سلامت الکترونیکی در ایران پتانسیل بالایی برای رشد دارد

بیشتر از دو سال قبل که همه‌گیری کرونا شروع شد، بار منفی ماجرا برای همه مردم دنیا سنگین بود که شاید کمتر کسی می‌توانست پتانسیل‌های مثبت نهفته آن را ببیند. کرونا هرقدر هم که دمار از روزگار ساکنان زمین درآورد، یک مزیت جالب داشت و سرعت رشد و استفاده مردم از خدمات الکترونیکی و دیجیتالی را به طرزی باورنکردنی زیاد کرد.

بدیهی است در کنار سایر حوزه‌ها و خدمات که در این مدت رشد چشمگیری یافتند، یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که مردم نیازمند الکترونیکی شدن آن بودند تا کم‌خطرتر بتوانند خدمات درمانی خود را دریافت کنند، حوزه سلامت بود و این رشد توجه سرمایه‌گذاران را به این حوزه جلب کرد. حال با واکسیناسیون سراسری و کاهش کرونا به نظر می‌رسد این رشد اندکی آهسته‌تر شده و مردم هرچند لذت سهولت و راحتی دریافت خدمات سلامت را چشیده‌اند، به راحتی قادر به تغییر رفتار خود از سنتی به آنلاین نیستند.

حال مدیران مجموعه‌های سرمایه‌گذاری در این باره می‌گویند هنوز درصد ناچیزی از این بازار آنلاین شده است و پتانسیل‌های زیادی در آن وجود دارد و سلامت الکترونیکی رو به جلو حرکت می‌کند. مشروح گفت‌وگوی پیوست با مجتبی کیانی، معاون سرمایه‌گذاری هلدینگ مکس، را در ادامه می‌خوانید:

حدود سه سال است که با همه‌گیری کرونا درگیر هستیم و همین موضوع باعث شده است بسیاری از خدمات آنلاین شوند که حوزه سلامت هم از آن مستثنی نبوده است. فکر می‌کنید با توجه به اینکه به نظر می‌رسد با واکسیناسیون، شرایط کرونا اندکی تعدیل شده است، وضعیت سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های حوزه سلامت چه تفاوتی کرده است؟

همان‌طور که اشاره کردید همه حوزه‌های تجارت الکترونیکی از همه‌گیری کرونا متاثر شدند و بسیاری از شرکت‌ها از جمله شرکت‌های فعال در حوزه سلامت رشد کردند. بررسی در بازارهای جهانی نشان می‌دهد در کشورهایی حوزه سلامت الکترونیکی وارد شده و بخش زیادی از حوزه سلامت را به دست آورده است که زیرساخت‌ها فراهم بوده‌اند.

در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته مواردی مانند پرونده سلامت الکترونیکی وجود دارد و بخشی از ساختار متداول این کشورهاست؛ یعنی اطلاعات سلامت شهروندان ذخیره می‌شود و حجم زیادی از اطلاعات از بیماران در این زیرساخت‌ها وجود داشته و امکان پیاده‌سازی مدل‌هایی مانند AI و هوش مصنوعی و ماشین لرنینگ در حوزه سلامت برای کمک کردن به خود پزشکان وجود دارد.

در ایران نیز در دو سال گذشته رشد و تحول زیادی در این حوزه رخ داد که بیشتر مربوط با مشاوره آنلاین سلامت بود. اما سوال اینجاست که آیا واقعاً کمک کرد تا امروز در کشور زیرساخت پرونده سلامت الکترونیکی مقیاس‌پذیر داشته باشیم؟ پاسخ من به این سوال خیر است؛ با این‌ حال وزارت بهداشت تا حد زیادی با ادبیات این حوزه آشنا شد. همین نسخه الکترونیکی که به صورت جدی از سال گذشته اجرایی شد از نظر من گام اول حرکت به سمت اتفاقات دیگر در حوزه سلامت دیجیتالی است.

همین حالا هم ارتباط بیمار و پزشک متحول شده است و شهروندان می‌دانند که می‌توانند ملاقات حضوری و آنلاین خود را از طریق پلتفرم‌های موجود انجام بدهند. اما لایه‌های بعدی که زیرساخت‌های اطلاعاتی برای تشخیص و مراقبت پیشرفته است به زیرساخت‌های فناوری برای مدیریت دانش نیازمند است اما این زیرساخت‌ها در ابتدای مسیر است.

با این‌ حال من بر این باور هستم که حوزه مشاوره آنلاین و رزرو ملاقات پزشک هنوز برای بزرگ‌تر شدن جای زیادی دارد. ما در پورتفولیوی مکس مجموعه دکترتو را داریم و تا حد خوبی بازار را آنالیز کرده‌ایم.

در حال حاضر به زحمت و روی هم رفته پنج ۶ درصد بازار سلامت آنلاین شده و بنابراین هنوز جا دارد که رشد کند و به نظر من این روند ادامه‌دار خواهد بود.

فکر می‌کنید این رشد در دو سال اخیر، چه تاثیری در سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های این حوزه گذاشته است؟

زمانی‌ که مکس شروع به فعالیت کرد، سلامت یکی از حوزه‌های اصلی سرمایه‌گذاری ما نبود. بعد از مدتی بررسی به عنوان صنعتی جذاب برای سرمایه ‌گذاری آن را شناسایی کردیم و همچنان هم در این مسیر هستیم و یکی از حوزه‌های اصلی که ما در آینده روی آن سرمایه‌گذاری خواهیم کرد حوزه سلامت است. هنوز بسیاری از مدل‌های کسب‌وکاری مختلفی که در جهان وجود دارد در ایران بازیگری ندارد و از سوی دیگر همین بازیگران فعلی نیز قابلیت رشد بالایی دارند.

از دید من بازیگران موجود رشد زیادی خواهند کرد و با آماده شدن زیرساخت‌های کشور، مدل‌های جدیدی خواهند آمد و این مدل‌های کسب‌وکاری جدید فرصت‌های بسیار مناسبی را برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ایجاد خواهند کرد.

هلدینگ مکس چه فاکتورهایی را برای سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های حوزه سلامت در نظر می‌گیرد؟

مجموعه مکس بررسی کاملی از روندها، بنچمارک‌ها و ترندهای کلی روز دنیا انجام می‌دهد تا شناخت عمیق‌تری از صنعت به دست آورد. شعار مکس این است که ما همیشه روی فاندر سرمایه‌گذاری می‌کنیم و اولین و پراهمیت‌ترین فاکتور برای ما خود تیم بنیان‌گذاران هستند چون اعتقاد داریم تکنولوژی و بازاریابی و… را می‌توان به مرور زمان بهبود بخشید.

حوزه سلامت پیچیده‌تر بوده و دوره بازگشت سرمایه آن طولانی‌تر است و باید به‌شدت بادقت نسبت به هر حوزه تجارت الکترونیکی دیگری آن را مورد بررسی قرار داد؛ فروش خدمات در این صنعت با سلامت مردم درگیر است و خود کاربر نیز با دقت و حساسیت زیادی یک سرویس را خریداری می‌کند.

بعد از تیم اصلی بنیان‌گذاران، مدل کسب‌وکاری و تایمینگ برای ما مهم است. از دید مجموعه مکس همواره باید در دنیا بنچمارک‌های موفقی وجود داشته باشند چراکه بسیاری از بازارها در صنایع مختلف حداقل پنج سال در کشورهای توسعه‌یافته از ایران جلوترند و این یک مزیت مهم است که شما می‌توانید ببینید در بازار کشورهای توسعه‌یافته‌تر کدام مدل‌های کسب‌وکاری توانسته‌اند رشد کنند و استراتژی‌های ورود به بازار چه بوده است.

در ادامه برای ما وضعیت فنی، محصول و راهکاری که تیم ارائه می‌دهند و شرایط مالی و حقوقی نیز حائز اهمیت است.

در کنار کرونا نسخه الکترونیکی الزامی شد که تغییراتی اساسی در این حوزه ایجاد کرد. فکر می‌کنید اگر این اهرم بزرگ فشار برای تغییر را کنار بگذاریم، در حال حاضر ترند بازار چیست؟

نسخه آنلاین ترندی ایجاد کرد و ما در مجموعه مکس نیز این موضوع را مورد بررسی قرار دادیم اما نسخه آنلاین مدل کسب‌وکار نیست. یک ابزار است که در اختیار پزشکان قرار می‌گیرد و موضوع مهم، اطلاعاتی است که از نسخه آنلاین در اختیار کسب‌وکارها یا شهروندان قرار گرفته و مستند می‌شود.

به نظر من اگر بخواهیم ترندهای آینده را پیش‌بینی کنیم، نسخه آنلاین کمک زیادی به تشخیص و مراقبت پیشرفته می‌کند و درمان مبتنی بر اطلاعات فرد، در آینده به یکی از ترندهای اصلی بازار تبدیل خواهد شد و بازیگران باید به ابزار نسخه الکترونیکی مجهز شوند تا بتوانند اطلاعات سلامت فرد را در اختیار خود بیمار و پزشک قرار بدهند و کمک کنند تا تشخیص دقیق‌تری انجام شود.

اما به طور کلی مشاوره آنلاین، نوبت‌دهی آنلاین و رزرو آنلاین از اصلی‌‌ترین حوزه‌هایی است که بسیار در حال رشد هستند. در حوزه تغذیه و تناسب اندام نیز بازیگرانی جدی داریم و به نظر می‌رسد با توجه به اینکه در آینده دچار پیری جمعیت خواهیم شد، چنین کسب‌وکارهایی نیز جای رشد بسیاری دارند.