نیست امید صلاحی ز فساد*

سازمان بین‌المللی شفافیت در جدیدترین رده‌بندی کشورهای جهان بر اساس شاخص ادراک فساد اعلام کرد رتبه ایران در جهان با یک پله نزول به رتبه 131 رسیده است. شاخص ادراک فساد میزان فساد اداری و اقتصادی در کشورها را نشان می‌دهد و برای هر کشور نمره‌ای از صفر تا 100 بر اساس این شاخص تعیین می‌شود. هرچه این نمره بیشتر باشد به این معنی است که فساد کمتر است. ایران در گزارش امسال سازمان بین‌المللی شفافیت نمره 29 را به دست آورده است. نمره ایران در گزارش سال گذشته این سازمان 27 اعلام شده بود و در سال 2013 نمره 25 را به دست آورده بود.
ایران از نظر شاخص‌های فساد مالی در هشت سال قبل از سال دولت یازدهم، ۵۶ رتبه سقوط داشته و از بین ۱۷۷ کشور، رتبه ۱۴۴ را به خود اختصاص داده بود و این رتبه فقط در سال ۹۱ به ۹۲، یازده پله سقوط کرده است. همین آمارها به اندازه کافی گویای وضعیت فساد در ایران است و شرایط بحرانی کشورمان را در این زمینه به درستی نشان می‌دهد.
در سال‌های اخیر، به ویژه از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم، بحث مفاسد اقتصادی بیش از گذشته مطرح شده و برخی از پرونده‌های دولت پیشین هم حالا در حال بررسی است. اما آمارهای بین‌المللی نشان می‌دهد در نهایت این طرح بحث نتوانسته کارآمد و کافی باشد و رتبه ایران در مبارزه با فساد باز هم سقوط کرده است. پرونده‌های مفاسد اقتصادی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد فساد در دستگاه‌های دولتی نیز رسوخ کرده و شهرداری نهادی است که بیش از دیگران بر سر زبان‌ها افتاده است. پرونده املاک نجومی و حادثه پلاسکو بالاخره برایش دردسرساز شد و شورای شهر را به این نتیجه رساند که راه‌حل مبارزه با فساد در شهرداری تغییر شهردار است.
اما فساد تنها در بعد اقتصادی باقی نمی‌ماند و ادامه‌دار شدن روند رو به رشد آن در جامعه آسیب‌های اجتماعی را نیز در پی خواهد داشت. دفتر مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری اعلام کرده اعتماد بین آحاد جامعه ایران به ۱۰ درصد و شاخص صداقت و امانت‌داری به هشت درصد رسیده و این یعنی جامعه به یک سقوط اخلاقی شدید دچار شده است. بروز نابرابری‌های اجتماعی، رشد فقر و اختلاف طبقاتی و بیکاری برخی از نتایج اجتماعی افزایش فساد در جامعه است. به نظر می‌رسد دولت باید با مساله فساد برخوردی جدی کند تا هم اقتصاد را نجات دهد و هم اجتماع را، و با ادامه روند فعلی، نمی‌توان انتظار بهبود از اوضاع ایران داشت

*برگرفته از یکی از غزل‌های حافظ: نیست امید صلاحی ز فساد حافظ / چون که تقدیر چنین است چه تدبیر کنم