سقوط بازارهای جهانی و ریزش سهام شرکت‌های فناوری: آیا حباب هوش مصنوعی در آستانه انفجار است؟

به گزارش پیوست، بیت‌کوین که در یک هفته گذشته ریزش سنگین را تجربه کرده بود برای اولین از ماه ژوئن به زیر ۱۰۰ هزار دلار سقوط کرد. شاخص‌های بزرگ بورس‌ از جمله نزدک کامپوزیت در ایالت متحده و S&P 500 نیز دچار افت بیش از یک درصدی شده‌اند. گرچه سقوط شاخص‌های بورسی هنوز به نقطه انفجاری نرسیده است اما تحلیلگران می‌گویند با توجه به ریزش بیست درصدی بیت‌کوین نسبت به اوج ۱۲۵ هزار دلاری،‌ این رمزارز حالا رسما با سقوط به کمتر از ۱۰۰ هزار دلار وارد بازار خرسی شده است.

گزارشی از روزنامه تلگراف پیرامون سقوط بازارهای سهامی می‌گوید در حالی شاهد ریزش بازار هستیم که سرمایه‌گذار معروف فیلم «The Big Short»، شخصی که بحران مالی سال ۲۰۰۸ را پیش‌بینی کرده بود، حدود یک میلیارد دلار روی ریزش سهام‌های حوزه هوش مصنوعی قمار کرده است.

به این ترتیب شاخص‌های اصلی بورس‌های جهانی دچار ریزش شدند و S&P 500 آمریکا با افت ۱.۱۸ درصدی و نزدک کامپوزیت با سقوط ۱.۸۴ درصدی روز خود را به پایان رساندند.

گزارشی از فایننشال تایمز نشان می‌دهد که ریزش بازار فراتر از آمریکا به فراتر از مرزهای آمریکا نیز سرایت کرده و در اروپا نیز شاخص‌های سهام فرانسه و آلمان بیش از ۱ درصد کاهش یافتند و در آسیا، شاخص نیکی ژاپن ۲.۵ درصد و کاسپی کره‌جنوبی تا ۶.۲ درصد سقوط را تجربه کردند.

تحلیلگران بازار می‌گویند این روند نشان‌دهنده‌ یک «حالت تدافعی» در بازارهای جهانی است.کریس ترنر، مدیر تحقیقات بازار بانک ING، در این باره می‌گوید: «این هفته یک حالت دفاعی‌تری بازارهای جهان را در بر گرفته است.» او افزود روشن است که بازارها از لحاظ ارزش‌گذاری سهامی «بیش از حد رشد کرده‌اند.»

اصلاح قریب‌الوقوع؟ قمار بزرگ سرمایه‌گذار معروف The Big Short

علاوه بر واکنش سرمایه‌گذاران، هشدار مدیران و چهره‌‌های مطرح وا‌ل‌استریت نیز بر نگرانی‌ها افزوده است. مدیران دو غول مالی وال‌استریت، دیوید سولومون، مدیرعامل گلدمن ساکس، و تد پیک، مدیرعامل مورگان استنلی، در یک اقدام کم سابق نسبت به احتمال سقوط ۱۰ تا ۲۰ درصدی بازارهای سهام در بازه ۱۲ تا ۲۴ ماه آینده هشدار دادند.

سولومون در اجلاس «رهبران مالی جهانی» در هنگ‌کنگ گفت: «انتظار می‌رود بازارهای سهام طی یکی دو سال آینده با یک اصلاح قابل توجه را تجربه کنند. با این حال پیک در نگاهی مثبت تر تاکید کرد که سرمایه‌گذاران باید «از افت طبیعی بازار استقبال کنند» و افزود که احتمال دارد بازار‌ها بدون بحران اقتصادی، یک اصلاح ۱۰ تا ۱۵ درصدی را تجربه کنند.

افزون بر این قمار یک میلیارد دلاری مایکل بری نیز به نظر بر بدبینی بازار افزوده است. انتشار خبر قمار بزرگ بری، سرمایه‌گذار مشهور فیلم The Big Short باعث افت سهام در بزرگ‌ترین شرکت سهامی جهانی یعنی انویدیا شد و علاوه بر آن پایه دیگر این قمار یک ۱.۱ میلیارد دلاری، شرکت پالانتیر، هم سقوط عمیق‌تری را تجربه کرد.

انتشار این خبر باعث شد تا ارزش سهام پالانتیر ۸.۳۲ درصد و انویدیا نیز ۳.۴۵ درصد افت کند. انویدیا به تازگی نخستین شرکت عمومی جهان با ارزش بیش از ۵ میلیارد دلار شده بود و عرضه کننده اصلی سخت‌افزار مورد نیاز برای توسعه زیرساخت هوش مصنوعی در جهان است.

کیت بوچانان، مدیر پرتفوی در شرکت Globalt Investments، در رابطه با واکنش بازار گفت: «بازار تا اینجا رشد خوبی بر مبنای سودآوری شرکت‌ها داشته، اما به نظر می‌رسد حالا در حال آماده‌سازی برای یک عقب‌نشینی و حتی با کوچک‌ترین ناامیدی از نتایج مالی می‌تواند باعث آن شود.»

فروش گسترده از وال‌استریت تا شرق آسیا

سقوط وال‌استریت به سرعت به بازارهای آسیایی نیز سرایت کرد. شاخص کاسپی کره‌جنوبی که از برندگان اصلی رونق هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ بود، تا ۶.۲ درصد سقوط کرد و در نهایت افت با ۲.۹ درصدی بسته شد.

در ژاپن نیز شاخص نیکی ۲۲۵ با کاهش ۲.۵ درصدی مواجه شد در تایوان، شاخص تایکس (Taiex) ۱.۴ درصد افت کرد. با این حال در بازارهای تاثیر کمتری از این تحولات گرفتند و شاخص هنگ‌سنگ هنگ‌کنگ ۰.۲ درصد پایین آمد و شاخص CSI 300 چین اندکی (۰.۲ درصد) رشد کرد.

شرکت‌های بزرگ تولیدکننده تراشه بیشترین فشار فروش را متحمل شدند. دو غول کره‌ای که مهم‌ترین تولیدکننده‌های تراشه‌های حافظه در جهان هستند یعنی SK Hynix و سامسونگ الکترونیکس به ترتیب ۹.۱ و ۷.۲ درصد سقوط کردند. شرکت TSMC تایوان، بزرگ‌ترین ریخته‌گری تولید تراشه در جهان نیز ۲.۷ درصد از ارزش خود را از دست داد.

جیسون لویی، تحلیلگر بانک BNP Paribas، در این رابطه گفت: «انتظارات از رشد تقاضای هوش مصنوعی در شمال آسیا طی ماه گذشته به‌شدت افزایش یافته است، اما به نظر می‌رسد ارزش‌گذاری‌های فعلی از واقعیت بازار پیشی گرفته‌اند.»

در حالی‌که بیت‌کوین در روز سه‌شنبه تا مرز سقوط تاریخی پیش رفت، روز چهارشنبه بخشی از زیان خود را جبران کرد و با رشد ۱.۵ درصدی به حدود ۱۰۱٬۷۸۵ دلار رسید.

سرمایه‌گذاران هم‌زمان به دارایی‌های امن پناه بردند. بهای هر اونس طلا با افزایش ۱.۲ درصدی به ۳٬۹۸۰ دلار رسید و بازده اوراق ده‌ساله خزانه‌داری آمریکا با ۰.۰۲ واحد درصد کاهش به ۴.۰۷ درصد تنزل یافت؛ نشانه‌ای از رشد تقاضا برای اوراق دولتی در فضای پرریسک کنونی.

آیا حباب هوش مصنوعی در آستانه انفجار است؟

شرکت‌های مرتبط با صنعت هوش مصنوعی در سال‌های اخیر و پس از انقلابی که ChatGPT آغازگر آن بود رشد خیره‌کننده‌ای را تجربه کرده‌اند به طوری که تنها سه استارت‌آپ این حوزه یعنی اوپن‌ای‌آی، انتروپیک و xAI روی هم حدود یک هزار میلیارد دلار ارزش‌‌گذاری شده‌اند و ارزش قرارداد‌های زیرساختی شرکت اوپن‌ای‌آی به تنهایی به بیش از یک هزار میلیارد دلار رسیده است.

در کنار استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های سهامی نیز ارزش‌گذاری‌های خیره‌کننده‌ای را تجربه کرده‌اند به طوری که در ماه اکتبر و با ثبت رکورد‌های متعدد، ارزش سهام ۷ شگفت‌انگیز بازار امریکا (گوگل-الفابت، آمازون، اپل،‌ متا، مایکروسافت و تسلا) از ۲۰ هزار میلیارد دلار فراتر رفت (تولید ناخالص چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، در سال ۲۰۲۵ حدود ۱۸ هزار میلیارد دلار گزارش شده است.)

چنین ارزش‌گذاری‌های خیره‌کننده‌ای در کنار ترس سرمایه‌گذاران و نبود یک نقشه راه روشن برای درآمدزایی زایی از هوش مصنوعی باعث شده تا بسیاری به اصلاح بازارهای فناوری اشاره کنند. اندرو شلوسبرگ، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری Invesco، در نشست مالی هنگ‌کنگ در این رابطه گفت: «در نقطه‌ای قرار داریم که احتمال اصلاح بازار بیش از ادامه رشد ۱۰ یا ۲۰ درصدی است.»

با این حال زمان به این سوال پاسخ خواهد داد که آیا سقوط اخیر، تنها یک اصلاح موقتی است و یا جرقه انفجاری بزرگ در آنچه برخی از آن به عنوان حباب هوش مصنوعی یاد می‌کنند؟