احیای پرداخت‌یارها از مرگ تدریجی ممکن است؟ بازگشت به نقطه صفر

بانک مرکزی به ‌عنوان رگولاتور پولی و مالی کشور در سال‌های اخیر مقررات‌گذاری و تعیین چارچوب‌های فعالیتی پرداخت‌یارها را یکی از دغدغه‌های اصلی حوزه معاونت فناوری‌های نوین به شمار آورده و با تدوین و اجرای «شیوه‌نامه رسیدگی به تخلفات پرداخت‌یارها» حدود مشخصی برای فعالیت پرداخت‌یارها در زمین بازی صنعت پرداخت مشخص کرده است. اجرای این شیوه‌نامه در کنار تدوین و ابلاغ سندی تحت عنوان «ضوابط و مقررات شاپرک چارچوب نظارت بر پرداخت‌یاران» بر نگرانی فعالان این حوزه دامن زده است. این سند در دو حوزه الزامات عمومی و الزامات اختصاصی خط‌مشی فعالیت جدیدی برای پرداخت‌یارها تعیین کرده و در حوزه الزامات عمومی به تعریف الزامات فنی، الزامات اجرایی، الزامات امنیت اطلاعات و الزامات مبارزه با پولشویی پرداخته است. در این شیوه‌نامه عمده فعالیت پرداخت‌یارها به ارائه درگاه پرداخت اینترنتی محدود شده و بنا بر نظر فعالان این حوزه، تعیین دامنه عملیاتی و سرویس‌دهی در شیوه‌نامه برای پرداخت‌یارها امکان نوآوری و توسعه کسب‌وکاری را از آنها سلب کرده است؛ به عبارت دیگر، پرداخت‌یاری در صنعت پرداخت به نقطه صفر شروع خود رسیده و تعریفش به ارائه درگاه واسط محدود شده است. البته بازگشت به نقطه صفر برای پرداخت‌یارها این بار تفاوتی چشمگیر پیدا کرده است: بازیگران و پذیرندگانی که بزرگ شده‌ و بازار خود را در حاشیه صنعت پرداخت به دست آورده‌اند. بررسی این وضعیت نشان می‌دهد احتمالاً بازگشت دستوری به نقطه صفر به‌آسانی میسر نشود و چالش‌های اجرای آن، به گسترش محدوده خاکستری اکوسیستم فین‌تک بینجامد. ناقوس مرگ فین‌تک در ایران با پذیرش پرداخت‌یارها از جانب بانک مرکزی به واقعیت پیوست و پذیرش پرداخت‌یارها در صنعت پرداخت، تعبیری بر رویای ساخت اکوسیستم فین‌تکی در ایران شد. رویایی که خیلی زودتر از آنچه تصور می‌شد با زمین محدود، ریسک‌ناپذیر و سنتی حوزه پولی به اصطکاک خورد و به حاشیه رانده شد. زیست در حاشیه حوزه پرداخت برای پرداخت‌یارها اگرچه به سرنوشت...