رصدخانه مهاجرت هشدار داد: حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از افراد میل به مهاجرت دارند

به گزارش پیوست، بهرام صلواتی، مدیر رصدخانه مهاجرت ایران، در نشستی با موضوع «فیلترینگ؛ استارت‌آپ‌ها می‌مانند یا می‌روند» که در رصدخانه مهاجرت ایران برگزار شد گفت: مهاجرت در دنیا موضوع مهمی است و جزو چالش‌های کشورها محسوب می‌شود، در حال حاضر مهاجران نسل اول پنج درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند. شیب مهاجرت دانشجویان بین‌المللی هم به‌ سرعت در حال تندتر شدن است.

او ادامه داد: ممکن است جنبه‌های اندکی از کوه یخ مهاجرت برای ما روشن باشد. در ۴۰ سال گذشته ما شاهد فراز و فرودهایی در رابطه با مهاجرت بوده‌ایم. مانند بعد از انقلاب و در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ و زمانی که حوادث ۱۳۸۸ رخ داد. تحلیل ما این است که ما در حال تجربه کردن یکی از فرازهای مهاجرتی هستیم.

صلواتی با اشاره به اینکه در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۸ در حال حرکت به سمت تعدل مثبت مهاجرتی بودیم افزود: شرایط بعد از آبان ۱۳۹۸ برعکس شد و ما به سمت تعادل منفی رفتیم. ما در سال ۱۳۸۸ نیز شدیدترین فرار مغزها را تجربه کردیم و حالا در یک جمع‌بندی باید گفت غول خفته مهاجرت بیدار شده است و احتمالاً ضربه را شدید‌تر از هر زمان دیگری خواهیم دید.

مدیر رصدخانه مهاجرت ایران گفت:‌ ما در رصدخانه مهاجرت علاوه بر آمارهای رسمی سعی می‌کنیم از طریق نظرسنجی و پرسشنامه و اقدامات میدانی، میل‌سنجی کنیم. چند شاخص کلیدی در مهاجرت وجود دارد: میل به مهاجرت، تصمیم به مهاجرت و اقدام به مهاجرت؛ بررسی‌ای که در بهار ۱۴۰۱ بین ۶ هزار نفر از فعالان حوزه‌ کسب‌وکار انجام شده است نشان می‌دهد حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از افراد میل به مهاجرت دارند. سیگنال خطرناک بعدی این است که این میل با چه شیبی تبدیل به تصمیم می‌شود و مرحله بعدی اقدام است که در اینجا کار تمام است و افراد در حال خروج از کشور هستند.

او با اشاره به اینکه خبر خوب این است که این غول خفته تازه بیدار شده و ما در چند سال آینده قرار است بیشتر درباره مهاجرت بشنویم گفت:  شاید این مساله برای مدیران و کارآفرینان ارشد موضوع کمرنگی باشد اما برای بخش‌های ضعیف‌تر بی‌ثباتی مساله مهمی است.

او در این‌ باره توضیح داد: فرد نمی‌داند تا چه زمانی می‌تواند فعال باشد و چند نفر را در آینده از دست خواهد داد. فیلترینگ در افزایش مهاجرت سم مهلکی است. مرحله بعدی، وقوع یک فضای عمومی از رفتن و نماندن است. وقتی این اتفاق شکل بگیرد، ما وارد مهاجرت توده‌ای خواهیم شد که اتفاق خطرناکی است.

صلواتی تاکید کرد: ما از سال ۱۳۹۸ هشدارها را شروع کردیم، سیستم‌های هشدار و سیگنال‌دهی تا زمانی جواب می‌دهد و بعد تبدیل به سکوت می‌شود. اگر به استارت‌آپ‌ها ابزاری نگاه کنیم، منجر به مرگ‌ آ‌نها می‌شویم.

او ناامنی و بی‌ثباتی اقتصادی را از عوامل کلیدی مهاجرت به‌ویژه در کسب‌وکارها به شمار آورد و گفت: فیلترینگ، ناامیدی و بی‌ثباتی ایجاد می‌کند چراکه فرد نمی‌داند تا چه زمانی می‌تواند فعال باشد و چند نفر را در آینده از دست خواهد داد.

کار کردن در ایران سخت‌تر شده است

افشین کلاهی، رئیس کمیسیون کسب‌و‌کارهای نوین و دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران، نیز در ادامه این نشست گفت: حدود ۱۰ سال پیش با تغییر دولت جریانی در کشور شروع شد و پهنای باندی که پیش از آن به شدت محدود بود افزایش یافت و سرعت دسترسی به اینترنت برای عموم مردم بیشتر شد. در کنار آن نیز گوشی‌های هوشمند وارد شدند و به مردم دسترسی بیشتری دادند. سپس بحث برجام پیش آمد و درهای کشور باز شد. آن زمان اتاق بازرگانی روزانه هیات‌های ۸۰ تا ۱۰۰ نفره‌ای از کشورهای مختلف را پذیرا بود که قصد سرمایه‌گذاری در ایران را داشتند.

او ادامه داد: همه اینها سبب شد امید زیادی در کشور ایجاد شود و تعدادی از افرادی که مهاجرت کرده بودند برگردند و ایده‌های جدید، روش‌های مدیریتی، مدل‌های کسب‌وکاری جدید و آموزش‌های حوزه نوآوری را با خودشان بیاورند. از همین رو ما شاهد شروع رشدی بسیار خوبی بودیم و کم‌کم اکوسیستم استارت‌آپی شکل گرفت.

کلاهی با اشاره به اینکه از سوی دیگر دولت نیز به این موضوع چراغ سبز نشان داده بود افزود: زمانی که برجام از بین رفت این روند کند شد چون دیگر سرمایه خارجی از بین رفته بود اما وجود محرک‌های دیگری مانند سرمایه‌ داخلی و روند رو به رشد این اکوسیستم را پابرجا نگه داشت تا به وقایع اخیر برخوردیم و هرچند در سال ۱۳۹۸ دولت سعی کرد حاکمیت را متقاعد کند و زودتر مشکل حل شد، اما به نظر نمی‌رسد این بار دیگر چنین اتفاقی رخ دهد.

او گفت: زمانی افتخار کشور این بود که ما نیروی جوان و تحصیل‌کرده و آماده به کار داریم و الآن داریم آنها را از دست می‌دهیم، واقعاً کار کردن در ایران با وجود مشکلات فعلی، محدودیت‌هایی که ممکن است در آینده پیش‌ بیاید و ناامنی اقتصادی، سخت و شاید غیرقابل تحمل شده است.

به گفته افشین کلاهی، محدودیت‌ها فقط به استارت‌آپ‌ها محدود نمی‌شود و حوزه صادرات و واردات را نیز تحت تاثیر قرار داده است. او بر این باور است که مسائل را ساده و محدود می‌بینند و می‌گویند شما از این پلتفرم‌ها خارج شوید و بروید در پلتفرم دیگری فعالیت کنید. در حال حاضر ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار کسب‌وکار اینستاگرامی دچار مشکل شده‌اند و بستن آنها درست مانند بستن چند هزار مجتمع تجاری است.

ناپایداری زیرساخت اینترنت شبیه قطع مکرر برق است

حامد بیدی، بنیان‌گذار استارت‌آپ کارزار، در ادامه این نشست با بیان اینکه به نظر می‌رسد بحرانی بودن شرایط برای همه واضح است و فاجعه را بیشتر از هر زمان دیگری می‌توان حس کرد گفت: وقتی درباره فیلترینگ و تاثیر آن بر کسب‌وکارهای اینترنتی صحبت می‌کنیم تنها روی بخش کوچکی از یک مساله بزرگ دست گذاشته‌ایم که درک آن مساله کوچک بدون در نظر گرفتن سایر متغیرهای دخیل در این موضوع ممکن نیست. شاید من اگر بخواهم یک عنوان جایگزین برای فیلترینگ و تاثیر آن روی کسب‌وکارهای اینترنتی انتخاب کنم آن را حکومت نظامی در فضای زندگی دیجیتالی خطاب کنم.

بیدی افزود:‌ جدا از بحث فیلترینگ ما با ناپایداری زیرساخت‌های اینترنت مواجهیم، شاید افراد بتوانند با فیلترینگ خودشان را وفق بدهند اما ناپایداری کم‌سابقه زیرساخت اینترنت در کشور چیزی شبیه قطعی مکرر برق برای بخش صنعت است.

بنیان‌گذار کارزار با اشاره به اینکه سیاست قطع و وصل اینترنت اصلاً مشخص نیست گفت: اصلاً درباره چه صحبت می‌کنیم؟ ما اینترنت پایداری نداریم که بخواهیم کسب‌وکار پایداری روی آن داشته باشیم. این‌ در حالی است که وزیر ارتباطات ما می‌گویند که ما قطعی اینترنت نداشته‌ایم. یا ایشان اطلاع ندارند یا دارند غیرواقعیت را مطرح می‌کنند.

بیدی ادامه داد: ‌کافی است صفحه لینکدین خود را باز کنید و ببینید چه اتفاقی در حال رخ دادن است. موج عظیم تعدیل شدن‌ها را ببینید. شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها یکی پس از دیگری در حال ورشکستگی و تعدیل‌اند. همه این موضوعات منجر به از بین رفتن اکوسیستم استارت‌آپی ایران شده است، من این را به جرات می‌گویم. باغ سیبی بوده است که سال‌های سال برای آن زحمت کشیده شده و الآن بحث این نیست که سیب‌ها فرو ریخته‌اند؛ بلکه درخت‌ها قطع شده‌اند و خاک آن نیز مسموم شده‌ است. در این شرایط امیدی به سبز شدن نهال جدیدی نیز نیست.

بنیان‌گذار کارزار در پایان گفت: برای شناخت وضعیت فعلی باید متغیرها را بررسی کرد. حتی رأس هرم استارت‌آپ‌ها هم چشم‌انداز روشن و مثبتی ندارند. مسئولانی که این روزها درباره کسب‌وکارهای اینترنتی صحبت می‌کنند اطلاعات زیادی درباره این موضوعات ندارند. یکی از طراحان طرح صیانت می‌گفت هزار میلیارد به صداوسیما می‌دهیم تا کسب‌وکارهای اینستاگرامی در آنجا تبلیغات کنند. این به چه معناست؟