قطعی پیام‌رسان‌ها؛ یک اختلال ساده و چند موضوع غیر ساده -۲

بخش اول این یادداشت چند پرسش غیر فنی را درباره از کار افتادن چند پیام‌رسان داخلی مطرح کرد؛ اما به این رخداد می‌توان از زاویه فنی هم نگاه کرد. گفته می‌شود پیام‌رسان‌های داخلی مختل شده در دیتاسنتر شهید قاسم سلیمانی (بومهن) میزبانی می‌شوند. براین اساس، چند پرسش مطرح می‌شود:

۱- کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در جلسه شماره ۲۴۷ (۷ آذر ۱۳۹۵) خود «اصول حاکم بر رتبه‌بندی مراکز داده» را اعلام کرد. مرکز مورد بحث براساس مصوبه رگولاتوری در چه جایگاهی قرار دارد؟

۲- هر مرکز داده (دیتاسنتر) باید از دو مسیر مجزا تامین برق کند. اگر هر دو مسیر از مدار خارج شوند، آن‌وقت باتری‌ها به کار می‌افتند. پرسش این است که در جریان اختلال دوشنبه شب، دقیقاً چه اتفاقی افتاده است؟

۳- پیام‌رسان‌هایی که مختل شدند از سرویس دیتاسنتر شرکت ارتباطات زیرساخت استفاده می‌کردند. پرسش این است که آیا برای این سرویس، پولی پرداخت می‌شود یا رایگان است؟ اگر رایگان است:

اولا؛ چرا باید چنین رانتی در اختیار چند پلتفرم قرار گیرد؟

ثانیا؛ این روند تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟

ثالثا؛ هزینه این میزبانی رایگان از کجا تامین می‌شوند؟

رابعاً؛ مدیران این پیام‌رسان‌ها قبل‌تر عنوان کرده بودند که کمک‌های دریافتی از سوی دولت را صرف خرید دیتاسنتر کرده‌اند.

خامساً؛ آیا این کسب‌وکارها واقعاً بدون حمایت‌های دولتی می‌توانند به حیات خود ادامه دهند یا تا ابد، رشد گلخانه‌ای خواهند داشت؟

۴- شهریور ۱۳۹۹ و در مراسم بهره‌برداری از این مرکز داده،‌ ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر وقت شورای عالی فضای مجازی گفت: «راه‌اندازی دیتاسنتر مادر شبکه ملی اطلاعات که از دیتاسنترهای های‌تک محسوب می‌شود» آیا واقعاً «دیتاسنتر مادر شبکه ملی اطلاعات» به این سادگی از مدار خارج می‌شود؟ در همان مراسم جناب فیروزآبادی از ساخت گوگل ملی هم سخن گفت که پرداختن به آن مجال دیگری می‌طلبد.

۵- در همان مراسم، دبیر وقت شورای عالی فضای مجازی اعلام کرد: «حمایت از سه پیام‌رسان تا رسیدن به ظرفیت پنج میلیون کاربر را در دستور کار قرار دادیم.» براساس آنچه این روزها وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گوید، تمامی پیام‌رسان‌های داخلی بیش از ۵ میلیون کاربر دارند. آیا زمان قطع حمایت‌های دولتی از آنها فرا نرسیده است؟

۶- با توجه به وضعیت موجود و کیفیت سرویس‌دهی، آیا تجمیع زیرساخت‌ها در یک مرکز، از نظر فنی درست است؟

در انتها باز هم می‌گویم که شاید بتوان به این فهرست افزود؛ اما تا همین‌جا هم اگر به پاسخ برسد، بسیار راه‌گشا خواهد بود.