مدیرعامل اسنپ: نمی‌توانیم انحصاری کار کنیم

آقای خلج، امروز که با هم گفت‌گو می‌کنیم، یک روز برفی شلوغ است. آیا واقعاً در روزهای برفی شبکه شما مشکل پیدا می‌کند؟ در روزهای برفی به خاطر افزایش طول زمان سفرها، تعداد رانندگانی که می‌توانند خدمات ارائه کنند کاهش پیدا می‌کند. بر این اساس نوعی بی‌توازنی میان عرضه و تقاضا به وجود می‌آید که دلیل مهمی برای افزایش قیمت است. از سوی دیگر میزان درخواست و پردازش اسنپ به دلیل تعداد درخواست‌ها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین طبیعی است که در روزهای برفی و سایر موقعیت‌های خاص آب‌وهوایی با شرایط ویژه روبه‌رو باشیم.

به طور معمول اسنپ در یک روز خاص در سال با درخواست‌های بالایی روبه‌رو می‌شود که این روز یکی از روزهای پایانی سال است. فکر می‌کنید امسال نیز بتوانید در همین یک ماه باقی‌مانده، زمان اوج درخواست‌های خود را ثبت و از آن در گزارش اسنپ استفاده کنید؟ قطعاً اسفندماه اوج زمان درخواست‌ها برای اسنپ است. به طور کلی اسفند، ماه جنب‌وجوش جامعه است. به همین دلیل ما نیز مانند بسیاری دیگر از کسب‌وکارها با پیک زمانی خود روبه‌رو هستیم. امیدوارم بتوانیم در این مدت، به رکوردهای خوبی دست پیدا کنیم.

فکر می‌کنید با نزدیک شدن به پایان سال در نهایت چه کسی پیروز نهایی رقابت و رفاقت نفسگیر میان تاکسی‌های اینترنتی خواهد بود؟قبل از پاسخ، نکته جذاب این سوال ذات رقابت است. در فضای رقابتی به‌نوعی کسب‌وکارها با موانع بسیاری روبه‌رو و در حال توسعه خود برای دریافت سهمی از بازار هستند. بر اساس رقابت‌ موجود، در عمل نمی‌توانیم انحصاری عمل کنیم. نکته مهم در فضای رقابت کسب‌وکار این است که هرچه رقابت افزایش یابد و جنبه‌های بیشتری را دربر بگیرد، قطعاً ذی‌نفعان حاضر در این کسب‌وکارها پیروز رقابت می‌شوند. ذی‌نفعان اصلی، کاربران ما هستند. مسافران و رانندگان طبیعتاً خدمات بیشتری دریافت می‌کنند و ما به عنوان کسب‌وکار باید به آنها خدمات خلاقانه‌تری ارائه کنیم‌.

یکی دیگر از پیروزان این رقابت فعالان این حوزه و کارکنان شرکت‌ها هستند. چون بر اساس رقابت‌ موجود لازم است توانایی‌های خود را بروز دهند و ایده و نوآوری در سازمان‌شان خلق کنند. همچنین از پیروزان دیگر این رقابت به نظر من سرمایه‌گذاران این شرکت ‌هستند.

یکی از اعدادی که بحث زیادی در بازار به راه انداخت سهم بازار اسنپ از بازار اینترنتی بود. فکر می‌کنید سهم اسنپ از بازار حمل‌ونقل هوشمند شهری چقدر است؟ البته تصور عمومی بر این است که تاکسی‌های هوشمند و اینترنتی تمرکز خود را بر شهرهای بزرگ مانند تهران گذاشته‌اند.اسنپ در حدود ۴۰۰ شهر کشور فعال است. این نشان می‌دهد این باور عمومی درباره این شرکت صدق نمی‌کند. ما خود را محدود به شهرهای بزرگ نکردیم و همواره مایل هستیم بتوانیم در هر شهری که امکان خدمات‌رسانی وجود دارد خدمت ارائه کنیم. امیدواریم روزی اپلیکیشن ما به صورت سراسری باز شود و در هر شهری مردم بتوانند از خدمات اسنپ استفاده کنند.

از سوی دیگر ما با دو مفهوم ارزش بازار و سهم بازار مواجه هستیم. ارزش بازار یا حجم بازار از صورت‌های مالی استخراج می‌شود. به‌هرحال گردش مالی مبنای مناسبی برای سهم از بازار نیست و آنچه در محاسبه سهم از بازار ارزشمند است و کسب‌وکارها باید آن را اطلاع‌رسانی کنند، تعداد سفرها و تراکنش‌های در جریان است. چون این اعداد بیانگر آن است که یک شرکت چه مقدار سهم از بازار دارد. بنابراین با توجه به اینکه گزارش سال ۱۴۰۳ اسنپ به‌زودی منتشر می‌شود می‌توان سهم از بازار را از طریق اعداد و ارقام آن مشاهده کرد.

نظر می‌رسد هرکسی که می‌خواهد در این بازار شروع به کار کند، حداقل یک بار شانس خود را در تاکسی‌های اینترنتی امتحان می‌کند.چون مانعی برای حضور شرکت‌های متعدد و رقابت آنها وجود ندارد. شرکت‌ها می‌توانند به‌راحتی مجوز دریافت کنند و هیچ انحصار حقوقی یا قانونی‌ای وجود ندارد.

اسنپ بارها مجبور شده در خصوص انحصار در فضای رسانه یا حقوقی و قانونی پاسخگو باشد. آیا شما اساساً وجود انحصار و استفاده از آن را در بازیگران فعلی بازار به رسمیت می‌شناسید؟ این از جمله مسائلی است که در زمان کوتاه نمی‌توان به آن پاسخ داد و قطعاً نظرهای موافق و مخالف زیادی در خصوص آنچه می‌خواهم بگویم وجود دارد. برخی از واقعیت‌ها انطباقی با تعاریف موجود از بازار انحصاری، نوع انحصار و غیره ندارد. ما در این بازار رقیب‌های زیادی داریم. این حوزه دو ویژگی شفاف و واضح دارد و در آن رقابت خوب و نسبتاً کاملی برقرار است. از سوی دیگر انحصار در نقطه‌ای اتفاق می‌افتد که یک یا دو شرکت به‌تنهایی قیمت‌گذاری و تقاضا را مدیریت کنند. این در حالی است که ما کالا و خدمات بسیار پرکششی ارائه می‌دهیم.

به این معنا که فرضاً اگر یک واحد افزایش قیمت اتفاق بیفتد ما بیش از یک واحد تغییر را در تقاضا شاهد هستیم که این افزایش می‌تواند ناشی از کاهش یا افزایش قیمت یک کالا باشد. بنابراین بر اساس کشش بالای کالا، مردم می‌توانند به‌راحتی از خدمات متعدد جایگزین استفاده کنند. از سوی دیگر هزینه‌های انتقال یا هزینه‌های استفاده از خدمات مشابه در این صنعت صفر است. یعنی کسب‌وکارهای زیادی جدا از اسنپ وجود دارند.

به نظر می‌رسد این همان چیزی است که موجب می‌شود همه در ابتدا به ارائه خدمت تاکسی‌ رو بیاورند.هرچند ما قائل به رقابت سالم هستیم چون منجر به توسعه بازار می‌شود، اما شکل آن مهم است. ما طی یک دهه اخیر تجربیات زیادی کسب کردیم و شکست‌های خود را پذیرفتیم از همین رو در بسیاری از نقاط توانستیم موفق عمل کنیم. نیروی انسانی خوب، استراتژیک مناسب، همچنین همسویی سهامداران کمک زیادی به حضور اسنپ در این نقطه کرد. با این همه، روش‌های متعددی که امروزه در بازار شکل گرفته ممکن است نتیجه مطلوبی به همراه نداشته باشد و برای توسعه بازار مفید واقع نشود.

با وجود این، تمرکز رقابت تاکنون بر این بوده که بتوانند برای پرداخت کمتر پول از مشتری فضای مالی فراهم کنند. تا از این طریق مشتری به استفاده بیشتر از خدمات ترغیب شود. از سوی دیگر از این طریق تلاش شده مشتری زمان بیشتری را در اپلیکیشن بگذراند. بر این اساس نمی‌توانم احساس مثبتی نسبت به اینکه کسب‌وکارها صرفاً دنبال رقابت سالم هستند داشته باشم.

در نتیجه، این موارد شرط لازم برای رقابت‌اند اما کافی نیستند؟رقابت سالم به همین شکل است. نکته اصلی این است که لازمه موفقیت یک شرکت در برابر رقبای خود علاوه بر بومی‌سازی روش‌ها، فرایند‌ها و محصولات کپی‌شده، به وجود آوردن یک تمایز است.

در بخشی از صحبت‌های خود به سهامداران اشاره کردید. در حال حاضر ورود به بورس خصوصاً بعد از اخبار مربوط به دیجی‌کالا از جمله مباحث پربحث است. رقیب شما بارها اعلام کرده که به دلیل حضور در بورس و IPO شدن دارای ارقام و اعداد شفافی است. بر این اساس تصمیمی برای رونمایی از بورس ندارید؟در خصوص شفافیت، یکی از شفاف‌ترین گزارش‌هایی که سالانه منتشر می‌شود متعلق به مجموعه اسنپ است. همکاران ما برای تهیه و تولید این گزارش زحمت زیادی می‌کشند. بر این اساس فکر می‌کنم تنها ارائه صورت‌های مالی تمام شفافیت را دربر نمی‌گیرد.

در خصوص بورس نیز خوشبختانه برخی از شرکت‌هایی که تمایل داشتند وارد بورس شوند، پذیرفته شدند.

در آن زمان اگر انحصار در یک پلتفرم وجود داشت نیز به نفع ماست.بحث ورود به بورس موضوعی کلان در لایه‌های سهامداری است. سهامداران با توجه به شرایط، اقتضائات و احتمالاً نیازمندی‌های موجود تصمیم می‌گیرند برای ورود به بورس اقدام کنند. اما در این بین برای اینکه در هیات پذیرش سازمان بورس پذیرش بگیرید و بتوانید تاییدیه هیات را دریافت کنید، باید به اصلاحات ساختاری‌ای از لحاظ مالی، حقوقی، ساختار شرکتی و غیره دست بزنید. بنابراین تغییرات مورد نیاز با راهنمایی متخصصان در حال انجام است. اما اینکه در چه نقطه‌ای سهامدار ما بخواهد وارد بورس شود در اختیار مالک شرکت است و تصمیم با سهامداران شرکت خواهد بود.

یکی از ملاحظات اصلی که ورود برخی از شرکت‌ها به بورس را به تاخیر انداخت، حضور سهامدار خارجی است. بر این اساس اغلب شرکت‌ها بعد از خروج سهامدار خارجی به صورت رسمی در مسیر ورود به بورس قرار گرفتند. در نتیجه باید منتظر خروج سهامدار خارجی از اسنپ باشیم و آیا چنین اتفاقی قابل تصور است؟ پذیرش در بورس فرایندی زمان‌بر است و تغییرات و اصلاحاتی در داخل شرکت می طلبد. در کنار تمام اینها تمایل واقعی شرکت برای ورود به بورس نیز اهمیت زیادی دارد.

هرچند ورود به بورس و دریافت سهامی عام، اتفاقی بزرگ برای هر شرکت است. در شرایطی که ما ذاتاً کسب‌وکاری شفاف هستیم ورود به بورس شفافیت را در ابعاد مالی پروژه و طرح‌های توسعه، و همچنین هزینه‌هایی که قرار است در سازمان اتفاق بیفتد و بسیاری دیگر از جنبه‌های شرکت، بیشتر می‌کند. ورود به بورس فرایندی است که الزامات و نیازمندی‌های آن مشخص شده و شرکت‌ها باید بعد از پذیرش الزامات در این فرایند قرار بگیرند.

در پایان نگفتید سهم بازار شما چقدر بوده اما امیدوارم آخر سال خیلی پرباری داشته باشید.به هر حال با توجه به ادعای شفافیت در شرکت اسنپ فکر می‌کنم با انتشار تعداد سفرها نیازی به بیان سهم بازار نیست و می‌توان آن را محاسبه کرد. به‌زودی گزارش کاملی از عملکرد مجموعه اسنپ در سال ۱۴۰۳ منتشر خواهد شد.