امروز ناکجاآباد جایی است که اینترنت قطع است

در سال‌های اخیر، همه‌ جوامع به درجات متفاوتی با ظهور و گسترش رسانه‌های مجازی مواجه شده‌اند. پدیدار شدن مفاهیمی مانند جامعه اطلاعاتی، جامعه شبکه‌ای و فضای سایبر بر این واقعیت دلالت دارد که فناوری‌های ارتباطی، صورت‌بندی تازه‌ای از حیات اجتماعی را پدید آورده‌اند (نجفی، 16:۱۳۸۳). من یک جامعه‌شناسم؛ بنابراین آنچه در این نوشتار خواهید خواهند و منظر من با موضوع پیش رو یعنی گسست اینترنت در آبان‌ماه 1398 منظری جامعه‌شناختی خواهد بود. من تجربه‌ زیسته خود از این واقعه را در پرتو امر جمعی و انسانی خواهم نگریست و در پی تحلیل و زمینه‌شناسی ضرورت یا عدم ضرورت آن، پیامدهای سوءاقتصادی این قطعی، ابعاد سیاسی و ملی حادثه، مسائل مربوط به کسب‌وکارها و استارت‌آپ‌ها و... نمی‌روم. در این مقاله تلاش خواهم کرد با گره زدن یک امر شخصی به سپهر جمعی و عمومی از جامعه‌ مجازی‌شده عصر حاضر و تغییرات و تحولات در بافتار روابط بینافردی در زمانه‌ استیلای ارتباطات مجازی و دیجیتالی بگویم و ابعاد و جوانب و پیامدهای این وضعیت را ذیل رخدادی خاص مطالعه و بررسی کنم. برای مستندسازی بیشتر دعاوی خود در این مقاله و تفصیل و پاسخ به سوالات طرح‌شده، کامنت‌ها و پُست‌های کاربران ایرانی سایت ویرگول و دیجیاتو را حد فاصل 25 آبان تا 2 آذرماه 1398 مرور کرده‌ام و در این مقاله به برخی از آن موارد اشاره خواهم داشت. سنت‌های ارتباطی؛ دیروز و امروز مارشال مک لوهان، ارتباط‌شناس برجسته کانادایی، سال‌ها قبل گفته بود انسان‌ها در طول تاریخ سه کهکشان ارتباطی را طی کرده‌اند. نخست در کهکشان شفاهی بوده‌اند، سپس به کهکشان گوتنبرگ رفته‌اند و اکنون در کهکشان مارکنی قرار دارند و در نهایت به دهکده جهانی خواهند رفت. به لحاظ سنت‌های ارتباطی نیز کشور ایران مقوله‌ وسایل ارتباطی را همچون دیگر ابزار و عناصر مدرن به‌ صورت وارداتی تجربه کرد. این سنت‌های مدرن ارتباطی ریشه در فرهنگ ایرانی ندارد و ایرانیان...