آقای وزیر، به مردم وی‌پی‌ان رایگان بدهید

انتخابات دوره چهاردهم ریاست‌جمهوری به پایان رسید و رئیس‌جمهور جدید کار خود را شروع کرده است. آنچه در مسیر این انتخابات آن را از دوره‌های پیشین متمایز کرد، فعالیت‌های انتخاباتی نامزدها و حامیان و موافقان و مخالفان‌شان در فضای سایبری ممنوعه بود. در این دوره، اخبار و نظرات در فضای برخط به صورت زنده و فعال منتشر می‌شد که این جریان فاصله چشمگیری با رسانه‌های سنتی و فضای آفلاین داشت.

هم طیف مخالفان و معترضان و هم جناح‌های داخلی رقیب و حتی تندروترین و رادیکال‌ترین حامیان دولت، در شبکه‌های اجتماعی فیلترشده وارد کارزار شدند و این صفحات و کانال‌های فضای مجازی بود که توانست مسیر انتخابات را تغییر دهد. آموزه بزرگ این دوره این بود که مسدودسازی پرفشار و فیلترینگ گسترده سال‌های اخیر بی‌اثر بوده و شکست خورده است.

پیام‌ها، وعده‌ها، قول و قرارها، مچ‌گیری‌ها، دعوت به همایش‌ها، گزارش دستاوردها، افشاگری تخلف‌ها و مجادلات نامزدها و هواداران‌شان را از فضای فیلترشده خواندیم و شنیدیم، قضاوت کردیم و قضاوت شدیم. خبر ائتلاف و انصراف زودتر از اعلام رسمی از مراجع قانونی در فضای مجازی منتشر شد. حتی اطلاعیه‌های رسمی برگزارکنندگان انتخابات هم ابتدا در فضای مجازی فیلترشده از جانب خودشان منتشر می‌شد و با تاخیر در رسانه‌های مکتوب و تصویری انتشار می‌یافت.

شگفت آنکه تقریباً تمامی نامزدهای انتخابات در مناظره‌ها و پیام‌هایشان، خود را منتقد سرسخت فیلترینگ نشان می‌دادند یا دست‌کم به ناکارآمدی آن باور داشتند. نامزدهایی که سال‌ها در رأس دستگاه‌های اجرایی، قانون‌گذاری، قضایی، نظارتی و حتی شورای امنیت ملی بوده‌اند و با رأی ایشان، شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب فیلتر شده‌اند نیز در این حریم غیرقانونی خود و طرفداران‌شان پرتوان و شبانه‌روزی مشغول فعالیت بودند.

از موضوع فروش وی‌پی‌ان و نقش آن در ایجاد اختلال در شبکه که بگذریم، سوال این است که در حالی که تقریباً تمامی نهادهای حاکمیت و حتی دستگاه‌های نظارتی منتقد فیلترینگ بوده و به ناکارآمدی آن معترف هستند، پس آن که پشت مانیتور فیلترینگ کشور نشسته از کجا دستور می‌گیرد؟

امروز فیلترینگ دیگر دغدغه عمده مردم و کسب‌وکارها نیست. پیر و جوان، شهری و روستایی، مخالف و موافق، فقیر و ثروتمند، راه‌حل قانون‌شکنی عرفی را آموخته‌اند و همه از طریق ابزارهایی که به‌سادگی در دسترس است به این فضای ممنوعه دسترسی دارند، آزار می‌بینیم ولی عبور از این سد ناممکن نیست.

حال که وزیر جدید چون وزرای قبلی توان رفع فیلترینگ را ندارد، بهتر است از طریق تامین‌کنندگان اینترنت، اپراتورهای موبایل و ثابت که در حوزه تحت اختیار وزارت فاوا هستند، وی‌پی‌ان یا همان فیلترشکن را به‌رایگان در اختیار مردم قرار دهد تا در این دنیای پرآشوب لبخندی بر چهره مردم‌مان نقش بندد.