نگاهی به صورت‌های مالی ۵ سال اخیر همراه‌ اول؛ دخل به ریال خرج به دلار حاشیه سود عملیاتی همراه اول در ۵ سال از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد رسیده است

به گزارش پیوست، درآمدهای عملیاتی همراه اول از سال ۹۹ تا ۱۴۰۳ حدود ۲.۸ برابر شده است؛ اما بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی بیش از ۳ برابر رشد کرده‌اند. همین تفاوت در سرعت رشد، باعث شده است حاشیه سود عملیاتی همراه اول از ۲۳ درصد در پایان سال مالی ۹۹ به ۱۸ درصد در پایان سال مالی ۱۴۰۳ برسد. این کاهش حاشیه سود به صورت مستمر رخ داده و یک رخداد اتفاقی نیست.

حاشیه سود عملیاتی که از تقسیم سود عملیاتی به کل فروش (درآمدهای عملیاتی) به‌دست می‌آید، نشان‌دهنده کنترل هزینه‌های یک شرکت است و هرچه میزان حاشیه سود عملیاتی یک شرکت بیشتر باشد، به این معناست که هزینه‌های عملیاتی کمتری برای کسب درآمد (یا سود) مصرف شده است.

همانطور که در گزارش صورت‌مالی ۱۴۰۳ همراه اول (حسابرسی نشده) آمده، عملکرد هزینه‌ها مطابق با پیش‌بینی‌ها صورت گرفته در بودجه بوده و رشد آن عمدتاً به رشد هزینه‌های تابع درآمد، نرخ ارز و تورم مرتبط است.

تعرفه انواع سرویس‌های اپراتوری سال‌هاست که ثابت مانده؛ کمتر از ۲ سال گذشته بود که با صدور اجازه از سمت وزارت ارتباطات، اپراتورها بسته‌های اینترنتی را با اعمال ۳۴ درصد افزایش قیمت، ارائه کردند. آن‌طور که مشاهده می‌شود نه سود عملیاتی اپراتورها و نه مدیریت هزینه‌ها راهکار این موضوع نخواهد بود. فعالان این حوزه معتقدند رشد و بهبود مورد انتظار نیازمند بازنگری و اتخاذ رویکرد و سیاست‌هایی مبتنی بر توسعه است. از طرف دیگر تجربه نشان داده بازاری که منبع اصلی درآمدی اپراتورها به‌شمار می‌آید به هر افزایشی در تعرفه‌ها موجود واکنش مثبتی نشان نخواهد داد.

نوسان سود

شرکت همراه اول در سال مالی ۱۴۰۳ به درآمد عملیاتی بیش از ۷۰ هزار و ۵۸۳ میلیارد تومانی رسید. درآمد این شرکت به نسبت سال مالی ۱۴۰۲ که بیش از ۵۱ هزار و ۴۲۰ میلیارد تومان بود، ۳۷ درصد رشد کرده است. سود عملیاتی همراه اول در سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۲ هزار و ۶۲۵ میلیارد و ۸۶۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بوده است. این شرکت در سالی که گذشت برای رسیدن به درآمد بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومانی، حدود ۵۳ هزار و ۹۳۷ میلیارد تومان هزینه کرده است. هزینه‌های عمومی این شرکت در ۱۴۰۳ تقریبا ۴ هزار و ۳۷۲ میلیارد تومان عنوان شده است.

طبق گزارش سال ۱۴۰۳ همراه اول، نتایج عملکرد شرکت تحت تاثیر تغییرات تکنولوژی و انتقال به نسل‌های بالاتر موبایل باند پهن و از طرفی گسترش روزافزون خدمات مبتنی بر داده و در نهایت استفاده بیش از پیش مشترکین از اینترنت پرسرعت، عامل عمده افزایش درآمد همراه اول عنوان شده است.

همراه اول از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ رشد حدودا ۱۸۸ درصدی را در درآمد عملیاتی ثبت کرده است. اما حاشیه سود این شرکت در همین مدت از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد رسیده است.

سود عملیاتی همراه اول در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۰ هزار و ۴۷۵ میلیارد تومان قید شده که این میزان در مقایسه با سود عملیاتی سال ۱۴۰۳ همراه اول، ۶ درصد بیشتر است. به عبارتی همراه اول از ۱۴۰۲ به ۱۴۰۳ در حصول سود عملیاتی افت ۶ درصدی داشته است.

در نگاهی کلی‌تر، سال ۱۳۹۹ در روزهایی که ویروس کرونا همه‌گیر و جهان‌شمول شده بود و به تبع آن استفاده از اینترنت و خدمات تلفن همراه گسترش یافت، همراه اول رشد ۱۲ درصدی سود عملیاتی را به ثبت رساند. با تداوم این شرایط و البته حذف برخی از بسته‌های اینترنتی حجیم در تابستان ۱۴۰۰، سود عملیاتی این شرکت به نسبت یکسال گذشته ۱۷ درصد رشد کرد.

اما سود عملیاتی همراه اول در سال ۱۴۰۱ از آن روند رو به جلو به یکباره سقوط کرد و میزان سود عملیاتی ثبت شده برای همراه اول در این سال تنها ۶ درصد بود.

افزایش ۳۴ درصدی تعرفه بسته‌های اینترنتی در دی‌ماه ۱۴۰۲ و عادت کردن به روال اینترنتی کج‌دار و مریز منجر شد تا همراه اول در سال ۱۴۰۲ رشد ۲۶ درصدی سود عملیاتی را به ثبت برساند.

شتاب هزینه‌‌ها

هزینه‌های فروش، اداری و عمومی همراه اول از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ شامل افزایش ۳.۱ برابری بوده است. برای مثال هزینه تمام شده این بخش برای همراه اول در سال ۱۳۹۹ یک هزار و ۳۸۸ هزار میلیارد و ۷۰۰ هزار تومان بود. اما این عدد در سال ۱۴۰۳ به میزان حدودی ۴ هزار و ۳۷۲ میلیارد تومان رسید.

از آنجایی که درآمد همراه اول هرسال مشمول مقداری افزایش بوده، بهای تمام شده رسیدن به این اعداد نیز بیشتر شده‌ است. همراه اول برای رسیدن به درآمد بالغ‌بر ۷۰ هزار میلیارد تومانی سال ۱۴۰۳ نزدیک به ۵۴ هزار میلیارد تومان هزینه کرده است. یعنی درآمد کسب شده صرفا و تقریبا ۱.۲ برابر بیشتر از هزینه صرف شده است.

بهای تمام شده همراه اول در سال ۱۴۰۲ برای کسب درآمد بیش از ۵۱ هزار میلیارد تومانی، مبلغی تقریبا ۳۸ هزار میلیارد تومان، یعنی ۱.۴ برابر کمتر از درآمد عملیاتی است.

درآمد عملیاتی سال مالی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ همراه اول ۱.۳ برابر بیشتر از بهای تمام شده این شرکت برای دستیابی به درآمد در این سالهاست. درآمدی حدود ۳۹ هزار میلیارد تومانی در برابر بهای تمام شده تقریبا ۲۸ هزار میلیارد تومانی سال ۱۴۰۱. بهای تمام شده ۲۱ هزار میلیارد تومانی در برابر درآمد نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومانی در سال ۱۴۰۰.

درآمد عملیاتی همراه اول در سال ۱۳۹۹ به بیش از ۲۴ هزار و ۵۰۹ میلیارد تومان رسید. بهای تمام‌شده این شرکت برای رسیدن به این درآمد، حدود ۱۷ هزار و ۴۰۷ میلیارد تومان گزارش شده است.

کلیت صورت‌های مالی نشانگر افزایش درآمد است اما درآمدی که مبنای آن واحدی به نام ریال است. از سوی دیگر هزینه‌ها و به‌خصوص سرمایه‌گذاری‌هایی که از بایدهای برنامه‌ کاری هر اپراتوری محسوب می‌شود با علامت‌ سوال‌هایی رو به رو است. مخارج و تامین نیازهایی که متناسب با بازار بالا و پایین می‌رود و عواید مالی که با قیمت، تعرفه و ارزش‌های دیگری حساب و کتاب می‌شود توسعه خدمات یک اپراتور را چطور پیش خواهد برد؟