جنگ ۱۲ روزه چه بر سر بازار کالاهای زیرساختی آورد؟ فعالان حوزه کالاهای آی‌تی: حوزه آی‌تی دغدغه دولت نیست

به گزارش پیوست، واردات کالاهای آی‌تی در ۱۲ روز جنگ به‌سختی انجام شد. به گفته فعالان این حوزه، اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، بازار کالاهای زیرساختی آی‌تی به سمت قاچاق سوق می‌یابد و بازار دچار کمبود می‌شود. سهیل ترکان، رئیس کارگروه گمرک کمیسیون تامین کالای فناوری اطلاعات سازمان نصر تهران، در خصوص کمبود ارز گفت: موضوع تخصیص ارز از نیمه دوم سال گذشته و سه ماه اول امسال وجود داشته و در این شرایط تغییری نکرده است. برخی از پرونده‌های ما از آبان سال گذشته تاکنون در صف تخصیص ارز بوده است؛ اگر تخصیص داده نشود، سایر چالش‌ها تشدید می‌شود. برخی از پرونده‌ها بالای ۲۰۰ روز در صف تخصیص ارز معطل مانده‌اند.

ترکان با تاکید بر اینکه چالش واردات کالاهای آی‌تی در این شرایط فقط مختص کمبود ارز نیست توضیح داد: اگر تخصیص هم صورت گرفته روند گمرک نه‌تنها آسان نشده، بلکه سخت‌تر هم شده است. کالاها در روند استاندارد و ممیزی گمرک معطل می‌شوند و در نهایت اگر همه اینها حل شود نیز خودرو به‌راحتی از جنوب به سمت تهران حرکت نمی‌کند.

نایب‌رئیس کمیسیون تولید سازمان نصر تهران، مسعود معزی‌نیا، در همین باره گفت: بیشتر شرکت‌ها از فعالیت در حوزه آی‌تی پشیمان هستند زیرا همه مسائل امنیتی شده است. مقصر این شرایط واردکنندگان نیستند. در همه کشورها واردات انجام و کالاها کنترل و بررسی می‌شود که مشکل امنیتی نداشته باشد اما در ایران واردات با چالش انجام می‌شود. فکر می‌کنند اگر به نیروهای انتظامی و ارتشی واگذار کنند شرایط بهتر می‌شود.

او اضافه کرد: در تخصیص ارز هم اتفاق مثبتی نیفتاده است. ما برای تامین ارز نمی‌توانیم از بازار آزاد خرید کنیم و فروشنده‌ای نیز حاضر به فروش ارز نیست. دولت نه‌تنها فعالیتی در این زمینه نکرده، بلکه بخش خصوصی را نادیده می‌گیرد و در حال حاضر نیز بخشنامه‌های دستوری صادر می‌شود.

مسعود شکرانی، رئیس کمیسیون تامین تجهیزات کالای فاوا سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، در این باره گفت: به‌رغم تعاملاتی که با وزارت صمت داشتیم اتفاقی که برای تسهیل واردات باید می‌افتاد، رخ نداده است. موضوع نبود ارز یک بیماری مزمن شده است زیرا از سال ۱۳۹۷ درگیر این چالش هستیم که سهمیه واردکنندگان کالاهای آی‌تی مخصوصاً تامین زیرساخت کمتر شده است و این سهمیه‌ها به هیچ وجه جوابگوی نیاز کشور نیست. حمله‌هایی که صورت می‌گیرد یا حتی قطع و وصل سیستم به دلیل قدیمی بودن سخت‌افزار است و برای پایداری و به‌روزرسانی سیستم روشی اتخاذ نشده است.

مزیت واردات به صورت قانونی کمرنگ شده است

به نظر می‌رسد در چنین شرایطی بازار به‌مرور با کمبود مواجه می‌شود یا بیشتر محصولات به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود زیرا واردات به صورت قانونی چالش زیادی دارد. رئیس کارگروه گمرک در کمیسیون تامین کالا و تجهیزات فناوری اطلاعات گفت: در شرایطی که راه‌های واردات به صورت قانونی در کشور بسته می‌شود و مزیتی برای ورود قانونی وجود ندارد، واردات غیررسمی انجام می‌شود و شهرهای مرزی واردات را انجام می‌دهند؛ در این صورت، سیستم پست کشور هم فعالیت می‌کند و کالا را بدون ارائه اسناد و مدارک حمل می‌کند.

او تاکید کرد، اگر بعدتر یک قاچاقچی تجهیزات آی‌تی را به بانک‌ها بفروشد هم نباید تعجب کرد زیرا راه‌های قانونی آن بسته است و با این شرایط فعالان قدیمی و باسابقه باید از این حوزه خداحافظی کنند.

طبق گفته ترکان، حوزه آی‌تی دغدغه دولت نیست زیرا دولت معتقد است کالایی مثل زیرساخت بانکی زیرمجموعه کالای لوکس است؛ نگاه دولت به این موضوع غلط است زیرا کالای آی‌تی لوکس نیست و تمام زیرساخت‌های کشور روی کالای آی‌تی می‌چرخد در نتیجه دولت نمی‌تواند بگوید کالای آی‌تی اولویت نیست اما واقعیت این است که این کالا در اولویت ارزدهی دولت نیست؛ مثلاً برای واردات موبایل بودجه مشخصی در نظر گرفته شده اما به کالاهای آی‌تی هیچ بودجه‌ای تعلق نگرفته است.

به نظر می‌رسد در چنین شرایطی وضعیت تولیدکنندگان و واردکنندگان تفاوت چندانی ندارد؛ به گفته ترکان، تنها تفاوت این است که اگر واردکننده هشت ماه در صف تخصیص ارز باشد، تولیدکننده ۶ ماه در صف تخصیص ارز خواهد بود اما شرایط یکسان است.

رئیس کمیسیون تامین تجهیزات کالای فاوا سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران گفت: بارها به وزیر صمت، رئیس مخابرات، رئیس‌جمهور و معاون اول ایشان پیشنهادهایی داده‌ شده است اما در دوران جنگ به آن توجه نشد. ارجاعاتی داده شده است اما اتفاق مشخصی در این خصوص نیفتاد و نتیجه‌ای نداد. در چنین شرایطی باید به دنبال راهکارهای زودبازده و سریع باشیم.

در نهایت رئیس کارگروه گمرک در کمیسیون تامین کالا و تجهیزات فناوری اطلاعات نصر تهران نیز درباره وضعیت شرکت‌های آی‌تی در آینده تاکید کرد اگر تا انتهای سال ۱۴۰۴ دولت برای این فرایند برنامه‌ای نداشته باشد، افق روشنی در انتظار ما نخواهد بود. شرکت‌های زیادی در حوزه نگهداری و تامین سخت‌افزار از بازار حذف می‌شوند. بسیاری از شرکت‌ها در حال تعدیل نیرو هستند زیرا در چنین وضعیتی نمی‌توانند کالا وارد کنند.

حال باید دید آیا دولت در شرایط ویژه کشور برنامه‌ای برای تسریع واردات کالاهای آی‌تی و زیرساختی دارد یا همچنان قرار است وضعیت به همین شکل پیش برود.