بدون اینترنت هیچ‌کس بلد نیست

۱- اواخر آبان ۹۸ و همان روزها که مردم در بهت قطع کل اینترنت بودند، تبلیغی از مسیریاب «بلد» در شهر تهران منتشر شد که به طعنه از نمونه خارجی‌اش (Waze) می‌پرسید: «مسیریابی بدون اینترنت هم بلدی؟» و ویز هم با ناراحتی جواب داده بود: «بلد نیستم!»

همزمانی این تبلیغ با قطع اینترنت، سیل انتقادها را به سمت بلد روانه کرد؛ اما در مقابل مدیران این مسیریاب با اشاره به روند نه‌چندان ساده آماده‌سازی و اکران تبلیغات شهری، جواب دادند که این تبلیغ، مدت‌ها پیش از قطع اینترنت، طراحی شده بود.

اجازه بدهید این سخن مدیران بلد را بپذیریم و از نیت‌خوانی دوری کنیم.

۲- اوایل آبان ۱۴۰۱ مسیریاب بلد دوباره به تیتر اخبار حوزه فناوری تبدیل شد. این بار اما مدیران این شرکت در اطلاعیه‌ای اعلام کردند در این اوضاع دیگر توان ادامه دادن ندارند و به زودی تصمیم جدیدی درباره کسب‌وکار خود خواهند گرفت. آنها به نامعلوم بودن آینده اینترنت در کشور اشاره کرده‌اند و اینکه در چنین شرایطی جذب سرمایه‌گذاری و رشد هم امکان‌پذیر نیست.

***

این دو خبر به فاصله حدود سه سال منتشر شدند. این راهی است که برخی آمده‌اند و برخی دیگر هنوز به آن اعتقادی ندارند. فضای ذهنی بسیاری از ما- مایی که در زمانه پیش از اینترنت هم زیسته‌ایم- این بود که گرچه اینترنت مهم است اما بدون آن هم می‌توان زندگی کرد.

آیا دنیای بدون اینترنت قابل تصور است؟ این سوال از اساس درست نیست. دنیای امروز ما به دو بخش آفلاین و آنلاین تقسیم نمی‌شود. آیا می‌توان دنیای بدون برق را تصور کرد؟ شاید تجربه چند روز زندگی بدون برق در دل جنگلی انبوهْ دلپذیر باشد؛ اما روند عادی زندگی بدون برق دیگر ممکن نیست. دنیای ما به دو بخش بابرق و بی‌برق تقسیم نمی‌شود. اینترنت هم چنین کارکردی دارد. دنیای متصل نه یک انتخاب که روند عادی زندگی است. شاید ما که دنیای پیش از اینترنت را دیده‌ایم در خیال خود بازگشت به آن روزها را ممکن بدانیم؛ اما اگر از نوجوانان بپرسیم دنیای بدون اینترنت چگونه است، هیچ جوابی ندارند. برای نسل‌های پیش از ما، دنیای بدون برق در حکم بازگشت به گذشته را داشت؛ اما برای ما دنیایی بی‌معنا و ناممکن است.

اینترنت کل زندگی و کسب‌وکار دنیای امروز را ساخته است و بدون آن امکان هیچ‌ کاری نیست.

اختلال پایدار اینترنت و فیلتر شدن پلتفرم‌های مختلف، تجربه‌ای نو است که شاید بسیاری از مردم دنیا آن را نیازموده باشند. ما نیز تا چند سال پیش تصور می‌کردیم بازگشت به دنیای آفلاین اگرچه ناخوشایند و سخت اما ممکن است. این روزها چنین خیالی باطل شده است. در دنیای بدون اینترنت فقط سرگرمی از بین نمی‌رود، مسیریابی و خرده‌فروشی دچار اختلال نمی‌شود، بلکه همه‌ چیز با هم از دست می‌رود. بدون اینترنت، نه مسیریاب‌ها، که هیچ‌کس بلد نیست چگونه باید زندگی کرد.