آیا کسب‌وکارها با اتصال به سامانه امتا آسیب می‌بینند؟

به گزارش پیوست، در چند مدت گذشته و پس از دستور دادستانی به پلتفرم‌های آنلاین برای اتصال به سامانه امتا، نهادهای مختلفی چون شورای اجرایی فناوری اطلاعات و نظام صنفی رایانه‌ای کشور و انجمن صنفی کارفرمایی فروشگاه‌های اینترنتی به این دستور اعتراض کرد‌ه‌اند. به دنبال این دستور از اواسط شهریور ماه کسب‌وکارهای مختلف برای تغییر نظر دادستانی جلساتی برگزار و در این مدت با احتیاط بسیاری با رسانه‌ها صحبت کرده‌اند. با تمام اینها اما جواد بابایی، معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری میزان تاکید کرده که احراز هویت کاربران پلتفرم‌های آگهی آنلاین خودرو و مسکن از ابتدای مهرماه اجباری است. حتی به اعتقاد جواد بابایی این امر به نفع پلتفرم‌ها است.

این در حالی است که دبیرشورای اجرایی فناوری اطلاعات طی نامه‌ای در روز ۲۶ شهریورماه به دبیرشورای عالی فضای مجازی و همچنین معاون امور فضای مجازی دادستانی کشور این الزام را خلاف روش پیشنهادی قبلی یعنی استفاده از سامانه شاهکار عنوان کرده است. دراین نامه دبیرشورا، رضا باقری اصل تاکید کرده که پنجره واحد هویت معتبر در فضای مجازی در حال حاضر در سازمان فناوری اطلاعات ایران در حال نهایی شدن است، از همین رو جهت جلوگیری از دوگانگی این الزام، خواستار توقف این دستور و الزام کسب و کارها به احراز هویت از طریق امتا شده است.

یکی دیگر از موضوعاتی که دبیرشورای اجرایی فناوری اطلاعات روی آن تمرکز کرده، تایید نشدن استفاده از سامانه امتا در کارگروه تعامل‌پذیر است. در این نامه آمده است که سامانه امتا در کارگروه تعامل پذیری دولت‌الکترونیکی مورد بررسی قرار نگرفته است.

کسب و کارها چه نظری دارند؟

به نظر می‌رسد کسب و کارهای فضای مجازی در شرایط فعلی با نظر دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات همراه‌تر هستند. در این مورد عطا خلیقی، موسس سایت ارانیکو در گفت‌وگو با پیوست گفت: «یک سیستم شناسایی احراز هویت توسط دولت راه‌اندازی شده و بدون اینکه تست شود، می‌خواهند تا کسب‌وکارهای بسیاری از آن استفاده کنند و تنها دو هفته به کسب‌وکارها وقت دادند تا زیرساخت‌های خود را برای اتصال به این سامانه آماده کنند.»

او ادامه داد: «نکته مهم در استفاده از امتا این است که کاربر باید در سایت بیرونی احراز هویت ثبت‌نام کند، از این سایت نام کاربری و رمزعبور بگیرد و بعد وارد پلتفرم‌ها شود. گذراندن این فرآیند تجربه کاربری بدی برای کاربران ایجاد می‌کند و باعث می‌‌شود کسب‌وکارها هم کاربران خود را از دست بدهند.»

به گفته خلیقی موضوع این نیست که کسب‌وکارها مشکلی با بحث احراز هویت ندارند، چون همین الان هم از طریق شماره موبایل احراز هویت انجام می‌شود، موضوع این است که نمی‌خواهند با این روش کاربران خود را از دست بدهند.

او همچنین تاکید کرد: «همه کسب‌وکارها نیاز به یک سطح از هویت‌سنجی ندارند، بنابراین در گام اول برای کسب‌وکارهای مختلف باید سطوح مختلف هویت‌سنجی را در نظر گرفت. سپس سرویس‌های احراز هویت به صورت API باید در اختیار کسب‌وکارها قرار بگیرند تا آنها تصمیم بگیرند به چه صورت احراز هویت را انجام دهند. نه اینکه کاربران برای ثبت آگهی خود راه طولانی را طی کنند.»

این گفته‌ها در حالی صورت می‌گیرد که مجریان امتا معتقدند که این سامانه از مرداد ماه سال گذشته راه‌اندازی شده است و مشکلی برای اجرایی شدن آن وجود ندارد. همچنین پیش از الزام دادستانی به احراز هویت از طریق امتا کسب و کارهای فضای مجازی بارها برای پیاده‌سازی و بکارگیری امتا با مرکز توسعه تجارت الکترونیکی جلسه برگزار کرده‌اند و در تمامی این جلسات اعلام کرده‌اند که موافق پیاده‌سازی و احراز هویت کاربران هستند. مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از اسفند ماه گذشته به صورت مرتب با نماینده کسب و کارهای فضای مجازی و همچنین اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی جلساتی برای احراز هویت کاربران برگزار کرده است.

پیشنهاد ما این است در گام اول برای کسب‌وکارهای مختلف باید سطوح مختلف هویت‌سنجی را در نظر گرفت. سپس سرویس‌های احراز هویت به صورت API باید در اختیار کسب‌وکارها قرار بگیرند
عطا خلیقی،موسس سایت ارانیکو

طبق اعلام مرکز توسعه تجارت الکترونیکی احراز هویت کاربران از طریق امتا فقط یکبار صورت می‌گیرد و درست مانند فرایند پرداخت الکترونیکی است، یعنی همانطور که برای پرداخت از صفحه فروشگاه به صفحه شاپرک منتقل می‌شود ، در این بخش نیز همین انتقال صورت می‌گیرد و پس از احراز هویت دوباره به صفحه اصلی بازگشت داده می‌شود.

با این وجود به نظر می‌رسد کسب وکارهای فضای مجازی هنوز علاقه‌ای به اجرای راهکارهای پیشنهادی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ندارند. مصطفی امیری، مدیرعامل زرین‌پال نیز، اعتقاد دارد که در ابتدا باید حدود احراز هویت کسب‌وکارها مشخص شود و این سوال را مطرح می‌کند که آیا به عنوان مثال برای یک تراکنش ۱۰ هزار تومانی نیاز است که مدارک بسیار از کاربر دریافت کنیم؟

او همچنین استفاده از سامانه امتا را به لحاظ تجربه کاربری یک شکست بزرگ برای کسب‌وکارها می‌داند. او در این مورد به پیوست گفت: «نظر ما در زرین‌پال این است که اگر یکسری عملیات‌های خود را به بیرون از سایت محول کنیم، به شدت باعث ریزش کاربران می‌شود. امکان دارد این سامانه هک شود یا اتفاق‌های بسیاری برای آن بیافتد در این صورت آبروی کسب‌وکارها و حاکمیت می‌رود.» امیری هم پیشنهاد می‌دهد تا پس از تعیین سطح احراز هویت، کسب‌وکارها از میان سامانه‌های مختلفی چون شاهکار و سماوات و حتی امتا حق انتخاب داشته باشند.

او در صحبت‌های خود به بحث امضای الکترونیکی هم پرداخت و گفت: «به جای راه‌اندازی سامانه‌های مختلف، دولت موضوع امضای الکترونیکی را به صورت جدی پیگیری کند. ما قانون خوبی برای امضای الکترونیکی داریم؛ اما دریغ از یک امضای کاربردی که بتواند توسط مردم و کسب‌وکارها استفاده شود.»

در همین زمینه پارسا جانباز، مدیر اجرایی علی‌بابا معتقد است که این موضوع، مساله نگران‌کننده‌ای نیست و حل و فصل خواهد شد و در نهایت اتفاقی که می‌افتد به نفع مشتری خواهد بود.

او با مثال زدن مشکلات تاکسی‌های اینترنتی با حاکمیت گفت: « موضوع تاکسی‌های اینترنتی نیز فراز و نشیب زیادی داشت، اما آنقدر تجربه کاربری پراهمیت بود که در نهایت رگولاتوری و خود کسب‌وکارها به سمتی رفتند که کاربران کمترین مشکل را داشته باشند.»

الزام یا اختیار

بسیاری از کسب و کارها از الزام به استفاده از امتا برای احراز هویت کاربرانشان نگران و ناراضی هستند و اعتقاد دارند که باید راهکارهای مختلفی برای احراز هویت در مقابلشان وجود داشته است. این درحالی است که اسفند ماه گذشته مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به کسب و کارها پیشنهاد داده‌ بود که برای جلوگیری از حذف قیمتها امکان احراز هویت امتا را روی سایتشان فراهم کند تا اگر کاربری خواهان نمایش قیمت بود، احراز هویت شود و اگر قیمت توافقی مدنظرش بود بدون احراز هویت بتواند کالایش را عرضه کند. هر چند این پیشنهاد نیز از سوی کسب‌و‌کارها در جلسه پذیرفته شده بود؛ اما هیچگاه شکل اجرایی به خود نگرفت.

دادستانی بر این نظر است که پلتفرم‌ها در ابتدا پیاده‌سازی زیرساخت‌ها برای اتصال به سامانه امتا را انجام دهند و اگر با مشکلاتی روبرو شدند، به دادستانی اعلام کنند
فرشاد وکیل‌زاده،دبیر اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی

فرشاد وکیل‌زاده، عضو هیات مدیره و دبیر اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی در مورد رویکرد اتحادیه برای حل این چالش به پیوست گفت: «رویکرد اتحادیه بر این است تا هم جنبه کسب‌‌وکارها را در نظر بگیرد و هم جنبه حاکمیت را. برای اتحادیه این نگرانی وجود دارد که منافع اعضا به خطر نیفتد و از سوی دیگر اگر حاکمیت دغدغه‌ای دارد، تلاش در رفع آن کنند. اتحادیه باید منافع کل صنف را در نظر بگیرد.»

او ادامه داد: «به همین خاطر درخواست دادستانی را به اعضا اعلام کردیم و از آنها خواستیم تا این درخواست را انجام دهند. البته تصمیم با کسب‌وکارها است تا این اقدام را انجام دهند یا نه. ما همچنین به دادستانی اعلام کردیم که کسب‌وکارها از نظر زیرساخت فنی سامانه دغدغه دارند و کاربر باید از سایت خارج شود و دوباره به پلتفرم بازگردد و این باعث ریزش کاربران می‌شود.»

به گفته وکیل‌زاده دادستانی بر این نظر است که پلتفرم‌ها در ابتدا پیاده‌سازی زیرساخت‌ها برای اتصال به سامانه امتا را انجام دهند و اگر با مشکلاتی روبرو شدند، به دادستانی اعلام کنند. او همچنین تاکید کرد:‌ «البته ما خواسته اعضا را هم در نظر گرفتیم. فقط دیدگاه ما این است که اعضا به صورت عملیاتی اتصال به سامانه امتا را پیاده‌سازی کنند و با مستندات و داده‌های واقعی مشکلات و مسائل به وجود آمده را با دادستانی مطرح کنند. بعد اگر فهمیدیم که مشکلات قابل حل نیست، سپس با موافقت دادستانی این موضوع را معلق کنیم یا سامانه دیگری را در نظر بگیرند یا سامانه امتا را ارتقا دهیم.»