پرونده‌ای برای همه آنچه روی اینستاگرام از دست رفت؛ شلیک به تصاویر

«ببینید این [فیلتر اینستاگرام] یکی از اون اتهاماتی هست که آقایون به خاطر منافع‌شون به من می‌زنند. آخه این یک چیزیه که زمینه کسب‌وکار مردمه، مردم روی این دارن درآمد کسب می‌کنند! آخه کسی میاد محل درآمد مردم رو تعطیل کنه؟ من همیشه گفتم فضای مجازی باید گسترش پیدا کنه.» این جملات، بخشی از سخنان ابراهیم رئیسی در خرداد ۱۴۰۰ و پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری است. زمانی که مخالفان او می‌گفتند در صورت پیروزی رئیسی در انتخابات، اینستاگرام بسته و اینترنت به شدت محدود می‌شود. رئیسی این گمانه‌زنی‌ها را تکذیب کرد؛ اما شاید بد نبود پیش از تکذیب به سرنوشت رئیس‌جمهور پیش از خود نیز توجه می‌کرد. روحانی وعده داد دست وزیرش روی دکمه فیلترینگ نمی‌رود؛ اما در همان دوران اینستاگرام برای چند روز فیلتر شد، تلگرام با حکم یک قاضی برای همیشه به محاق رفت و بیش از یک هفته کل اینترنت ایران قطع شد. اینترنت در ایران ناپایدارتر از هر پدیده دیگری است و بهانه‌ها برای محدود کردن آن بسیار است و البته در این میان آنچه هیچ تاثیری در معادلات و تصمیم‌گیری‌ها ندارد کسب‌وکار، سرگرمی و در یک کلام زندگی شهروندان است. قطار ابدی چهارشنبه ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ واتس‌اپ و اینستاگرام برای کاربران ایرانی از دسترس خارج شدند یا بهتر است بگوییم فیلتر شدند. همان روز در حالی که کاربران ناباورانه از یکدیگر می‌پرسیدند «اینستاگرام برای تو باز می‌شه؟» نت‌بلاکس (NetBlocks) که یک سازمان مردم‌نهاد ناظر اینترنت است اعلام کرد دسترسی کاربران ایرانی به این دو اپلیکیشن پرکاربرد قطع شده است. خبر یک نهاد بین‌المللی در برابر سکوت مسئولان دولتی قرار داشت که روزها طول کشید تا اعتمادبه‌نفس خود را بازیابند و به صورت شفاف از این تصمیم دفاع کنند. سیل فیلترینگ به جریان درآمده بود و خیلی سریع به لینکدین و وایبر رسید و حتی اپ‌استورهای اندروید و iOS‌ را نیز در بر گرفت و در...