skip to Main Content
محتوای اختصاصی کاربران ویژهورود به سایت

فراموشی رمز عبور

با شبکه های اجتماعی وارد شوید

عضو نیستید؟ عضو شوید

ثبت نام سایت

با شبکه های اجتماعی وارد شوید

عضو نیستید؟ وارد شوید

فراموشی رمز عبور

وارد شوید یا عضو شوید

جشنواره نوروزی آنر

حقوق و فناوری

محمدعلی رجب نویسنده میهمان

نگاهی به یک جرم پرتکرار در فضای مجازی از دریچه یک نظام حقوقی قدیمی

افترا و هتک حیثیت به روایت لندنی‌ها

محمدعلی رجب
نویسنده میهمان

۶ بهمن ۱۳۹۴

زمان مطالعه : ۱۲ دقیقه

شماره ۳۱

تاریخ به‌روزرسانی: ۴ آبان ۱۳۹۸

عناوین کیفری مانند هتک حیثیت و افترا، در واقع مرزهایی هستند برای ارزش‌های مهم و بنیادینی مانند آزادی بیان. بسیار دیده‌ایم نویسنده‌ای را که به گمان خود به نقد شخص یا گروه یا اندیشه‌ دیگری پرداخته ولی به هتک حیثیت، افترا یا نشر اکاذیب متهم یا ای بسا به آن محکوم و تبعاً مجازات شده ‌است. به همین دلیل است که دشواری‌ها و پیچیدگی‌های فراوانی پیرامون جرم‌انگاری چنین رفتارهایی و نیز تعیین مصداق آنها در می‌گیرد. چالش‌ها به ‌ویژه در دنیا مجازی پررنگ‌تر می‌شود؛ چرا که اگر در گذشته تیغ کیفر بیشتر بر سر روزنامه‌نگاران و نویسندگان بود، اینک انبوهی از شهروندان عادی (با اشتغالات و جایگاه‌های اجتماعی مختلف) هستند که به عنوان کاربران شبکه‌های متنوع و متعدد اجتماعی یا نویسندگان بلاگ‌های شخصی در محیط مجازی نظرات خود را در هر موضوعی و نسبت به هر شخصی ابراز می‌کنند؛ نظراتی که هر یک ممکن است همسایه‌ هتک حیثیت یا افترا قرار گیرد و شکایت و مجازات و جبران خسارت در پی داشته باشد. در نوشتار حاضر مروری اجمالی خواهیم داشت بر وضعیت این عناوین در نظام کیفری انگلستان. انتخاب انگلستان از این روست که قوانین این کشور در مورد هتک حیثیت و افترا در قیاس با بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته همچنان قوانین سنتی‌تر و سختگیرانه‌تری تلقی می‌شود و آن‌طور که خواهیم دید، همین خود محل نقد و گفت‌وگوهای فراوان شده ‌است. خصوصاً اینکه قوانین این کشور به ویژه در این موضوع سلف بسیاری از قوانین دیگر کشورها از جمله کشورهای مشترک‌المنافع (Common-wealth) و نیز ایالات متحده محسوب می‌شود.

عناوین مجرمانه‌ سنتی نظیر هتک حیثیت و افترا در نظام کیفری انگلستان سابقه‌ای دیرپا دارند که شاید به بیش از دو قرن برسد خصوصاً از این حیث که نظام حقوقی انگلستان به شدت مبتنی بر سنت‌های حقوقی و رویه‌ تصمیم‌گیری قضایی در دادگاه‌های این کشور و به یک تعبیر، عرف حقوقی است. با این حال علاوه بر عرف حقوقی، سابقه‌ قانونگذاری در این زمینه به 1820 بازمی‌گردد و در طول سال‌ها، اصلاحات مهمی (از جمله 1952،1996 و 2009) را به خود دیده است. در این سیستم کیفری، هتک حیثیت (defamation) ناظر به هر بیان و اظهار علنی ناروا و نادرستی است که حیثیت و اعتبار شخص یا گروهی دیگر را از بین ببرد. این البته با توهین به معنی به کار بردن الفاظ رکیک و ناسزا گفتن به دیگری (insult) یکی نیست و آن خود عنوان مستقلی است. افترا نیز به عنوان «دادن نسبت ناروا و دروغ به دیگری» تعریف شده که در حقوق این کشور بین افترای شفاهی (libel) و افترای ثبت‌شده (slander) (در قالب کتاب، روزنامه، تلویزیون، رادیو یا در محیط مجازی به صورت نوشتاری در بلاگ‌ها یا فایل صوتی یا تصویری) فرق قائل می‌شوند. چند نکته جزیی‌تر هم هست که در خصوص این عناوین مجرمانه باید بدانید. نخست اینکه در این جرائم بار اثبات درست بودن و صدق اظهارات، بر عهده‌ متهم بوده و اوست که باید نشان دهد آنچه گفته و ادعا کرده، حقیقت داشته ‌است. البته برخلاف هتک حیثیت، در افترا معمولاً تحقق خسارت و آسیب به دیگری باید به اثبات برسد؛ مثلاً نشان داده شود اعتبار تجاری شرکت زیر سوال رفته و این باعث کاهش فروش آنها و تضرر شده ‌است. در عین حال الفاظ و اظهارات باید صریح در معنای مورد نظر باشد و اگر بشود احتمالات و تعابیر و تفاسیر معقول دیگری از آنها به دست داد که بار وهن‌آمیز و هتک‌کننده...

شما وارد سایت نشده‌اید. برای خواندن ادامه مطلب و ۵ مطلب دیگر از ماهنامه پیوست به صورت رایگان باید عضو سایت شوید.

وارد شوید

عضو نیستید؟ عضو شوید

این مطلب در شماره ۳۱ پیوست منتشر شده است.

ماهنامه ۳۱ پیوست
دانلود نسخه PDF
http://pvst.ir/1y6

0 نظر

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

برای بوکمارک این نوشته
Back To Top
جستجو