خدماتی سوار بر ناآگاهی

صنعت خدمات ارزش‌افزوده در بسیاری از کشورها جایگاه بسیار ارزشمندی در خلق ارزش محتوایی و عملکردی برای مشترکان و توسعه کاربردهای جدید مبتنی بر موبایل در حوزه‌هایی مانند سلامت، آموزش، سرگرمی، مالی و حتی وسیع‌تر از آنها دارد. از سوی دیگر نیز می‌تواند زمینه‌‌ تحلیل رفتار مشتری، درآمدزایی و نفوذ در حوزه‌های جدید و صنایع دیگر را برای اپراتورها فراهم کند. اما متاسفانه در ایران صنعت خدمات ارزش‌افزوده تنها بر کسب درآمد با تکیه بر قرعه‌کشی و بدون خلق ارزش واقعی برای مشتری نهایی تمرکز کرده است. در بسیاری از موارد این کسب درآمد نه به خواست مشتری، بلکه ناشی از ناآگاهی او از هزینه‌ها و همچنین بی‌اطلاعی او از نحوه لغو این سرویس‌ها صورت می‌گیرد. بارزترین نمونه‌ آن سرویس‌های ارزش‌افزوده‌ای هستند که مبتنی بر اپلیکیشن‌های موبایلی تعریف شده‌اند و قیمت بالاتری نیز دارند، اما بسیاری از کسانی که عضو این سرویس‌ها شده‌اند حتی گوشی هوشمند هم ندارند و هرگز اپلیکیشنی را که بابت آن حق اشتراک می‌دهند نصب هم نکرده‌اند.
یک تحلیل ساده روی اطلاعات آماری افرادی که عضو سرویس‌های ارزش‌افزوده هستند نشان خواهد داد که مشترکان این خدمات عموماً از چه سطحی از تحصیلات یا درآمد برخوردارند و همین اطلاعات می‌تواند مشخص کند چطور نحوه کسب درآمد در خدمات ارزش‌افزوده متکی بر ناآگاهی افراد و کسب درآمد از طبقات اقتصادی ضعیف‌تر جامعه است. این در حالی است که نهادهای قانون‌گذار و ناظر و همچنین اپراتورها ‌می‌توانند با ارسال پیامک و اطلاع‌رسانی‌های شفاف دوره‌ای، میزان هزینه‌کرد در سرویس‌های ارزش‌افزوده را در بازه‌های زمانی مناسب به اطلاع این افراد برسانند. اهمیت این موضوع در مورد مشترکان سیم‌کارت‌های دائمی جدی‌تر هم می‌شود، چرا که بسیاری از آنها قبض کاغذی دریافت نمی‌کنند و با اعتماد کامل به اپراتور، تمامی هزینه قبض را بدون اطلاع از جزئیات آن پرداخت می‌کنند.
هرچند صنعت خدمات ارزش‌افزوده راه درازی در پیش دارد اما دارای پتانسیلی است که می‌تواند کارآفرینی، توسعه کسب‌و‌کارهای کوچک و در عین حال خلق ارزش واقعی برای مشترکان تلفن‌های همراه را رقم بزند. از آنجا که درآمد حاصل از پیامک و مکالمه با آمدن و همه‌گیر شدن اپلیکیشن‌های اینترنتی رو به کاهش است، در صورتی که اپراتورها با استراتژی مناسب وارد این حوزه نشوند، نه تنها از روندهای رو به رشد دنیا دور می‌مانند بلکه بخشی از درآمد خود را که می‌توانند از خدمات ارزش‌افزوده کسب کنند از دست می‌دهند و باعث نارضایتی مشترکان خود نیز می‌شوند. در صورتی که اگر صنعت ارزش‌افزوده با کمک قانون‌گذار و در عین حال با تفکر استراتژیک اپراتورها به سمت درستی هدایت شود، می‌تواند به خلق ارزش واقعی در همه بخش‌های چرخه اقتصادی کشور منجر و حتی به یک مزیت رقابتی برای اپراتورها تبدیل شود.