تسلط بر هنر تعیین هدف: راهنمای جامع هدف‌گذاری در کسب‌وکار در۱۰ گام

در این مقاله، ما عمیقاً به پیچیدگی‌های تعیین هدف موثر می‌پردازیم و بینش‌ها و استراتژی‌های عملی را در اختیار شما قرار می‌دهیم تا اطمینان حاصل کنیم که اهداف شما به خوبی تعریف شده، انگیزه‌بخش و قابل دستیابی هستند. چه یک کارآفرین مشتاق، یا یک صاحب کسب‌وکار کوچک یا یک فرد حرفه‌ای و با تجربه باشید این راهنما شما را با دانش و ابزار لازم برای دستیابی به اهدافی که باعث پیشرفت معنادار و موفقیت بلندمدت می‌شوند، آشنا می‌کند.

چرا مشخص کردن اهداف اهمیت دارد؟

شاید فکر کنید چه اهمیتی دارد که کسب‌وکارها از همان ابتدای مسیر، اهداف خود را مشخص کنند؟ در این قسمت دلایل اهمیت این موضع را به همراه توضیحاتی ارائه می‌کنیم.

۱- جهت‌دهی و تمرکز

وقتی یک کسب‌وکار جهت حرکت خود را مشخص نکند،‌ ممکن است به دلایل مختلفی مجبور به اقدامات پراکنده شود. وقتی شما در کسب‌وکار خود هدفی را دنبال نمی‌کنید،‌ به مرور زمان از مخاطبانتان دور می‌شوید. سلیقه آنها را نمی‌شناسید و نمی‌توانید خدمات یا محصولاتی را که مورد علاقه آنهاست فراهم کنید. حتی ممکن است با تصمیم‌های عجولانه تعداد زیادی از آنها را از خود برانید.

۲- وضوح و همسویی بیشتر

وقتی اهداف به‌ خوبی تعریف شده باشند، هم‌افزایی، هماهنگی و احساس وحدت در بین اعضای تیم مشاهده می‌شود و کل سازمان در مسیر یک چشم‌انداز واحد فعالیت می‌کند. انسجام در هر سازمان، گنجی است که می‌تواند هم کارکنان و هم مشتریان را به خود وفادار نگه دارد.

۳- انگیزه و مشارکت

اگر دقت کنید‌ متوجه می‌شوید روزهایی که از وظایف خود مطلع هستید یا می‌دانید که دقیقا باید زمان خود را به چه کارهایی اختصاص بدهید؛ بهره‌وری بیشتری دارید، خلاق‌ترید و کارها با سرعت پیش می‌روند. مجموع چنین احساساتی منجر به رضایت شغلی شما می‌شود. بیایید این موضوع را به یک کسب‌وکار هم تعمیم دهیم. کسب‌وکار، مانند شخص شما،‌ نیاز به انگیزه دارد. یکی از راحت‌ترین راه‌های ایجاد انگیزه، داشتن هدف در کسب‌وکار است. هدف می‌تواند حس پیشرفت و موفقیت را به مجموعه و اعضای خود القا کند.

۴- امکان اندازه‌‌گیری و ارزیابی

اهداف به عنوان معیاری برای اندازه‌گیری پیشرفت و ارزیابی عملکرد عمل می‌کنند. با تعیین اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری، کسب‌وکارها می‌توانند موفقیت خود را ارزیابی کنند و زمینه‌های بهبود را شناسایی کنند. این ارزیابی به سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا عملکرد خود را ردیابی کنند، تصمیمات مبتنی بر داده اتخاذ کنند و منابع را به طور مؤثر تخصیص دهند.

۵- نوآوری و رشد

یکی از امکاناتی که هدف‌‌گذاری به کسب‌وکارها می‌دهد، بلندپروازی است. تعیین اهداف بلندپروازانه می‌تواند باعث نوآوری شود و کسب‌وکارها را به کشف فرصت‌های جدید سوق دهد. اهداف، سازمان‌ها را به چالش می‌کشد تا فراتر از توانایی‌های فعلی خود فکر کنند و به دنبال راه‌حل‌های خلاقانه باشند. آنها فرهنگ بهبود و رشد مستمر را پرورش می‌دهند و کسب‌وکارها را قادر می‌سازند تا با نوسان‌ها و تغییرات سازگار شوند و با دیگران رقابت کنند.

۶- بهینه‌سازی منابع

وقتی برای سازمان یا کسب‌و‌کار خود هدف‌هایی را تعیین کنید،‌ اولویت‌بندی مسائل برای شما راحت‌تر و دقیق‌تر می‌شود. پس مدیریت می‌تواند تضمین کند که زمان، پول و سایر منابع به طور کارآمد استفاده می‌شوند و به سمت فعالیت‌هایی هدایت می‌شوند که دستیابی به اهداف استراتژیک را آسان‌تر می‌کند.

۷- ارتباط بهتر با مشتریان،‌ سرمایه‌گذاران و ذینفعان

در هر کسب‌وکاری، هدف‌ها چارچوبی برای ارتباط مؤثر با ذی‌نفعان فراهم می‌کند. آنها به کسب‌وکارها اجازه می‌دهند چشم‌انداز، ماموریت و اولویت‌های استراتژیک خود را برای سرمایه‌گذاران، کارمندان، مشتریان و سایر ذی‌نفعان کلیدی بیان کنند. وقتی هدف‌ها دقیق و به صورت استاندارد مشخص شده باشند، می‌توانند شفافیت را افزایش دهند، اعتماد ایجاد کنند و انتظارات را هم‌سو کنند.

۸- مدیریت ریسک

تعیین کردن اهداف محدود به این نیست که ببینیم چه کارهایی را می‌خواهیم انجام بدهیم؛ بلکه شامل در نظر گرفتن ریسک‌ها و چالش‌های بالقوه هم می‌شود. با پیش‌بینی ریسک‌ها در فرآیند هدف‌گذاری، کسب‌وکارها می‌توانند به طور فعالانه بحران‌ها را مدیریت کند و برنامه‌های احتمالی را توسعه دهد. بنابراین کسب‌وکار می‌تواند با انعطاف‌پذیری حداکثری، تاثیر منفی رویدادهای پیش‌بینی نشده را به حداقل برساند.

حال که به اهمیت هدف‌گذاری پی بردیم،‌ قصد داریم در ۱۰ گام برای کسب‌وکار یا استارت‌آپ خود هدف‌گذاری کنیم. در این میان احتمالا به جست‌وجوی بیشتر یا نظر کارشناسان خبره کسب‌وکار هم نیاز داریم اما برای داشتن سرنخ بهتر است این ۱۰ گام را با دقت بررسی کنیم.

۱۰ گام هدف‌گذاری

۱- در مورد چشم‌انداز و مأموریت خود فکر کنید

ابتدا با شرح تفاوت میان چشم‌انداز و مأموریت شروع می‌کنیم؛

ابتدا با شرح تفاوت میان چشم‌انداز و ماموریت شروع می‌کنیم:

«چشم‌انداز»، وضعیت آینده مورد نظر شما را نشان می‌دهد، در حالی که «ماموریت» دلیل حضور شما را در سازمان مشخص می‌کند. حال برای این که موضوع روشن‌تر شود، نگاهی به چشم‌انداز و ماموریت بهترین برندهای دنیا می‌اندازیم.

مثال‌های فراوانی در این زمینه وجود دارد که با یک جست‌وجوی ساده می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید.

حالا یک کاغذ بردارید و بدون ترس آرزوهای بلند مدت و هدف اصلی خود را بنویسید. اجازه ندهید اما و اگرها جلو تخیلات و ایده‌آل‌های شما را بگیرند. بعدا برای این که این نوشته‌ها را مورد بازبینی و اصلاح قرار بدهید وقت خواهید داشت. به عنوان یک نکته فرعی این موضوع را هم درنظر بگیرید که اگر برای کسب‌وکار خود سایت دارید،‌ حتما در بخش درباره ما، چشم‌انداز و ماموریت خود را با مخاطبان و مشتریانتان در میان بگذارید. این کار باعث می‌شود بهتر بتوانند به شما اعتماد کنند و دقیقا هم متوجه می‌شوند که باید از شما چه توقعاتی داشته باشند.

۲- تجزیه و تحلیل SWOT را انجام دهید

تجزیه و تحلیل کاملی از نقاط قوت (Strengths)، ضعف (Weaknesses)، فرصت‌ها (Opportunities)‌ و تهدید‌ها (Threats) را انجام بدهید. این نوع از تحلیل، به تحلیل SWOT شهرت دارد. این ارزیابی به شما کمک می‌کند ریزترین هدف‌ها و موانع احتمالی که ممکن است با آنها روبرو شوید را شناسایی کنید. باید به یاد داشته باشید که در بررسی فرصت‌ها و تهدیدها،‌ هم موارد داخل و هم موارد خارج از سازمان را بررسی کنید.

۳- اهداف SMART تعریف کنید

در تعیین ماموریت و چشم‌انداز گفتیم که ابتدا مرزهای خیال را بپیمایید و بعد با نگرشی مبتنی بر واقعیت آنها را بررسی کنید. اما در تعیین اهداف باید نیمه‌ی عاقل مغز خود را فعال کرد و هدفی را یافت که دسترسی به آن نه چندان دور و نه چندان نزدیک باشد. معیاری که کارشناسان برای یک هدف واقع‌گرایانه مطرح می‌کنند با اصلاح SMART شهرت پیدا کرده است.

SMART مخفف عبارت Specific، Measurable، Achievable، Relevant و Time-bound است. یعنی اهداف شما باید واضح، قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی، هماهنگ با نیازهای سازمان و دارای یک چارچوب زمانی مشخص برای دستیابی باشد. مطمئن شوید که هر هدف با این معیارها مطابقت دارد.

تعیین اهدافی که با این معیارها هماهنگی دارند کار ساده‌ای نیست. شما باید دو گام قبلی را به شکل صحیح و موثری انجام داده باشید تا بتوانید در این مورد هم خوب عمل کنید. عجله را رها کنید و ساعت‌های زیادی را صرف سنجش همه جوانب کار کنید. فراموش نکنید که هرچقدر در این مرحله دقیق‌تر عمل کنید، در مدیریت و رشد کسب‌وکارتان تاثیر بیشتری را خواهید دید.

۴- اهداف را اولویت‌بندی کنید

اولویت‌‌بندی اهداف هنگام شروع یک کسب‌وکار، باعث می‌شود که تمرکز داشته باشید. این کار تخصیص موثر منابع و مدیریت زمان در کسب‌وکار را تسهیل می‌کند و همچنین اندازه‌گیری دقیق پیشرفت را امکان‌پذیر می‌سازد. به مدیریت ریسک‌ها کمک می‌کند و کسب‌وکار را با ذی‌نفعان همسو می‌کند. با تعیین اولویت‌ها، کارآفرینان می‌توانند شانس موفقیت خود را افزایش دهند و چالش‌های راه‌اندازی یک کسب‌وکار را به‌طور موثرتری پشت سر بگذارند.

۵- اهداف کلی را به اهداف جزئی اما متعدد تقسیم کنید

تقسیم اهداف کلی به اهداف کوچک اما متعدد در یک استارت‌آپ، مزایایی مانند افزایش تمرکز و انگیزه، بهبود مدیریت وظایف، انعطاف پذیری و سازگاری، کاهش ریسک، یادگیری و بهبود مستمر و همچنین افزایش پاسخگویی و سنجش را به همراه دارد. با این شیوه، استارت‌آپ‌ها می‌توانند پیشرفت ثابتی داشته باشند، ریسک‌ها را به طور مؤثر مدیریت کنند و به شرایط در حال تغییر پاسخ دهند و در عین حال احساس خوشایندی از جریان کار و دستاوردها داشته باشند.

۶- مسئولیت‌ها و وظایف را مشخص کنید

مسئولیت هر هدف را به افراد یا گروه‌های کوچک و بزرگ سازمان خود بسپارید. نقش‌ها را به وضوح تعریف کنید و مطمئن شوید که هر فرد با وظایف خود آشنا شده و مسئولیت آنها را پذیرفته است. روشن شدن وظایف برای کارکنان، پاسخگویی، تخصیص کارآمد منابع، مدیریت موثر زمان، همکاری، استقلال در تصمیم‌گیری و رضایت کارکنان را تضمین می‌کند و در این صورت کسب‌وکارتان در مسیری که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اید حرکت می‌کند.

۷- ایجاد شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI)

شاخص های کلیدی عملکرد یا KPI (که مخفف Key Performance Indicator است)؛ به ما در درک میزان خوب بودن عملکرد سازمان، واحد سازمانی و افراد در مقایسه با اهداف کمی و کیفی راهبردی تعریف شده کمک می‌کند.

به یاد داشته باشید که شاخص‌های کلیدی عملکرد باید مشخص، قابل اندازه‌گیری و هم‌سو با اهداف باشد. همچنین شما باید به طور دوره‌ای و منظم این معیارها را بررسی و تجزیه و تحلیل کنید تا بتوانید تغییرات لازم برای رسیدن به اهداف خود را اعمال کنید.

۸- برای اقدامات خود برنامه‌ریزی کنید

شاخص زمان یک شاخص مهم برای تعیین اهداف در هر نوع برنامه‌ای از جمله برنامه کاری است. برخی اوقات در نظر نگرفتن زمان و ترتیب فعالیت‌ها مبتنی بر آن سبب می‌شود شما زمانی به هدف برسید که دیگر ارزشی برای سازمان ندارد. پس برای هر هدف، برنامه‌های عملیاتی ایجاد کنید، وظایف، منابع مورد نیاز، جدول زمانی و نقاط عطف را مشخص کنید. آن‌ وقت تعداد کارهای فاقد ارزش در سازمان کاهش می‌یابد و هر هدف درست به موقع به سرانجام می‌رسد.

۹- نظارت، ارزیابی و تنظیم را فراموش نکنید

به طور منظم بر مسیر پیشرفت اهداف خود نظارت داشته باشید. عملکرد را در برابر KPIهای تعیین شده ارزیابی کنید و تنظیمات لازم را برای ادامه مسیر انجام دهید. این مرحله به شما این امکان را می‌دهد تا چالش‌ها را شناسایی کنید، اقدامات اصلاحی انجام دهید و حرکت را حفظ کنید.

۱۰- موفقیت را جشن گرفته و از شکست درس بگیرید

هر زمان که به یکی از هدف‌ها دست پیدا کردید، دستاوردهایتان را جشن بگیرید و اعضای گوه خود را در این شادی شریک کنید. تلاش افراد و گروه‌های درگیر را به رسمیت بشناسید تا دلسردی کارکنانتان شما را مایوس نکند. به همین ترتیب، اگر اهداف برآورده نشدند، دلایل شکست را ارزیابی کنید و از تجربه کسب کرده درس بگیرید تا در تعیین اهداف آینده بهتر عمل کنید.

به یاد داشته باشید، هدف‌گذاری یک فرآیند تکراری است. در حین دستیابی به اهداف، اهداف جدیدی را تعیین کنید تا به پیشبرد سازمان خود ادامه دهید. به طور منظم اهداف خود را بر اساس شرایط در حال تغییر مرور و به روز کنید تا مطمئن شوید که مرتبط و هم‌سو با جهت استراتژیک کسب‌وکار شما هستند.

چند نکته مهم درباره هدف‌گذاری

۱- هدف‌هایتان را مکتوب کنید

نوشتن هدف‌ها تاثیر زیادی روی اجرایی شدن آنها خواهد داشت. این نکته را بسیاری از مربیان بهره‌وری، توسعه فردی و مشاوران کسب‌وکار توصیه کرده‌اند، بنابراین نادیده گرفتن آن، کار چندان معقولی به نظر نمی‌رسد.

۲- اطلاعات،‌ دانش و مهارت‌هایی را که نیاز دارید کسب کنید

مهارت‌های مرتبط به هدفتان را شناسایی کنید و توان خود و اعضای سازمانتان درباره این مهارت‌ها و اطلاعات را بهبود ببخشید. هرچقدر در زمینه اهدافی که مشخص کر‌ده‌اید خبره‌تر باشید، می‌توانید چابک‌تر عمل کنید و کمتر دچار اشتباه شوید.

۳- افراد موثر را شناسایی کنید

گاهی برخی از مشکلات از طریق نزدیک‌ترین افر اد و آشنایان برطرف می‌شود. وقتی اهداف خود را مشخص کردید، لیستی از افرادی که می‌توانند به شما در رسیدن به هدف‌هایتان کمک کنند تهیه کنید تا در صورت لزوم بتوانید سریع به آنها مراجعه کنید.

۴- انگیزه‌هایتان را فراموش نکنید

گاهی در مسیر رسیدن به هدف ممکن است دلسرد شوید اما شما دوباره می‌توانید با چند روش ساده انگیزه خود را تقویت کنید و دوباره راهی مسیر شوید. این نکته را در نظر داشته باشید که اگر از ابتدا مراحل هدف‌گذاری را دقیق طی کرده‌ باشید؛ یعنی اهداف SMART تعیین شده باشد و اولویت‌بندی و زمان‌بندی را رعایت کرده باشید، به‌خودی‌خود تا حد زیادی انگیزه‌هایتان حفظ خواهد شد.

در این جا، به چند روش ساده برای حفظ انگیزه در رسیدن به اهداف اشاره می‌کنیم:

 موفقیت را تجسم کنید

تصویر ذهنی واضحی از خود ایجاد کنید که با موفقیت به اهداف خود دست می‌یابید. ذهن شما با تجسم نتایج مورد نظر می‌تواند انگیزه شما را در دستیابی به هدف بیشتر کند. برای حفظ ذهنیت مثبت و با انگیزه خود، مرتباً موفقیت خود را بازبینی و تجسم کنید.

چرا در این راه قدم گذاشته‌اید؟

شما هر کاری را با دلیل مشخصی شروع کرده‌اید. انگیزه‌های اساسی شما همیشه می‌تواند عزمتان را تقویت کند. باید مرتب با انگیزه‌های خود در ارتباط باشید. در این میان تأثیر نوشتن این انگیزه‌ها را نادیده نگیرید.

 یک محیط حمایتی ایجاد کنید

اطراف خود را پر از افرادی کنید که از اهداف شما حمایت می‌کنند و دست از تشویق کردن شما برنمی‌دارند. آرزوهای خود را با دوستان، خانواده یا مربیانی که می‌توانند راهنمایی و انگیزه ارائه دهند به اشتراک بگذارید.

منابع انگیزشی را رها نکنید

به دنبال الهام گرفتن و یادگیری باشید. اطراف خود را با منابع انگیزشی مانند کتاب‌ها، پادکست‌ها یا ویدئوهایی که به شما الهام می‌دهند، احاطه کنید. از تجربیات دیگرانی که به اهداف مشابهی دست یافته‌اند، درس بگیرید. یادگیری مستمر و جست‌وجو می‌تواند انگیزه شما را دوباره تقویت کند.

 مراقب سلامت جسم و روان خود باشید

مراقبت از خود و رفاه را در اولویت قرار دهید. ورزش، تغذیه مناسب، استراحت کافی و مدیریت استرس برای حفظ انگیزه ضروری است. وقتی از خود مراقبت می‌کنید، انرژی بیشتری دارید و با با انعطاف و اشتیاق بیشتری اهداف خود را دنبال می‌کنید. این نکته بسیار مهم است که  با یک ذهن و جسم خسته نمی‌توان برای رسیدن به هدف‌های بزرگ قدم برداشت.

 هرگز فراموش نکنید

انگیزه ممکن است در طول زمان تغییر کند، بنابراین مهم است که ترکیبی از این استراتژی‌ها را به کار بگیرید و آنها را با شرایط خاص خود تطبیق دهید. با تمرکز، انعطاف‌پذیری و حفظ ذهنیت مثبت، می‌توانید انگیزه خود را حفظ کرده و شانس خود را برای دستیابی به اهدافتان افزایش دهید.

 معرفی بهترین منابع مطالعاتی مربوط به هدف‌گذاری

۱- دستیابی به اهداف، اثر دارن هاردی، انتشارات شادن پژواک

۲- هنر هدف‌گذاری به روش اسمارت، آنیسا مارکو، مهدی ترابی،انتشارات ارشدان

۳- هدف‌گذاری (راه‌حل‌های حرفه‌ای برای چالش‌های روزانه)، دانشکده کسب‌وکار هاروارد،‌ مسعود سلطانی، انتشارات آریانا قلم

۴- هدف‌گذاری، تیبو موریس، ساسان جعفرنیا،‌ انتشارات زمان تغییر

۵- هدف‌گذاری قدم به قدم (نحوه تمرکز بر کارهای مهم، نادیده گرفتن حواس‌پرتی‌ها و مدیریت درازمدت توجه و دقت خود)، میشل استاویکی،‌ شیما مربوط، نشر ترنگ

۶- کتاب صوتی راهنمای تعیین اهداف و دستیابی به آنها، زیگ زیگلار،‌ گروه مترجمان

نکته: می‌توانید برخی از کتاب‌هایی راکه ذکر شد در مطرح‌ترین اپلیکیشن‌های کتابخوانی بیابید.

در پایان

ما تلاش کردیم که در این مقاله به صورت مختصر درباره اهمیت هدف‌گذاری، روش‌ها و شگردها صحبت کنیم. اگر شما تجربه هدف‌گذاری در کسب و کارتان را دارید (چه موفقیت‌آمیز بوده، چه نه!) خوشحال می‌شویم که تجربیات خود را با ما و مخاطبانمان در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.