گزارش یک تعرفه

«آقای واتسن بیایید با شما کار دارم.» این جملات اولین مکالمه تلفنی تاریخ است؛ یک جمله ساده که الکساندر گراهام بل برای راستی‌‌آزمایی اختراع خود به همکارش گفت. تاریخ جهان از این جنس گفته‌ها کم ندارد. معروف‌ترین‌شان را چند قرن قبل ارشمیدس یونانی در یک حمام و پس از کشف چگالی بیان کرد:«یافتم یافتم.» با این تفاوت که اولی برای ثبت یک اختراع و دومی برای یک اکتشاف گفته شده است. وسیله‌ای که 140 سال پیش گراهام بل اسکاتلندی ساخت، همچنان مهم‌ترین و آسان‌ترین راه ارتباطی بشر است اما این اختراع قرن نوزدهمی در قرن 21 میوه‌هایی پرثمر همچون تلفن‌های همراه و شبکه‌های جهانی اینترنت به بار آورده است. داستان تلفن از جایی به بعد در شاخص‌ها و آمارهای اقتصادی گره خورد و تا سال‌ها میزان دسترسی خانوارها به تلفن ثابت متر و معیاری مناسب برای کشورهای صاحب فناوری جهان بود. تا همین چهار دهه پیش هنگامی که می‌خواستند کشورها را بر اساس توسعه‌یافتگی و پیشرفت اقتصادی رتبه‌بندی کنند، تعداد خطوط تلفن و میزان دسترسی افراد جامعه به این وسیله یکی از شاخص‌های مهم پیشرفته بودن کشورهای جهان به شمار می‌رفت؛ شاخصی که با ظهور موبایل‌ها و کامپیوتر به تدریج فراموش شد. حالا دیگر کمتر محققی پیدا می‌شود که برای شناخت کشورهای صاحب فناوری جهان به آمار تلفن‌های ثابت در یک کشور مراجعه کند. امپراتوری صدساله تلفن ثابت که از اواسط قرن نوزدهم تا اواخر قرن بیستم ادامه داشت، در عرض یک دهه با ورود خطوط تلفن همراه و پس از آن اینترنت به چالش کشیده شد. این چالش به حدی گسترده شد که کسب‌ و کار بسیاری از شرکت‌های مخابراتی و اپراتورهای تلفن ثابت را تا مرز ورشکستگی پیش برد. در ابتدا بسیاری از آنها با تغییر سیستم‌های قدیمی سوئیچ آنالوگ به سیستم‌های کم‌هزینه دیجیتال، تصور می‌کردند می‌توانند به سلامت از این گردنه سخت بگذرند اما گذشت زمان نشان...