وضعیت ریال دیجیتال در کشور بلاتکلیف مانده است

تعلیق و نگرفتن تصمیم نهایی از سوی بانک مرکزی درباره مسیر آینده طرح ریال دیجیتال و وجود خلاهای قانونی در این مسیر باعث بلاتکلیف ماندن موضوع ریال دیجیتال در کشور شده است. به اعتقاد فعالان حوزه فناوری‌های نوین بانکی لازمه ادامه این مسیر، وجود یک چارچوب حقوقی مشخص و هماهنگی و تعامل بین بخش‌های مختلف در بانک مرکزی است.

به گزارش پیوست، در سی و دومین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی که با موضوع اعتلای حکمرانی پولی و بانکی با نگاهی به اسناد بالادستی برگزار شد، در پنلی با عنوان تأثیر فناوری‌های نوین مالی در حکمرانی پولی، ارزی و بانکی به اهمیت فناوری‌های نوین در کشور پرداخته شد.

نوش‌آفرین مومن‌واقفی معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی مدیر نشست از اهمیت بهینه سازی ابزارهای سیاست‌گذاری صحبت کرد و افزود: هوش مصنوعی تغییرات قابل توجهی را در نظام اقتصادی دنیا به وجود آورده است و واقعیت این است که نمی‌توان بدون ابزارهای جدید فناورانه در بازارهای  داخلی و خارجی خودنمایی کرد.

مومن‌واقفی در ادامه گرچه بازارهای دیجیتال مانند بازار رمزارزها را در تمام دنیا تاثیرگذار دانست اما  آنها را به دلیل ماهیت خاص و داشتن نوسانات و ریسک‌های قابل توجه نیازمند نظارت هوشمندانه برشمرد.

سیدمحمدهادی سلطان‌العلمایی مدیر اداره آموزش و توسعه دانش بانک مرکزی هم در ارائه‌ خود در این پنل به تاثیرات CBDC در کشور پرداخت و گفت: از لحاظ فنی زیرساخت‌هایمان برای موضوع ریال دیجیتال آماده است اما هنوز کسب و کارها و اقتصادمان برای این موضوع آمادگی ندارند.

او گفت: بانک مرکزی فعالیت خود در این حوزه را با یک پروژه آزمایشی حداقلی آغاز کرد اما حالا پروژه به مرحله‌ای رسیده که می‌توان آن را بلاتکلیف توصیف کرد.

به گفته سلطان‌العلمایی دلیل این وضعیت، عدم اتخاذ تصمیم نهایی از سوی بانک مرکزی درباره مسیر آتی این طرح است.

او به داشتن خلا قانونی در این مسیر اشاره کرد و افزود: برای ادامه این مسیر، وجود یک چارچوب حقوقی مشخص و به‌روز الزامی است.  با توجه به ویژگی‌هایی که برای ریال دیجیتال در فاز آزمایشی تعریف شده، می‌توان از این ابزار در طرح‌هایی مثل قرارداد‌های هوشمند برای تسهیلات حمایتی یا پرداخت یارانه‌های هدفمند استفاده کرد.

او یکی از چالش‌های مهم در این زمینه را ماهیت بین‌رشته‌ای موضوع و کمبود متخصص در داخل و خارج از بانک مرکزی عنوان کرد و گفت: ریال دیجیتال یک ابزار سیاستی است که در اختیار بانک مرکزی قرار دارد و از این رو چندان با سازوکار‌های تجاری بیرونی سازگار نیست. به همین دلیل، نمی‌توان انتظار داشت که یک نهاد یا کسب‌وکار خارج از بانک مرکزی روی این پروژه تحقیق و توسعه انجام داده و نتایج آن را به بانک مرکزی ارائه دهد.

امین مجاب عضو هیات علمی و معاون توسعه منابع و پشتیبانی پژوهشکده پولی و بانکی هم از بحث کارآمدی و فراگیری مالی در کشور صحبت کرد و افزود: این فناوری‌ها هستند که می‌توانند فراگیری مالی در کشور را توسعه دهند و با نگاهی کاربردی می‌توان کارآمدی بیشتری را در حوزه‌های مالی در ایران رقم زد‌.

افشین خانی مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران هم به نقش رمزارزها در سیاست‌های کلان اشاره کرد و توضیح داد: با اینکه در نقل و انتقالات ارزی رمزارزها می‌توانستند و می‌توانند به عنوان یک ابزار تسهیل‌گر مورد استفاده قرار بگیرند اما بیشتر به عنوان دخیره دارایی استفاده می‌شوند.

مهدی نوری عضو هیات علمی دانشگاه تهران هم از تفاوت ماهیت رمزارز یا رمزدارایی‌ها صحبت کرد و توضیح داد:  خیلی از کریپتو کارنسی‌ها پول نیستند و کرپیتو‌است(رمزدارایی) هستند ما با یک موجودیت مواجه نیستیم و نمی‌توان تمام اینها را در یک بخش‌بندی قرار داد.

نوری در ادامه لازمه رشد فناوری در حوزه مالی را کنار گذاشتن روحیه محافظه‌کارانه و داشتن نگاه آینده نگر دانست و گفت:  ما هنوز بر اساس چارچوب‌های قانونی گذشته حرکت می‌کنیم و قوانین مرتبط با ریال دیجیتال به‌روز نشده‌اند. او داشتن نگاه آینده‌نگر به حوزه فناوری‌های نوین، کنار گذاشتن رویکردهای محافظه‌کارانه، برقراری تعامل با بخش خصوصی و همکاری بخش‌های مختلف بانک مرکزی با معاونت فناوری را بخشی از راهکارهای پیشنهادی  برای بیشتر شدن اثرات مثبت فناوری‌های نوین مالی در حکمرانی پولی و بانکی کشور دانست.