زندگی در گردونه اعمال حقوقی

در یادداشت ماه قبل، گفتیم که هر پروژه‌ای- از جمله پروژه نرم‌افزاری- مانند ساختمانی است که بر دیواره آن پنجره‌های متنوعی ایجاد شده و هر پنجره از زاویه مختص به خود منظره‌ای را نشان می‌دهد. مثلاً یک پنجره به معماری نرم‌افزار گشوده می‌شود، یک پنجره دیگر به امنیت، پنجره‌ای به پیاده‌سازی و کدنویسی، پنجره‌ای به پشتیبانی و پنجره‌ای به مدیریت پروژه یا بازرگانی و اقتصاد و خلاصه از میان این پنجره‌ها یکی نیز به منظره «حقوق» گشوده خواهد شد. این بهانه‌ای بود برای ورود به بحث درباره کاربرد قرارداد در پروژه‌های نرم‌افزاری. در این یادداشت هم به همان شیوه بحث پایبندیم؛ یعنی چند پرسش و کمی تامل در مبانی و آرام آرام رسیدن به حوزه کارکردی و اجرایی. بنابراین دعوت می‌کنم که در ابتدا در این پرسش کمی درنگ کنیم: چرا یک پروژه به نگاه حقوقی و مشخصاً به قرارداد نیازمند است؟ موافقید بدون پیچ و تاب به ساده‌ترین پاسخی که به ذهن‌مان می‌رسد اکتفا کنیم؟ مثلاً بگوییم چون ما از «دیگری» انتظاراتی داریم و متقابلاً در برابر «دیگری» تعهداتی نیز بر عهده گرفته‌ایم. هر جایی که به دنبال برقراری ارتباط با «دیگری» هستیم، به نحوی که ما از «دیگری» و «دیگری» از ما انتظاراتی داریم که شامل بر «باید» و «نباید» است یعنی وارد به عالَم حقوق شده‌ایم. اگر کمی دقت صحبت‌مان را بیشتر کنیم، باید بگویم وقتی در هر رابطه اجتماعی الزامی برای خود یا دیگری تعریف می‌کنیم، به این معناست که مشغول انجام یک عمل حقوقی هستیم، حتی اگر تصریحی در این باره نداشته باشیم. آماده هستید که از دقت در سیطره وسیع اعمال حقوقی شگفت‌زده شوید؟ شاید سطرهای آینده توجه شما را به مقوله‌ای جلب کند که سال‌های متمادی با آن زیسته‌اید اما در وسعت آن دقت نداشته‌اید. سیطره اعمال حقوقی بر زندگی چنین نیست که ما می‌توانیم در یک پروژه نرم‌افزاری عمل حقوقی انجام دهیم...