دو دهه تلاش بی‌ثمر

مارک آندریسن (Marc Andreessen)، سرمایه‌گذار، کارآفرین و مهندس نرم‌افزار آمریکایی، در سال 2011 مقاله‌ای در وال‌استریت ژورنال منتشر و در آن اعلام کرده بود: «نرم‌افزار در حال بلعیدن دنیاست.» آندریسن که طراح موزاییک (Mosaic) و نت‌اسکیپ (Netscape) (از اولین مرورگرهای وب در اوایل دهه 1990 میلادی)، سرمایه‌گذار لینکدین (LinkedIn) و از پیشگامان ایجاد بنگاه‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر است بعداً در سال 2016 طی گفت‌وگویی با نشریه فوربس (Forbes) مدعی شد که «نرم‌افزار در حال برنامه‌ریزی دنیاست.» این عبارات نشان‌دهنده اهمیت نرم‌افزار در دنیای کنونی است. نرم‌افزار که به باور بسیاری پیچیده‌ترین ابداع بشری است تبدیل به صنعت پردرآمد و پررونقی شده که کشورها متناسب با توانایی‌ها و شرایط خود در آن سرمایه‌گذاری و برای صادرات آن برنامه‌ریزی می‌کنند. اساساً برنامه‌ریزی‌های لازم در سطح ملی لازمه توسعه و صادرات نرم‌افزار است. کشورهایی مانند هند و ایرلند که به نوعی سرآمد این حوزه محسوب می‌شوند با برنامه‌ریزی‌های لازم در دهه 198۰ توانسته‌اند نتایج مطلوبی در دهه‌های بعدی به دست‌ آورند و سهم قابل توجهی از این بازار را در دهه‌های 1990 و 2000 کسب کنند. به عنوان نمونه حجم کل صادرات نرم‌افزار هند (شامل خدمات رایانه‌ای و خدمات مبتنی بر فناوری اطلاعات)، از دو میلیارد و 484 میلیون روپیه در سال 2011 به پنج میلیارد و 763 میلیون روپیه در سال 2016 رسیده است. مهم‌ترین مشتری برای صادرات نرم‌افزار هند، آمریکاست که طی این سال‌ها سهمی بالغ بر 65 درصد داشته است. بعد از آن انگلستان است که سهم آن از 3/5 درصد به 2/9 درصد رسیده. مهم‌ترین حوزه‌ها هم عملیات فرایند کسب‌وکار (Business Process Operation یا BPO) با حدود 80 درصد سهم بوده است. در ایران مورد صادرات نرم‌افزار از دهه 1370 تاکنون به عنوان مقوله‌ای بحث‌برانگیز مطرح بوده است. در اواخر دهه 1370، که موضوع توسعه فناوری اطلاعات و صادرات نرم‌افزار مطرح شد، فعالیت‌های شاخصی همچون ایجاد قوانین مالیاتی به عنوان...