گمراهی ثابت

نیمه اول دهه ۸۰، زمانی که هنوز داشتن یک خط تلفن همراه برای بسیاری از مردم ایران آرزو بود، اینترنت پرسرعت در کشور عرضه شد. پیش از آن نیز اینترنت دایال‌آپ در حد و اندازه‌های خود کاربرانی داشت. زمانی که شرکت‌های ندا (PAP) توانستند پروانه فعالیت بگیرند انتظار می‌رفت تعداد مشترکان اینترنت در کشور به شکل چشمگیری افزایش یابد؛ اما چنین نشد. تا پیش از آنکه شرکت مخابرات ایران بتواند وارد این عرصه شود تمامی شرکت‌های PAP روی‌هم‌رفته کمتر از دو میلیون مشترک ADSL داشتند. آمدن مخابرات هم گرچه تکانی به بازار داد، اما باز هم نتوانست معضل دسترسی در کشور را حل کند. به گونه‌ای که بیش از یک دهه بعد از عرضه اولین اشتراک‌های اینترنت پرسرعت، هنوز تعداد مشترکان این فناوری به ۹ میلیون نفر نرسیده‌اند. در این میان تلفن همراه با همه مشکلاتی که بر سر راهش بود اکنون بیش از ۴۰ میلیون مشترک اینترنت پرسرعت دارد.در این سال‌ها برای حل معضل دسترسی به اینترنت ثابت در کشور اقداماتی صورت گرفته است. پروانه وایمکس و ایرانیان‌نت داده شده و تعرفه‌ها تا سر حد امکان پایین آمده‌اند، اما باز هم اتفاق درخوری رخ نداده است. چنین شد که با آمدن اینترنت همراه مردم به سمت آن گرایش پیدا کردند و تعرفه‌های بسیار پایین این فناوری نیز مزید بر علت شد. ناتوانی شرکت‌های فعال در زمینه اینترنت ثابت (اعم از شرکت مخابرات ایران و شرکت‌های PAP) باعث شد به ارتباطات ثابت بی‌توجهی شود و اکنون در حالی که دهه ۹۰ از میانه گذشته است همگان به این نتیجه رسیده‌اند که اینترنت همراه نمی‌تواند و نباید جایگرین اینترنت ثابت شود. اما چگونه می‌توان مشترکان اینترنت همراه را به سمت ثابت هدایت کرد؟کیفیت ADSL و پهنای باندی که در اختیار مشترکان قرار می‌دهد تفاوت چندانی با 4G تلفن همراه ندارد و در عوض، اینترنت همراه محدود به یک مکان ثابت نیست. از سوی دیگر تعرفه‌های اینترنت همراه، که تقریباً در تمامی دنیا بسیار بیشتر از اینترنت ثابت هستند، در ایران اگر کمتر نباشند، بیشتر هم نیستند. موضوع دیگر در درسترس بودن اینترنت ثابت است. هنوز در بسیاری از اماکن عمومی و خصوصی اینترنت وجود ندارد و کاربران نمی‌توانند به شبکه متصل شوند. وای‌فای عمومی، VDSL، FTTx و فناوری‌هایی از این دست می‌توانند مشکل را حل کنند، اما عرضه این فناوری‌ها به عموم مردم سرمایه‌گذاری هنگفتی نیاز دارد که فعلاً از عهده هیچ‌ کدام از بازیگران این عرصه برنمی‌آید. از سوی دیگر تمامی این سرمایه‌گذاری‌ها منوط به ارتقای شبکه شرکت مخابرات ایران است که تنها سیم‌مسی دارد و برای به‌روزرسانی آن مخابرات با مشکلات متعددی، به خصوص مالی، روبه‌روست.بی‌توجهی به شبکه ارتباط ثابت در طول بیش از یک دهه اکنون اثرات خود را نشان داده است و شاید اگر در یکی دو سال آینده به این موضوع توجه جدی نشود، مشکلات فراوانی در دسترسی مردم به اینترنت و انجام کارهای روزمره پدید آید. آن هم در شرایطی که عرضه الکترونیکی خدمات روزبه‌روز در کشور بیشتر می‌شود و اختلال در این عرضه می‌تواند تبعات نامناسبی به همراه داشته باشد.