۹ آبان ۱۴۰۳
میزگردی درباره ارزشگذاری و تامین مالی استارتآپها
راز بقا در یک جامعه شمشادی
ماه گذشته بود که خبر ارزشگذاری یکی دو استارتآپ شناختهشده کشور سر و صدای زیادی به پا کرد و با واکنشهای تندی هم مواجه شد. واکنشها به شبکههای اجتماعی نیز کشیده شد و حتی دستمایه طنز بسیاری از کاربران قرار گرفت. فارغ از صحت و سقم ارزشگذاریهای انجامشده، ماهنامه پیوست میزگردی با حضور سرمایهگذاران و فعالان حوزه استارتآپی کشور برگزار کرد تا چالشهای مرتبط با ارزشگذاری و راهکار مناسب برای تامین مالی این شرکتهای نوپا را بررسی کند. هرچند هر یک از حاضران در این میزگرد راهکارهای خاص خود را برای بهبود اکوسیستم کسبوکارهای نوپا عنوان میکردند، اما تقریباً همه آنها بر سر دو موضوع اتفاق نظر داشتند: اول اینکه ارزشگذاریهای غیرواقعی ریشه در فضای غیرشفاف کل اقتصاد کشور دارد، دوم اینکه سرمایه لازم برای تامین مالی استارتآپها نه تنها بسیار محدود است بلکه مصرف آن نیز با چالشهایی روبهروست. شاید بهترین تعبیر درباره وضعیت فعلی کسبوکارهای نوپا را امیر ناظمی عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات ایران به کار برد: جامعهای شمشادی، یکشکل و یکاندازه که به باور او راه نجات از آن تدوین قانون تامین مالی، ارتباط با خارج از ایران و سیاست درهای باز است. با ما همراه باشید و شرح این میزگرد چالشبرانگیز را بخوانید:
آقای زرنوخی، شما در نشست استارتآپی وزیر ارتباطات به رقم ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومانی مجموع سرمایهگذاری در استارتآپها و تامین آن از سوی بخش خصوصی اشاره کرده و گفته بودید دولت صرفاً میخواهد بر این موج سوار شود. در همان جلسه بسیاری از حاضران تاکید کردند ورود دولت به مقوله تامین سرمایه به نفع استارتآپها نیست. آیا منظور شما این بود که دولت باید حضور فعالتری در این اکوسیستم داشته باشد؟ رضا زرنوخی، مدیرعامل صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران: بحث آن جلسه انعکاس درستی پیدا نکرد. عددی که اعلام کردم درست بود، اما من نگفتم دولت نیز باید وارد حوزه تامین سرمایه شود. حرف من این بود که دولت باید تسهیلگر اکوسیستم و رگولاتور خوبی باشد، فضا را آماده کند تا بازیگران نیز وارد شوند. دولت همیشه پولهای کوچکی را وارد بازار میکند و سوار یک جریان رسانهای میشود، اما چون شعارهایش اغلب یکساله هستند بعد از اتمام یک سال مالی دیگر برای آن پروژه پولی ندارد. بنابراین دولت نمیتواند پشتوانه مستمر هیچ جریان مالیای باشد. جریان مالی باید به بازار سرمایه یا بخش خصوصی متصل شود تا بتواند پایداری ایجاد کند. کمک دولت نباید به شکل دخالت مالی یا مشوق پولی باشد چون پول دولت از نوع هزینهای است نه سرمایهگذاری. از آنجا که دولت حوصله کمی دارد، سعی میکند کمک بلاعوض کند. همین کمکها بازی رانت و مفسده ایجاد میکند. منظورتان از رگولاتوری چیست؟ چون به نظر میرسد این فضا بیشتر به مقرراتزدایی نیاز دارد تا خلق مقررات. رضا زرنوخی: آن بخش از رگولاتوری که اغلب برای استارتآپها مشکل ایجاد میکند بحث مجوز است. استارتآپها هیچوقت منتظر مجوز نشدهاند. هر کدام که موفق شدهاند راه افتاده و بعد چالشهای خود را برطرف کردهاند. آنچه دولت میتواند در رگولاتوری برطرف کند مشکلات مربوط به پایدار کردن کسب و کار است؛ از جمله بحثهای بیمه و مالیات. دولت اگر...