باید در نقشه راه حمل و نقل هوشمند نقش تمام بازیگران را در نظر گرفت

به گزارش پیوست، در نشست تخصصی مجازی «بررسی ضرورت و الزامات تدوین نقشه راه جابه جایی هوشمند» مهدی واحد وحدت‌کار، عضو هیات عامل سازمان تاکسیرانی با بیان اینکه پروژه‌های هوشمندسازی با تغییر مدیریتی به صورت کامل اجرایی نمی‌شوند و مدیر بعدی تمرکز خود را روی پروژه‌های دیگر می‌گذارد، درمورد لزوم تدوین برنامه در زمینه جابه‌جایی هوشمند گفت: «امکان دارد ماه‌ها و سال‌ها کارشناسان تمرکز خود را روی پروژه‌ای بگذارند و به نتیجه نزدیک باشند؛ اما حضور مدیر دیگر که با فضای کارشناسی آشنایی ندارد یا به درستی مساله را درک نکرده است، مسیر پروژه تغییر پیدا کند و هزینه‌هایی که در این زمینه انجام شده، هدر برود.»

او ادامه داد: «در طول سال‌ها در شهر تهران این موارد دیده شده است؛ اما هم‌اکنون می‌توان با توجه به ظرفیت‌هایی مانند مرکز تهران هوشمند و سازمان فناوری اطلاعات و ظرفیت‌های حوزه حمل و نقل سیری را آغاز کرد که به تدوین برنامه‌ای در شهر تهران ختم شود. این سیر نمی‌تواند طولانی شود و ما هم وقت نداریم که ماه‌ها و سال‌ها در مورد اینکه چه کاری باید انجام دهیم، صحبت کنیم.»

براساس گفته‌های وحدت‌کار تدوین برنامه باید در یک زمان مشخص و اجمالی باشد و این برنامه باید انعطاف‌پذیری لازم را داشته باشد، چون در طول سال‌ها تکنولوژی و نیاز مردم تغییر می‌کند. پس باید برنامه‌ای تدوین شود تا متناسب با شرایط تغییر کند و بتوان از آن استفاده کرد. او همچنین بیان کرد: «برنامه هم نباید خیلی آرمانی و دور از شرایط واقعی تهیه شود و هدف‌های بزرگ را نباید فراموش کرد.»

شهریار افندی‌زاده، مشاور عالی معاونت حمل و نقل و ترافیک همچنین با بیان اینکه برای تدوین برنامه تهران هوشمند پنج سطح را در نظر می‌گیرند، گفت: «اولین سطح برنامه‌ریزی، نقشه راه و طرح‌های کلان متناسب با چالش‌ها و مسائل شهر است. سطح دوم ترویج و همراه‌سازی ذینفعان برای هوشمندسازی در شهر که آموزش و اطلاع‌رسانی در این سطح بسیار اهمیت دارد.»

تدوین برنامه راهبردی در حوزه حمل‌ونقل هوشمند باید در یک زمان مشخص و اجمالی باشد و این برنامه باید انعطاف‌پذیری لازم را داشته باشد و متناسب با شرایط تغییر کند
مهدی واحد وحدت‌کار، عضو هیات عامل سازمان تاکسیرانی

او ادامه داد: «سطح سوم هوشمندسازی در بخش پایلوت است. در این شهر قسمتی از شهر را برای تست خدمت به عنوان انتخاب می‌کنیم. سطح چهارم گسترش هوشمندسازی در بخش‌های مختلف شهر و قسمت پنجم یکپارچه‌سازی افقی بین بخش‌های مختلف و استقرار پلتفرم یکپارچه شهر هوشمند توسعه یافته است.»

به گفته افندی‌زاده امروزه ایجاد سخت‌افزارها و نرم‌افزارها این امکان را برای استفاده از سیستم‌های هوشمند فراهم می‌کنند. به کارگیری این سیستم‌ها هم از جمله موضوعات مهمی است که هم باید توسط مدیران و مسئولان تصمیم‌گیر صورت گیرد و هم شهروندان که استفاده‌کنندگان این خدمات هستند باید بتوانند از سیستم‌ها بهره ببرند. افندی‌زاده همچین بیان کرد: « نقشه راه شهر هوشمند باید برنامه‌ای مشخص باشد و تمام ذینعفان داخلی و خارجی نسبت به وظایف خود در این نقشه راه آگاهی داشته باشند.»

طراحی معماری در تدوین نقشه راه مهم است

حسن عباسیان، مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور فیروز پویا که به عنوان بخش خصوصی در این جلسه حضور داشت، درمورد الزاماتی که برای تدوین برنامه در حوزه حمل و نقل هوشمند نیاز است، گفت: «برای دستیابی به چشم‌انداز خود باید طراحی معماری داشته باشیم و مشخص کنیم که انتظارات و ماموریت‌هایی که از چشم انداز داریم، چیست. ساختار سازمانی آن باید به چه صورت باشد؟عوامل مورد نیاز این معماری چیست. روش‌های توسعه زیرساخت برای این کار چیست؟ چه استانداردهایی موردنظر ماست.» او ادامه داد: «در این برنامه باید مشخص شود که چه فناوری‌هایی موردنظر ماست و روش اجرایی پروژه‌های موردنظر ما به چه صورت باید باشد.»

در ادامه این نشست امیر صمیمی، عضو هیات علمی دانشگاه شریف هم با بیان اینکه ما در بحث شهر هوشمند جمع‌آوری داده و به کارگیری داده داریم، گفت: «ما در حال حاضر روی جمع‌آوری داده تمرکز کردیم. درصورتی که ابزارهای زیادی در حوزه حمل و نقل هوشمند داریم؛ اما آنطور که باید از آنها استفاده نمی‌کنیم.»

او همچنین به برنامه استراتژی سنگاپور اشاره و بیان کرد: «کل برنامه سنگاپور ۱۰ صفحه هم نیست. برنامه استراتژی حمل و نقل هوشمند را نمی‌توان و لزومی ندارد که با جزئیات تدوین کنیم. سنگاپور پیشرو در حوزه حمل و نقل هوشمند است. با دانشگاه MIT در حوزه‌های سخت‌افزار و نرم‌افزار همکاری می‌کند.»

به گفته صمیمی بحث شهر هوشمند این نیست که تنها تجهیزات داشته باشیم، در این حوزه در کنار ابزار باید رفتارها هم هوشمندانه باشد. او با بیان مثالی توضیح داد: «تجهیزات مترو تهران با متروی لندن و بوستن تفاوتی ندارد؛ اما مکانیزم عملیاتی آنها با ما متفاوت است. ما سخت افزار تولید می‌کنیم؛ اما از این ابزارها به خوبی استفاده نمی‌کنیم و در این زمینه به شدت عقب هستیم.» او همچنین بیان کرد: «در اتوبان دوربین قرار می‌دهیم تا عوارض دریافت شود و تنها یک خط برای پرداخت عوارض الکترونیکی اختصاص می‌دهند و باقی لاین‌ها مردم هزینه پرداخت می‌کنند.»

براساس گفته‌های صمیمی نظام حکمرانی شهر هوشمند از موضوعات مهم در نقشه راه در حوزه هوشمند است که در این نظام باید وظایف جمع‌آوران داده و پروتکل‌های امنیت اطلاعاتی مشخص ‌شود. او همچنین گفت: «توسعه سازمانی هم باید در برنامه مشخص شود. یعنی اگر نهادهای ما ظرفیت بهره‌برداری از تجهیزات را نداشته باشند، منابع تلف می‌شود. این موضوع را باید در اولویت‌های خود قراردهیم.»

بحث شهر هوشمند این نیست که تنها تجهیزات داشته باشیم، در این حوزه در کنار ابزار باید رفتارها هم هوشمندانه باشد. تجهیرات داریم؛ اما از ابزارها به خوبی استفاده نمی‌کنیم
امیر صمیمی، عضو هیات علمی دانشگاه شریف

به گفته صمیمی حوزه اختیارات شهر تهران محدود است و تمام آیین‌نامه‌ها که در وزارت‌خانه‌ها تهیه می‌شود، تهران را به صورت شهر دیگر می‌بینند، در حالی‌که خود شهر باید متولی تمام ساختارهای هوشمند شود؛ اما حالا یک حاکمیت متمرکز به نام دولت که یارانه می‌دهد، تعیین تکلیف هم می‌کند و این مورد مانع از توسعه شهر هوشمند می‌شود.

صمیمی به آنچه که به صورت متداول نقشه راه و برنامه راهبردی خوانده می‌شوند، مخالف بود. او در این مورد توضیح داد: «یکسال به طول می‌انجامد تا به جمع‌بندی برسیم که به چه چیزی نقشه راه می‌گویند. یکسال هم طول می‌کشد تا مشاور پیدا کنیم تا نقشه راه را طراحی کند و زمانی هم به طول می‌انجامد تا نقشه راه تصویب شود. به این صورت سالیان سال برای تدوین یک نقشه راه زمان لازم است و به نتیجه‌ای نمی‌رسیم.» صمیمی ادامه داد: «سنگاپور در ۱۰ صفحه برنامه استراتژی دارد. نقشه راه را می‌توان گروه متمرکزی که تجربه مدیریتی دارد، در یک هفته طراحی کند.»