دست انتقام

شاید امسال اولین سالی بود که اپراتورهای تلفن همراه، آماری از پیامک‌های رد و بدل‌شده در نوروز ارائه نکردند. به نظر می‌رسد اتفاق قابل افتخاری رخ نداده است. بخش عمده پیام‌های تبریک نوروزی با استفاده از تلگرام ارسال شده‌اند. درآمد اپراتورهای تلفن همراه از محل پیامک‌های شخصی به شدت کاهش یافته و این موضوعی نیست که حتی اپراتورها انکارش کنند. با این حال، آنها همچنان به درآمد از محل تماس‌های صوتی و فروش دیتا دلخوش هستند، موضوعی که به نظر می‌رسد نمی‌توان چندان به آن امیدوار بود.
همین چند روز پیش تلگرام تماس صوتی خود را عرضه کرد. واکنش اپراتورها به این اتفاق به صورت کاملاً غریزی، مقابله بود. در ساعت اولیه مشخص شد امکان برقراری تماس صوتی با تلگرام با استفاده از اینترنت همراه، ممکن نیست. دولت اعلام کرد نه محدودیتی برای این موضوع اعمال کرده و نه دستورالعملی داده است. اپراتورها اما توپ را به زمین شرکت زیرساخت انداختند و ساعتی بعد در شبکه‌های اجتماعی شایعه شد این ممنوعیت با دستور مقامات بالا! رخ داده است. عده‌ای نیز هجوم مردم برای استفاده از این امکان را موجب اختلال در سرورهای تلگرام خواندند. اما در نهایت، درخواست‌های مردمی آن‌قدر بالا رفت که هم سرورها از اختلال به درآمدند و هم دستور مقامات بالا نیست شد؛ ارتباط برقرار شد (تا لحظه نگارش این یادداشت).
اتفاقی که همگان انتظارش را می‌کشیدند رخ داد. انحصار صوت هم از دست اپراتورهای ثابت و همراه تلفن خارج شد. گرچه هنوز کیفیت و قیمت تماس‌های اینترنتی چندان مناسب نیست، اما این آغاز راهی است که پایان آن می‌تواند سرنوشت ناخوشایندی برای اپراتورها رقم زند.
دوازده سال پیش در تحریریه پرتیراژترین روزنامه آن دوران نشسته بودیم که مرد میانسالی وارد شد. عصبانی و خسته اصرار داشت به حرف‌هایش گوش دهیم. مرد مدعی بود مجوز راه‌اندازی شبکه تلگراف خصوصی را در اختیار دارد، اما نهادهای مختلف با او همکاری نمی‌کنند. آن زمان تلفن همراه تا این اندازه همه‌گیر نشده بود، با این حال اصلی‌ترین سوال ما این بود که اصلاً شبکه تلگراف به چه کار می‌آید و مگر کسی هنوز از این فناوری برای ارسال پیام استفاده می‌کند که شما بخواهید شبکه تلگراف تاسیس کنید؟ این سوال آنچنان جدی بود که حتی اسناد مورد ادعای مرد را نیز نگاه نکردیم و تنها تلاش کردیم اندکی از عصبانیت او بکاهیم و راهی‌اش کنیم.
تلفن، تلگراف را از دور خارج کرد. حالا نوبت قدرت‌نمایی اینترنت است. گویی اینترنت در حال انتقام‌گیری از تلفن است و بر حسب تصادف- در ایران- تلگرام انتقام تلگراف را می‌گیرد.
در این میان ذکر دو نکته ضروری است:
1. پایان دوران تماس تلفنی به صورت مرسوم به معنی پایان دوران ارتباطات ثابت و همراه نیست.
2. راه‌اندازی پیام صوتی در اپلیکیشن‌های ارتباطی جنبه‌های امنیتی نیز دارد که نگارنده تخصصی در این زمینه ندارد و به همین دلیل اظهار نظر در این رابطه را به متخصصان واگذار می‌کند