زیرساخت‌های فناوری برای استقرار نظارت هوشمند در بانک مرکزی مهیا نیست

به گزارش پیوست،در سی و دومین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی که با موضوع اعتلای حکمرانی پولی و بانکی با نگاهی به اسناد بالادستی برگزار شد،  بابک حبیب‌زاده، مدیرکل نظارت احتیاطی کلان و فناورانه بانک مرکزی در پنلی با عنوان هوشمندسازی تنظیم‌گری و نظارت بر عملکرد اشخاص تحت نظارت بانک مرکزی در گزارشی به موضوع نظارت هوشمند در بانک مرکزی پرداخت و گفت: گرچه در دو سال گذشته اقدامات خوبی در بانک مرکزی در جهت اجرایی کردن نظارت هوشمند انجام شده است اما فرایند استفاده از فناوری‌های دیجیتال پیشرفته برای جمع‌آوری تحلیل و نظارت داده‌ها به سرعت بیشتری نیاز دارد.

او گفت: ۶۵ درصد بانک‌های مرکزی در سطح جهان از فناوری‌های هوش مصنوعی برای نظارت به بانک‌ها استفاده می‌کنند و براساس آمار بانک جهانی،کشورهای پیشرو در زمینه نظارت هوشمند شامل سنگاپور با ۹۵ درصد، چین با ۹۰ درصد و آمریکا با ۸۵ درصد هستند.

حبیب‌زاده در ادامه به اهمیت نقش رگ‌تک‌ها در نظارت هوشمند اشاره کرد و گفت در حال تدوین دستورالعملی برای استفاده از ظرفیت‌های رگ‌تک‌ها و ارائه آن به شورای عالی بانک‌ها هستیم و برای استقرار نظارت هوشمند در بانک مرکزی به زیرساخت فناوری اطلاعات، توسعه نیروی انسانی، قوانین و مقررات و همراهی اشخصاص توانمند در این حوزه نیاز داریم.

مشکل تعدد سامانه‌ها

بابک درویش‌روحانی، مدیرعامل شرکت خدمات انفورماتیک هم‌ در ادامه به مشکل تعدد سامانه‌ها در کشور اشاره کرد و افزود: موضوع اصلی در هوشمندسازی نظارت داده است. در حال حاضر با سامانه‌های متعددی روبه‌رو هستیم که هر یک در زمان و شرایط خاصی ایجاد شده‌اند و جزیره‌ای عمل کردن این سامانه‌ها تجمیع داده‌ها و یکپارچه‌سازی آنها را با چالش مواجه کرده است.

درویش روحانی چالش بعدی در مسیر هوشمندسازی را صحت‌سنجی گزارش‌ها و داده‌های این سامانه‌ها برشمرد که تعدد آنها کار را پیچیده‌تر کرده است.

پس از موسسات مالی حالا نوبت پرداخت‌یارها و کریپتویی‌هاست

فرشاد حیدری، رئیس موسسه آموزش عالی بانکداری ایران هم با نگاهی انتقادی به موضوع مالکیت و مدیریت در حساب‌ها پرداخت و حلقه مفقوده را در ارتباطات مالی اشخاص برشمرد. او در این باره توضیح داد: موضوع مالکیت و مدیریت که با سازمان ثبت اسناد و ثبت احوال و امثال آن قابل ردیابی است. اما حلقه مفقوده فعلی ارتباطات مالی بین اشخاص است.

او توضیح داد: بخش نظارت بانک مرکزی تنها بر بانک‌ها نظارت نمی‌کند بلکه صرافی‌ها، موسسات مالی و غیره نیز تحت نظارت بانک مرکزی هستند.  نظارت بر بانک‌ها ۱۵۶ معیار دارد. بانک مرکزی برای هر بانک حداکثر ۲ ناظر دارد. خودتان تصور کنید که چقدر احتمال خطا در این شرایط بالا می‌رود.

او ادامه داد:  امروز حتی با راهکارهای دیجیتال هم نمی‌توان به سادگی بر بانک‌ها نظارت کافی داشت. داده‌ها در بانک بسیار زیاد است.‌ باید فناورهای نظارت هوشمند را  از کشورهای پیشرفته خرید، بومی‌سازی و استفاده کرد. نباید چرخ را از ابتدا اختراع کنیم.

حیدری در ادامه گفت: نظارت بانکی باید پیشگیرانه و مستمر باشد تا بتواند ریسک‌ها را پیش‌بینی کند. هوشمندسازی نظارت در کنترل عملیات بانکی از ضرورت گذشته و حالا به اضطرار تبدیل شده است. اگر سیستم بانکی را درست کنیم، عدالت اجتماعی ایجاد می‌شود.

حیدری در ادامه به گم شدن سرنخ‌های پولی در کشور اشاره کرد و گفت: در دوره‌ای موسسات مالی باعث بدبختی مردم شده بودند و حالا پرداخت‌یارها و کریپتویی‌ها. مثلا موقع خروج از کشور می‌گویند ۵ هزار دلار بیشتر نباید به همراه ببرید. طرف خانه‌اش را ۲۰۰ میلیارد تومان می‌فروشد با پرداختیارها از کریپتویی‌ها خرید می‌‌‌کند و به این شکل  امکان نظارت بر ارتباط مالی گم می‌شود.

در ادامه هادی حیدری، معاون امور فناوری‌ اطلاعات و ارتباطات بانک توسعه صادرات ایران هم عصر حال حاضر را عصر اقتصاد دیجیتال معرفی کرد و گفت: اقتصاد دیجیتال بازیگران بسیاری دارد و فین‌تک‌ها با کسب و کارهای متفاوت بخشی از این بازیگران هستند. قانون چارچوب مناسبی برای هوشمندسازی نظارت بانک مرکزی از طریق رگ‌تک‌ها ایجاد کرده است. اما نظارت هوشمند نیاز به زیرساخت‌هایی مانند اینترنت 5G، رایانش ابری و غیره دارد. تا وقتی این فرایند وجود نداشته باشد، استقرار نظارت هوشمند ممکن نیست. هوشمندسازی نیاز به سرمایه‌گذاری عظیم دارد. بانک مرکزی ابزارهای لازم برای شروع نظارت هوشمند را دارد و ابتدا باید از شبکه بانکی شروع کند.