۹ مهر ۱۴۰۳
چگونه حقایق صادرات نرمافزار پشت ادعاهای بزرگ گم شدند
رویاهای طلایی
تئوریپردازان توسعه در ایران سالهاست ناباورانه تلاش دارند روند توسعه در ایران را به گونهای صورتبندی کنند که بتوان آن را برای آینده پیشبینی کرد. اینکه چه شد ایران از کشورهای همگام خود سالها و دههها عقب ماند و نتوانست با همان سرعتی که آنها پیش رفتند جلو برود همچنان موضوع بحث است. در شاخصهای مختلف توسعه هر بار کشوری به عنوان الگوی ایران معرفی میشود؛ از ژاپن و کره گرفته تا چین و هند، اما هیچکدام نتوانستهاند الگوی مناسبی برای ایران باشند.
وقتی بحث نرمافزار به میان میآید گاهی هند الگوی ایران است و گاهی پاکستان و ایرلند، اما آیا واقعاً ما در این زمینه میتوانیم پا جای پای کشورهایی مانند هند بگذاریم؟ شاید یکی از دلایلی که هنوز نتوانستهایم در زمینه تولید و صادرات نرمافزار گامهای موثری برداریم ناتوانی در تخمین شرایط موجود است. صادرات نرمافزار از آن دست موضوعاتی است که سالهاست درباره آن صحبت میشود و همه- غیر از مدعیان آن- با تعجب به کل داستان نگاه میکنند. ما چه تولیدات نرمافزاریای داریم که بخواهیم به دنیا صادر کنیم؟ افزایش هرساله اکنون مدتهاست که که محمدرضا طلایی، پرچمدار صادرات نرمافزار و رئیس فدراسیون ICT اتاق بازرگانی، در یک آتشبس نسبی با بقیه بازار فناوری اطلاعات به سر میبرد که باید آن را در حذف جوایز صادراتی جستوجو کرد. این آتشبس وقتی شکسته شد که طلایی در نامهای سرگشاده به مناسبت نمایشگاه رسانهّای دیجیتالی باز به دولت جدید تاخت که از صادرات نرمافزار حمایت نکرده و سرنوشت خودش را به استارتآپهای ایرانی گره زد. آمارهایی که در زمینه صادرات نرمافزار وجود دارند تنها از یک منبع هستند. اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرمافزار هر سال عددی در این زمینه اعلام میکند، اما این اعداد معمولاً مورد تایید نهادهای نظارتی نیستند و حتی فعالان بازار نرمافزار نیز با دیده تردید به آن مینگرند چرا که به طرز عجیبی دارای نمودارهای یک صنعت طلایی هستند. طلایی که خود رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرمافزار هم هست در تازهترین اظهار نظرش در این زمینه ادعا کرده است سال گذشته ۵۰۰ میلیون دلار صادرات نرمافزار داشتهایم. به این عدد ادعایی، که هیچ مرجع رسمی و غیررسمی دیگری آن را تایید نمیکند، سالانه ۱۰۰ میلیون دلار اضافه میشود و لابد سال آینده به ۶۰۰ میلیون دلار میرسد. اما بزرگترین شرکتهای نرمافزاری کشور که در زمینه نرمافزارهای B2B فعالیت میکنند هیچگاه ادعا نکردهاند که مشتریهایی در خارج...