فین‌تک‌ در سالی که گذشت؛ دو مستند دو رویکرد

به گزارش پیوست، نهایی شدن دستورالعمل پرداختیاری و انتشار پیش‌نویس دستورالعمل پرداخت‌بان از جمله این تنظیم مقررات است. البته انتشار الزامات مربوط به رمزارزها برای فین‌تک‌های حوزه فعالیت رمزارز را نیز نباید فراموش کرد که در گزارش جداگانه‌ای به آن پرداخته شده است. در گزارشی که پیش رو دارید تاثیر دو مستند پرداختیاری و پرداختبانی که طی سال گذشته تصویب یا پیش‌نویس آن تهیه شده است و تفاوت تاثیرگذاری آن روی فعالیت فین‌تک‌ها را مرور کرده‌ایم.

بهترین اتفاق

از هر کدام از فین‌تک‌ها سوال کنید و یا از آنها بخواهید بهترین اتفاق سال را نام‌ ببرند، بی‌شک به نهایی شدن مستند پرداختیاری اشاره می‌کنند. تلاشی که با همکاری بخش خصوصی فعالان این حوزه و بانک مرکزی به نتیجه نشست. هر چند نسخه اولیه آن در دی‌ماه سال ۹۶ منتشر شد؛ اما بانک مرکزی در جلساتی تقریبا فشرده تمامی طرف‌های درگیر از جمله فین‌تک‌ها، دادستانی، پلیس فتا، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی را برای به نتیجه رسیدن این مستند دور یک میز نشاند و خروجی این نشست‌ها مصوبه‌ای بود که تمامی افراد برسر آن توافق داشتند.

نسخه نهایی پرداختیاری ۲۷ مرداد سال ۹۷ ابلاغ شد و در نهایت با همکاری شاپرک در ۱۱ شهریور ماه ۶ پرداختیار زرین پال، باهمتا، جهان ارتباط نکا ،توسعه فناوری و تجارت کارن، همراه هوشمند قرن و اندیشه هوشمند رایان پارسی به عنوان اولین پرداختیارها تفاهم‌نامه همکاری را با شاپرک امضا کردند.

امضای تفاهم‌نامه همکاری میان فین‌تک‌هایی که از این پس پرداختیار نامیده می‌شدند با شاپرک، خون جدیدی به رگ فین‌تک کشور تزریق کرد؛ چرا که فعالان این حوزه امیدوار بودند بتوانند در یک دوره زمانی کوتاه فعالیت خود در این زمینه را آغاز کنند و  این تفاهم‌نامه مانع فیلتر شدن کسب و کارهای آنان شود. پس از گذشت ۶ ماه از زمان آغاز فعالیت آنان تعداد پرداختیاران به تدریج افزایش یافت و از مرز ۱۰۰ تفاهم‌نامه نیز گذشت؛ اما با وجود تلاش‌هایی که برای تنظیم این مستند شده بود و با وجود تمامی امیدها برای به ثمر رسیدن آن، تا روزهای پایانی سال ۹۷ این تفاهم‌نامه اجرایی نشد و هیچ‌کدام از شرکت‌ها و فین‌تک‌هایی که تفاهم‌نامه همکاری خود با شاپرک را امضا کرده بودند نتوانستند از مزایای این مستند بهره‌مند شوند. شاید تنها مزیت امضای این تفاهم‌نامه جلوگیری از فیلتر شدن کسب و کارهایی بود که تحت عنوان پرداختیار فعالیت می‌کردند.

با وجود اینکه مستند پرداختیاری هنوز به صورت کامل اجرایی نشده‌است؛ اما مشتریان پرداختیاری ملزم به دریافت جواز کسب از اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی شدند. این الزام که از سمت دادستانی صورت گرفته‌ هر چند از سوی بانک مرکزی مورد استقبال قرار نگرفت؛ اما در نهایت قرار شد اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی برای آنان جواز کسب صادر کند.

کیف‌های خالی

پروژه راه‌اندای کیف‌پول الکترونیکی جزو پروژه‌هایی است که هر چند سال‌هاست همه از آن صحبت می‌کنند؛ اما هنوز به نتیجه نرسیده‌ است. با وجود اینکه طبق مستند فناوران مالی قرار بود نیمه دوم سال گذشته مستند مربوط به پرداختبان منتشر شود اما انتشار نسخه اول این مستند به آذر ماه سال گذشته موکول شد. این مستند در مقایسه با مستند پرداختیاری چندان مورد توجه قرار نگرفت. به نظر می‌رسد بی‌توجهی به این مستند به نوع نگاه بانک‌ مرکزی به آن نیز باز می‌گردد؛ چرا که بانک‌مرکزی بارها اعلام کرده‌ است که ایجاد یک کیف‌پول واحد که قابلیت استفاده در تمامی بخش‌ها را داشته باشد جزو برنامه‌های این نهاد نیست؛ اما الزام دولت مبنی به تعیین تکلیف پرداخت‌های خرد موجب شد تا بانک مرکزی مستند پرداخت‌بانی را منتشر کند.

سال گذشته هیات دولت در مصوبه‌ای اعلام کرد که بانک مرکزی باید چهارچوب‌ها و ضوابط بانکی پراخت خرد، کیف‌پول الکترونیکی و پرداخت‌های مبتنی بر انواع فناوری‌ها را با رعایت تصویب‌نامه و سایر قوانین و مقررات مربوطه ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این تصویب‌نامه تدوین و ابلاغ کند.

مصوبه هیات دولت از یکسو و گسترش فعالیت‌های پرداخت‌های آفلاین و ایجاد کیف‌ پول‌هایی برای پرداخت کرایه تاکسی، موجب شد تا بانک مرکزی در نهایت سند پرداخت‌بان را منتشر کند. البته انتشار این سند برخلاف سند پرداختیاری موجب فعال شدن کسب و کارهای این حوزه در چارچوب آن نشد. فین‌تک‌ها مانند دوره گذشته جلساتی برای بررسی این مستند برگزار و نظرات خود را برای بانک مرکزی نیز ارسال کردند؛ اما به نظر می‌رسد بانک مرکزی برای نهایی شدن این مستند عجله‌ای ندارد.

البته با توجه به اجرایی نشدن پرداختیاری به نظر می‌رسد فین‌تک‌های این حوزه هنوز امیدوار به اجرایی شدن مستندپرداختبان نیستند؛ چرا که سندی که تمام مقدماتش فراهم شده ولی اجرا نشده‌ است می‌تواند نشان‌ دهنده مسیر سخت فعالان بخش پرداختبانی باشد.