چرا استارت‌آپ‌های ایرانی از جهش جهانی باز ماندند: تک‌شاخ‌های بدون شاخ

هرچند مسیر برای استارت‌آپ‌های ایرانی مانند همتایان خارجی‌شان آسفالت و هموار نبود و سنگلاخ و پر از مانع بود، اما استارت‌آپ‌های ایرانی حداقل در شروع از جهان چندان عقب نماندند و پیشرو بودند. از ظهور اولین نسل استارت‌آ‌پ‌های ایرانی چیزی بیش از ۱۰ سال می‌گذرد، اما تفاوت‌ها چشمگیر است. تکلیف کشورهای توسعه‌یافته همیشه در بحث اقتصاد مشخص بوده است؛ از آنها انتظار می‌رود کسب‌وکار رشدیافته‌ای داشته باشند؛ انتظار چندان بی‌جایی هم نیست. همین حالا، در لحظه نگارش این گزارش، ۴۲۴ تک‌شاخ از آمریکا و ۱۶۵ تک‌شاخ از چین سر برآورده‌اند؛ اما ما درباره ابرقدرت‌های دور از دسترس اقتصادی جهان حرف نمی‌زنیم، ماجرا اینجاست که در همین کشورهای در حال توسعه اطراف ایران مانند ترکیه و ارمنستان، استارت‌آپ‌هایی که با فاصله زمانی چشمگیر نسبت به مجموعه‌های نسل اول ایران شروع به کار کرده‌اند موفق به رد کردن مرز ارزش یک میلیارد دلاری شده‌اند. «ترندیول» و «گتیر» در ترکیه که طی سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ کارشان را آغاز کردند حالا ۱۷.۵ و ۷.۵ میلیارد دلار ارزش دارند و ارمنستان توانسته با استارت‌آپ «پیکس‌آرت» در آسمان تک‌شاخ‌ها پرواز کند. البته باید این نکته را در نظر گرفت که تورم کشوری مانند ترکیه بر اساس آخرین اعلام در اکتبر ۲۰۲۱ حدود ۲۰ درصد بوده است اما در ایران تورم به ۴۵.۴ درصد می‌رسد. اگر شاخص آسانی کسب‌وکار یا Doing Business در ترکیه و ایران را با هم مقایسه کنیم، ترکیه رتبه ۳۳ جهانی را دارد که این عدد در ایران ۱۲۷ است. [aparat id="CJZuY"] با این‌ همه، در ایران نیز هرچند آذری‌جهرمی، وزیر فناوری اطلاعات و ارتباطات دولت دوازدهم، در ابتدای دوران وزارتش وعده پنج یونیکورن داده بود، این وعده‌ها محقق نشد و آسمان خالی ایران ماند و داستان پر آب چشم پیشانی‌های سفید استارت‌آپ‌های ایرانی. برای پاسخ به این سوال که چرا پیشانی ایران بی‌شاخ ماند، چه کسانی بهتر از مدیران و بنیان‌گذاران...