رئیس انجمن تجارت الکترونیکی: جایی برای نمایندگی پلتفرم‌های بزرگ‌ نبود

به گزارش پیوست، انجمن تجارت الکترونیکی، انجمن فین‌تک، انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی، اتحادیه فناوران، اتحادیه کسب‌وکارهای فضای مجازی و سازمان نصر. اینها اسامی فقط تعدادی از تشکل‌های بخش خصوصی است. آیا بخش خصوصی ما نیازمند این تعداد تشکل بخش خصوصی است؟ ️چرا به صورت مرتب تعدادی از فعالان حوزه تصمیم به تشکیل انجمن‌های جدید می‌گیرند؟ ️چرا نیازشان از سوی تشکل‌های قدیمی‌تر پاسخ داده نمی‌شود؟ ️

این سوالات را با نیما قاضی رئیس انجمن تجارت الکترونیکی در میان گذاشتیم و از او در این اپیزود ایستگاه پیوست پرسیدیم در شرایط فعلی دولت با کدام یک از تشکل‌ها برای رسیدن به یک جمع‌بندی مشخص باید صحبت کند؟ ️

او توضیح داد: اصلی‌ترین دلیل شکل‌گیری تشکل جدید، شکل‌گیری بیزینس‌های جدید با منافع خاص است. همین موضوع باعث شکل‌گیری انجمن تجارت الکترونیکی شد. برای نمایندگیِ حرفِ پلتفرم‌های بزرگ‌، جایی نبود. حوزه تجارت الکترونیکی در نهایت ۱۰۰ پلتفرم بزرگ دارد، ما تعداد بسیاری کسب‌وکار داریم که منافع و نیازهای متفاوت و جایی برای صحبت لازم دارند. در هر دوره ما نیازمند تشکیل انجمن‌های جدید می‌شویم در حالی که برنامه‌ای برای تعطیلی انجمن‌های گذشته وجود ندارد و این موضوع می‌تواند باعث شکل‌گیری ساختارهای پیچیده شامل انجمن و سازمان‌ها شود.

قاضی در این باره به مهرک محمودی سردبیر پیوست گفت: این موضوع راه‌حل خاصی ندارد اما با این حال برای مثال در زمینه سلامت الکترونیکی، تشکل جدیدی به وجود نیامد و سعی شد در انجمن تجارت الکترونیکی به نیازهای این حوزه هم پاسخ داده شود.

مهرک محمودی در ادامه با اشاره به کارگروه سلامت الکترونیکی در سازمان نصر این سوال را مطرح کرد که چرا کسب‌وکارها به این کارگروه مراجعه نکردند؟ قاضی در پاسخ گفت: در این مورد باید دید سازمان نصر چگونه تشکیل شده است و شامل چه افرادی می‌شود. سازمان نظام صنفی را در ابتدا شرکت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تشکیل داده‌اند و در ادامه دیگر استارت‌آپ‌ها به این سازمان اضافه شده‌اند. به همین دلیل در مراجعه به نصر شاهد حضور شرکت‌هایی هستیم که در حال ارائه خدمات نرم‌افزاری در حوزه سلامت هستند اما شرکت‌هایی وجود دارند که در زمینه اتصال کاربر به پزشک یا تحویل دارو فعالیت می‌کنند. پس این شرکت‌ها در مراجعه به نصر شاهد تعدد کسب‌وکارهای نرم‌افزاری هستند و جایی برای صدای خود پیدا نمی‌کنند.

او ادامه داد: در فعالیت‌های تشکلی مفهومی به نام سهام وجود ندارد و هر شرکت یک حق رأی دارد. برای مثال در حوزه فروش آنلاین، شرکتی مانند دیجی‌کالا در کنار بسیاری فروشگاه دیگر، یک حق رأی دارد و اگر گروهی احساس کند در نسبتی با دیگر اعضا قرار گرفته است که نیازهایش تحت تاثیر قرار می‌گیرد، دنبال ساختار جدید برای صحبت می‌گردد.

پس در این حالت اگر سازمان‌ها و تشکل‌های بخش خصوصی حرف کسب‌وکارها را نشنوند، چرا دولت باید این صحبت‌ها را بشنود؟ قاضی در این باره گفت: دولت پابه‌پای تغییرات یا معمولاً در یک قدم عقب‌تر شروع به ساختارسازی و تصویب مقررات می‌کند. برای مثال ما در دولت بخشی داریم که در حال نگارش آیین‌نامه‌ای در مورد عرضه خدمات درمانی آنلاین، برای ارتباط وزارت ICT و بهداشت است. مخاطب‌های این ارتباط و آیین‌نامه مشخصاً استار‌ت‌آپ‌های این حوزه در حال ارائه خدمات به‌ صورت B2C هستند. بنابراین من فکر می‌کنم مابه‌ازای این تشکل‌ها و انجمن‌ها در دولت‌ هم ساختار یا نهاد هستند. اگر در کشور کسب‌وکارهای جدیدی به وجود آمده‌اند که مسائل تازه‌ای را مطرح می‌کنند، دولت هم باید نقش حاکمیتی خود را ایفا کند و با شکل‌دهی ساختار مناسب به گفت‌وگو بپردازد.

رئیس انجمن تجارت الکترونیکی در پاسخ به این سوال که «در یکی از مصاحبه‌ها گفته‌اید همگرایی صنفی شنیده شده و الآن همگرایی به وجود آمده است، دلایلی که می‌گویید این همگرایی ایجاد شده است چیست» گفت: نظام صنفی نماینده بخش‌هایی از اقتصاد است و در کنار آن انجمن‌های دیگر هم نمایندگی بخش‌های دیگر را بر عهده دارند. از دیدگاه من همگرایی به این معنی است که برای مثال پلتفرم‌های بزرگ کشور در کنار هم و با گفت‌وگو در مورد حاکمیت داده صحبت کنند. یا در حوزه سلامت الکترونیکی کسب‌وکارهایی که به دنبال عرضه اینترنتی خدمات سلامت هستند، بتوانند با یکدیگر به نقطه نظر مشرک برسند و این نقطه نظر مشترک را با حاکمیت مطرح کنند.

با صحبت از همگرایی این تصور پیش می‌آید که صدای مشترکی وجود دارد که دولت هم می‌تواند برای صحبت در مورد مسائل به این همگرایی رجوع کند، اما گاهی تعدد انجمن‌ها و تشکل‌ها در میان است؛ قاضی در این باره گفت: فرض کنید در کارگروه اقتصاد دیجیتالی که زیرمجموعه دولت تشکیل شده است، موضوعات متنوعی مطرح می‌شود. برای مثال در موضوع حاکمیت داده‌ها، انجمن‌های مختلف را دعوت کردند تا مشخص شود با کدام می‌توان صحبت کرد. در مقابل هم در مورد مسائلی مانند ورود به بورس تکلیف مشخص است و با توجه به ابعاد کسب‌وکار صحبت‌ها با نهادهای مربوطه انجام می‌شود.

او ادامه داد: بیایید فرض کنیم این تشکل‌ها وجود نداشت و نهادی مانند اتحادیه این نمایندگی را بر عهده می‌گرفت. در ابتدا اتحادی مشکلات زیادی مانند دخالت‌های دولتی دارد و عملاً نماینده صنف نیست و نمایندگان دولت در اتحادیه هستند. حال اگر این اتحادیه در مورد بورس، حاکمیت داده یا اصل ۲۵ قانون اساسی قرار بود صحبت کند، حرف کسب‌وکار کوچک را می‌زد یا بزرگ را؟ در این حالت ممکن است حرف برخی از کسب‌وکارها شنیده نشود و به همین دلیل جایی برای بیان این صحبت‌ها لازم است.

اگر برگردیم به زمان شکل‌گیری اتحادیه، تقریباً همین کسانی که انجمن تجارت الکترونیکی را شکل داده‌اند به نوعی تشکیل‌دهنده اتحادیه هم بوده‌اند. نیما قاضی در مورد نگرانی‌ها بابت کوچ اعضای انجمن گفت: ما به صورت نانوشته برای حفظ همگرایی در مورد موضوعاتی که اتحادیه وارد می‌شد، ورود نمی‌کردیم. اما متاسفانه شاهد بودیم که در دولت ظرفی برای نمایندگی از طرف اتحادیه در نظر گرفته نشده است و مشکل ساختاری داریم. شاید هم اگر اتحادی بهتر کار می‌کرد، ما برای صحبت با دولت نمی‌رفتیم. در حال حاضر که صحبت می‌کنیم اتحادیه با معنایی حاصل انتخابات و جمع صنف وجود ندارد.

همچنین قاضی در جواب این سوال که انجمن تجارت الکترونیکی ذیل اتاق بازرگانی شکل گرفته است، آیا اکنون به جایگاهی رسیده که این ساختار سنتی صدای انجمن را بشنود و تاثیرگذار باشد گفت: اتاق بازرگانی دو هویت دارد: یکی بستری است برای ثبت انجمن که بستر خوبی هم هست. اما هویت دیگری دارد که شامل ساختارهایی برای صحبت با حاکمیت می‌شود. مانند شورای گفت‌وگو که برای صحبت با بخش‌هایی از دولت که در دسترس نیستند می‌توان از این سرویس‌ها استفاده کرد. به عنوان جمع‌بندی، اتاق جایی برای نظارت بر عملکرد انجمن‌ها نیست بلکه بستری برای ایجاد تشکل و دسترسی به دولت است.

رئیس انجمن تجارت الکترونیکی در مورد میزان رضایت از عملکرد خود و انجمن هم گفت: باید به دو بخش دوره اول و دوم تقسیم‌بندی کرد. از دوره اول و حداقل از عملکرد شخص خودم راضی نبودم. در این دوره نتوانستیم نقاط تاثیرگذاری را پیدا کنیم. ولی با تشکیل هیات مدیره دوره دوم، هم همراهی هیات مدیره وجود داشت و هم ما تجربه بیشتری داشتیم و به نظرم دور دوم خیلی بهتر در حال پیش رفتن است. هرچند در زمان کرونا کار کردن سخت شد اما در مجموع در حال پیشرفت هستیم و شناخت حاکمیت هم بیشتر شده است. همچنین ارتباط با صنف هم در حال تقویت است.