مدیرعامل انیاک: PSP‌ها حال خوبی ندارند

سید ابراهیم حسینی‌نژاد در برنامه ایستگاه پیوست در پاسخ به سوالی درباره سودآور نبودن شرکت‌های PSP گفت: فکر می‌کنم  هر صنعتی که هزینه‌‌اش ارزی و درآمدش ریالی است با شرایطی مواجه شده که در آن درآمدها افزایش یافته اما سودآوری کم شده است. خوشبختانه یا متاسفانه در ده سال گذشته که درآمد PSPها وابسته به ریال و عدد ثابتی بوده است، چیزی که باعث رشد درآمد‌ آن‌ها شد، رشد بازار بود.

حسینی‌نژاد ادامه داد: در حال حاضر، رشد بازار هر سال در حال کاهش است. امسال احتمالا این رشد به ۱۵ درصد رسیده باشد. علاوه بر این، رشد بازار با رشد هزینه‌ها همگن نیست. در یک سال گذشته دلار دو برابر شده است. البته ارز نیمایی وجود دارد اما در اکثر خریدهای PSPها با نرخ آزاد انجام می‌شود.

مدیرعامل شرکت فناوران انیاک درباره اقدامات PSPها برای افزایش سود گفت: برخی شرکت‌ها با سرمایه‌گذاری‌‌هایی که انجام داده‌اند، سعی کرده‌اند سود غیرعملیاتی خود را بالا ببرند. برخی دیگر از شرکت‌ها هم میزان اجاره از بانک‌ها را بیشتر کرده‌اند اما چون بانک‌ها ولی‌نعمت PSP‌ها هستند، با توجه به استراتژی کاهش هزینه خود سعی کرده‌اند اگر اجاره‌ها افزایش می‌یابد، کارمزد را کاهش دهد. چون این هزینه واقعا برای بانک‌ها سنگین است اما PSPهایی که توانسته‌اند در حوزه‌های دیگری سرمایه‌گذاری کنند احتمالا به مدت یکی دو سال بهتر از بقیه خواهند بود. اگر یک متوسطی از کل صنعت را محاسبه کنیم، می‌‌بینیم همه PSPها به طور کلی حال خوبی ندارند.

او با بیان این که «وابستگی به بانک‌ها و شرایط اقتصادی اجازه نمی‌دهد شرکت‌ها بلندمدت فکر کنند» گفت: شرکتی که در یک سال سود خوبی داشته، باید سود خود را در حوزه‌های مولد سرمایه‌گذاری می‌کرده است چرا که مشخص بود اگر کارمزد اصلاح نشود، روند خطرناک خواهد شد. اگر برخی PSPها این کار را نکردند شاید به دلیل سوء‌تدبیر مدیریتی یا تبعیت از اقتصاد کلان ممکلت بوده است. الان برنامه‌ریزی‌های همه بر فعالیت‌های زودبازده متمرکز است مثلا زمین، دلار و طلا خرید و فروش کنند. این شرکت‌داری نیست. به جز توقف صدور مجوز PSP‌ها، مدل کارمزد است که پی‌اس‌پی‌ها را به سوی درآمد ثابت ریالی سوق می‌دهد در حالی که هزینه‌ها تابع تورم و نرخ ارز است.

حسینی‌نژاد افزود: ما یک بازاری داریم که در آن همه رقبا یکدیگر را رصد می‌کنند. اولین PSP‌ای که بخواهد سراغ روش دیگری از درآمدزایی برود احتمالا اولین شرکتی است که لطمه می‌خورد. به همین دلیل بانک مرکزی باید تنظیم‌گری بهتری انجام می‌داد.

چرا PSP مستقل شکل نگرفت؟

مدیرعامل شرکت فناوران انیاک در پاسخ به سوالی درباره علت شکل‌ نگرفتن پی‌اس‌پی مستقل گفت: سعی کرده‌اند شکل بگیرد. سال‌های قبل از شاپرک تعداد PSP‌های مستقل بیشتر بود. انیاک، ایران‌کیش و بعدتر آسان‌پرداخت شکل گرفتند. ایران کیش و آسان‌پرداخت در ابتدا مستقل بودند اما این که زیر بلیت یک بانک رفتند به این دلیل نبود که وابسته شوند. آ‌نها بانک را به عنوان یک شریک استراتژیک خود می‌دیدند. وقتی یک بانک شریک پی‌اس‌پی می‌شد، انگار بازاری تضمین‌شده را برای پی‌اس‌پی درست می‌کرد. این حرکت درستی بوده است که آسان‌پرداخت و ایران‌کیش انجام دادند. آن زمان دیدگاه آن‌ها این نبود که ولی نعمت می‌خواهیم. دلیل اول این بود که وقتی بانک سهامدار پی‌اس‌پی می‌شود، صد هزار یا دویست هزار پذیرنده هم با خود می‌آورد و این یعنی سهمی گارانتی‌شده از بازار. هدف آسان‌پرداخت و ایران‌کیش چنین مواردی بود.

از نظر او بانک‌ها به شرکت‌هایی که در زیرمجموعه آنها تشکیل شدند، به چشم فرصتی برای جمع‌آوری پول نگاه می‌کردند، هرچند در ابتدا نیز شرکت‌های مستقل خوب کار می‌کردند. طبق گفته او سال ۱۳۹۰، انیاک سهم ۲۵ درصدی از مارکت داشت.

چرا انیاک شکست خورد؟

او درباره برخورد بانک مرکزی با انیاک به دلیل نشت اطلاعاتی که در سال ۱۳۹۰ رخ داد، با بیان این که عوامل مختلفی در نوع این مواجهه اثرگذار بود، گفت: شاید سال شکل‌گیری شاپرک و این موضوع که شاپرک بتواند صلابت نشان دهد و ثابت کند می‌تواند قانون‌گذاری و کنترل امنیت کند، باعث شد برخورد خشنی با انیاک رخ دهد.

حسینی نژاد درباره تفاوت برخورد با انیاک و دیگر PSPهایی که در آن‌ها نشت اطلاعات رخ داده بود گفت: سال‌هاست که در کشورهای پیشرفته آمار fraud وجود دارد اما در ایران موجود نیست چرا که این موضوع را ناموسی و امنیتی کرده‌ایم. در مسائل اجتماعی هم سالهاست موضوعات اجتماعی را قایم می‌کنیم.منتشر نکردن آمار fraud هم مانند همان موضوعات است. شاپرک احتمالا فکر می‌کرد اگر رفتاری را که با انیاک داشت با به‌پرداخت داشته باشد، آسیب بزرگی به جامعه می‌رساند.

از نظر او شاپرک از این فرصت برای قدرت‌نمایی نیز استفاده کرد: در واقع برای این که نشان داده شود وجود یک رگولاتور چطور می‌تواند به امنیت تراکنش‌های کارتی کمک کند به نظرم شاید شاپرک از داستان انیاک استفاده کرد.

حسینی‌نژاد با اعلام این که «هیچ‌گاه به صورت قطعی موافقت اصولی انیاک باطل نشد» درباره دستور تعلیق فعالیت این شرکت در دهه ۹۰ گفت: انیاک دو بار موافقت اصولی را از بانک مرکزی گرفته و بعد از اتفاقاتی که افتاد، دو بار از دادگاه حکم گرفته اما به دلیل نامه‌نگاری‌هایی که در آن زمان در سطح بانک مرکزی اتفاق افتاده، یک دستور تعلیق فعالیت داده شد. من که در آن زمان از بیرون به ماجرا نگاه می‌کردم، آن را منصفانه نمی‌دیدم. انیاک محل رجوع خیلی‌ها بود. ما که PSP بودیم، خیلی چیزها را از انیاک یاد می‌گرفتیم. مثلا ما می‌دیدیم که در شرکت خودمان فرسنگ‌ها با انیاک در حوزه CRM و کارهای سیستماتیک فاصله داریم. دلیل ابن فاصله هم این بود که دانش انیاک از شرکت‌های ترک گرفته شده بود. شرکت‌ کاملا خصوصی بود و برای آن هزینه فایده مهم بود و بسیار آن را خوب اجرا کرد. طبق گفته او زمانی که اکثر PSP‌ها با یک یا دو بانک فعالیت می‌کرد انیاک با ۱۳ یا ۱۴ بانک طرف قرار داد بود.

مدیرعامل شرکت فناوران انیاک با تاکید بر این که «نامه منتشر شده، حکم نبوده است بلکه نامه‌ای از یک مقام قضایی بوده است» گفت:بانک مرکزی هم این گارد را داشته که تا نامه برطرف نشود، نمی‌توانم کاری کنم اما الان خوشبختانه آن موانع برداشته شده و به نظر من انیاک می‌تواند فعالیت کند. با توجه به این که انیاک بخشی از این سیستم است، می‌شود بانک مرکزی بررسی کند. هر شرکت دیگری که به جای انیاک بود و آن بلا بر سرش می‌آمد، پودر می‌شد. اما انیاک سر بلند کرد و در این ۱۰ سال چند شرکت دیجیتالی را راه‌اندازی کرد. طبیعتا الان برای شروع دوباره به مجوز نیاز دارد. بانک مرکزی و شاپرک باید بررسی‌های فنی را انجام دهند و اجازه دهند انیاک کار کند.

او در پاسخ به سوالی درباره این که آیا شروع مجدد فعالیت انیاک در قالب مصوبه جدید خواهد بود گفت: ما این اعتقاد را نداریم. انیاک مجوز سال ۱۳۸۲ را داشته است. در این ۱۰ ساله هیچ‌گاه مستند اولیه اجرا نشد. اگر همان مستند اولیه اجرا می‌شد، الان پنج PSP باید لغو مجوز می‌شدند فقط به این دلیل که یکی از بندها می‌گوید PSP باید صد هزار مشتری داشته باشد و تعریف مشتری نیز مشخص شده است. الان هم یک قانونی آمده و روال جدیدی را تعریف کرده است و به آن PSP‌ها سه سال فرصت داده که به آن جا برسند. همین فرصت باید به انیاک هم داده شود.