شریک آنها، رفیق ما

این روزها سرمایه خارجی مستقیم در ایران بیشتر از ابزار توسعه اقتصادی یک اهرم سیاسی است. گواه هم آنکه بیشتر از اینکه میزان، ملیت و جنس سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران مهم باشد، این نکته که سرمایه‌گذار خارجی کدام شریک داخلی را به عنوان نماینده پیدا یا پنهان خود برگزیده است، اهمیت دارد.
از خلال همین انتخاب است که مشخص می‌شود سرمایه به کدام یک از دسته‌بندی‌های سیاسی یا به عبارت بهتر، طیف‌های سیاسی ایران، تعلق دارد. طی سه سال اخیر فقط دو طیف آشکارا در این میدان بازی کرده‌اند؛ دولت با ویترین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و فرادولت به نمایندگی بنیادها. هر کدام نیز به فراخور تعلق‌شان به تجارت جهانی و داخلی شریک خارجی‌شان را برگزیده و همکار طرف مقابل را کوبیده‌اند.
آفریقایی‌ها و چینی‌ها از MTN گرفته تا هواوی برگ‌های برنده فرادولت تاکنون بوده‌اند و از طرف دیگر اروپایی‌ها و کره‌ای‌ها در زمین دولت بازی کرده‌اند؛ از سامسونگ گرفته تا زیمنس و اریکسون و البته روس‌ها در پوشش صندوق‌های اسکاندیناوی. به تبع علاقه انکارنشدنی دولت یازدهم به عادی‌سازی روابطش با آمریکا، حتی می‌توان رد ایالات متحده را نیز در سرمایه‌هایی که ایرانیان آمریکایی‌تبار حامل آنها هستند، دید. طبیعتاً در همین جغرافیاست که این پول علاوه بر ماهیت اقتصادی‌اش ذاتی سیاسی هم پیدا می‌کند، به گونه‌ای که طیفی که بتواند سرمایه بیشتری را جذب کند، در انتخابات پیش رو و بازی‌های قدرت نیز اهرم‌های بیشتری خواهد داشت.
می‌توانید تاثیر این فضای دوقطبی را بر رسانه‌ها و البته بازار هم به وضوح ببینید؛ به عنوان مثال رسانه‌های راست جدید همگی بدبینانه به پول غربی‌ها نگاه می‌کنند و آن را بخشی از تئوری توطئه بزرگ‌تری برای مصادره ‌کردن فناوری، نیروی انسانی و زیرساخت امنیتی ایرانی در پوشش جهانی‌سازی می‌شمارند. چند رسانه ضعیف و محتاط میانه‌رو نیز یا در این‌باره سکوت کرده‌اند یا سعی می‌کنند با توسل به سلاحی مشابه، اغلب بی‌نتیجه، پاسخی کیهانی بدهند.
در بازار نیز راست سنتی مهم‌ترین پایگاه تاریخی خود را مورد تهدید موج تجارت الکترونیکی می‌بیند و چون تاکنون از پیوستن به این چرخه عاجز بوده، کوشیده است با توسل به قوانین اصناف، فشار به وزارت بازرگانی و پیچیده ‌کردن قوانین صنفی و مالیاتی در مقابل این موج فراگیر مقاومت کند تا برای به‌روز شدنش زمان بخرد. این شیوه‌ها هرچند شاید موثر بوده‌اند ولی هیچ یک دائمی نیستند