بازیگران حوزه لندتک اسنپ پی را متهم به انحصار کردند/ اسنپ‌پی این ادعا را رد کرد

به گزارش پیوست، از عمر لندتک‌ها در ایران زمان زیادی نمی‌گذرد و ارائه خدمات BNPL توسط آنها نیز هرچند که همتایان جهانی‌شان مانند افیرم و کلارنا، عمر بیشتری دارند، در ایران اما ارائه این خدمات چند صباحی است که متداول شده است. مجموعه‌هایی که در این حوزه کار می‌کنند هم تعدادشان به تعداد انگشتان یک دست نمی‌رسد.

از سویی دیگر آمارها نشان می‌دهد درحالی که حدود ۶۰ میلیون ایرانی می‌توانند مخاطب دریافت این خدمات باشند، تمام بازیگران این حوزه روی هم رفته توانسته‌اند رقمی کمتر از ۵ درصد را فتح کنند و این روی هم رفته یعنی دریافت اعتبارات خرد در ایران هنوز اقیانوسی آبی به وسعت ایران است.

از سوی دیگر اگر از مخاطبان بالقوه این خدمات در ایران بگذریم، بنا به گفته متخصصان بازار تجارت الکترونیکی در ایران بازاری ۵۰ هزار میلیارد تومانی است که باز هم لندتک‌ها نتوانسته‌اند در این مدت فعالیت خود، سهم چشم‌گیری از آن بگیرند.

با این‌حال هنوز از راه نرسیده در بازاری که به نظر می‌رسد پتانسیل عمیقی برای واژگونی  دارد، زمزمه‌هایی از ایجاد انحصار به گوش می‌رسد و وجود تجربیات گذشته هم باعث شده تا صاحبان کسب‌وکار، مار گزیده شده و از ریسمان سیاه و سفید بترسند.

حرف از انحصار در اکوسیستم اسنپ حرف جدیدی نیست و این انتقاد مدت‌هاست که تقریبا در اغلب حوزه‌های فعالیت این مجموعه از سوی سایر بازیگران بازار به اسنپ وارد می‌شود. حالا هم بازیگران حوزه لندتک می‌گویند که اسنپ‌پی به عنوان بازوی فین‌تک گروه اسنپ اخیرا در قراردادهایی که با پذیرندگان خود بسته است، آنها را ملزم کرده که تنها با این مجموعه همکاری کنند. رقبای اسنپ‌پی می‌گویند ماجرا به این قراردادها ختم نمی‌شود و این مجموعه حتی صحبت از جریمه پذیرندگانی را به میان آورده است که از این الزام تخطی کنند.

در نصر پیگیر ماجرا هستیم

به نظر می‌رسد نگرانی‌ها در این بازار جوان، کار را به یکی از نهادهای صنفی مهم این حوزه رسانده است. چنان‌که امیر حق‌رنجبر، مدیرعامل لندو می‌گوید که این موضوع را در کمیسیون لندتک سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران مطرح کرده و موضوع در حال پیگیری است تا شاید بتوان تغییر رویه‌ای را ایجاد کرد.

حق‌رنجبر در این باره به پیوست می‌گوید: «اسنپ‌پی استدلا‌ل‌های خود را در این زمینه دارد اما نتوانسته است مارا قانع کند. این انحصار اصلا در لندو وجود ندارد و ما مخالف این موضوع هستیم. ضرر این انحصار در نهایت هم به مشتری وارد می‌شود و هم به سایر کسب‌وکارها.»

حق‌رنجبر ادامه می‌دهد: «وقتی فروشگاهی را ملزم می‌کنید که فقط باید با من کار کنید، در بلند مدت همه مشتریان و فروشگاه‌ها باید شرایط آن لندتک را قبول کنند و آن مجموعه است که وضعیت بازار را تعیین می‌کند و سایر بازیگران بازار از بین خواهند رفت.»

انحصار، قاتل بازیگران بازار لندتک

مهدی مومنی، مدیرعامل ازکی‌وام با توضیح اینکه اخیرا اسنپ‌پی مدل خاصی از قرارداد را با فروشگاه‌های پوشاک جلو می‌برد که آنها را ملزم می‌کند تنها با این مجموعه کار کنند، می‌گوید: «در طولانی مدت این مدل هم به ضرر فروشنده و کاربر است و هم بازیگران بازار را می‌کشد و در شرایط فعلی، از بین بردن بازیگران نوآور ضربه‌ای بسیار بزرگ به بدنه اکوسیستم استارت‌آپی کشور وارد خواهد کرد.»

او در پاسخ به پیوست مبنی‌ براینکه اگر یک مجموعه می‌تواند خدمات بهتری به پذیرندگان خود ارائه کند و کاربران بیشتری برای خرید به سمت آنها روانه کند، چرا فروشگاه‌ها نباید انتخاب کنند که با این مجموعه کار کنند، می‌گوید:‌ «پذیرنده هم ممکن است همین موضوع را در نظر بگیرد که یک مجموعه کاربران زیادی دارد. این یک آورده خیلی منطقی است. اما در جایی مشکل ایجاد می‌شود که در این قراردادهایی که با پذیرنده‌ها منعقد می‌شود، غیرشفاف و بدون صراحت از جریمه‌ها سخن گفته می‌شود که به درستی مشخص نیست اگر پذیرنده بخواهد با جای دیگری کار کند، چه عواقبی در پی خواهد داشت.»

مومنی در رابطه با خدماتی که مجموعه ازکی‌وام برای کاربران خود ایجاد می‌کند، می‌گوید: «ما به راحتی به کاربر اعتبار می‌دهیم که حداقل آن از ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان بوده و یک فرایند ۴۸ ساعته است. در سمت فروشگاه هم محدودیتی برای پذیرندگان قائل نمی‌شویم و این در حالی است که ما هم هزینه‌ بسیاری در بخش مارکتینگ انجام داده‌ایم. اما از دید ما، مهم‌ترین رکن بازار همین اعتبار شبکه است که محدود است.»

مومنی می‌گوید در این یک سالی که از محصول ازکی‌وام شروع به کار کرده است در کنار سایر بازیگران لندتک سهم بازاری ۲۵ تا ۳۰ درصدی را به دست آورده است.

انتقادات همیشگی پابرجاست

با این‌حال مجید حسامی، مدیرعامل اسنپ‌پی در گفت‌وگو با پیوست آن را تکذیب می‌کند. حسامی می‌گوید که این مجموعه به دستاوردهای خود افتخار می‌کند که توانسته است در این مدت نسبتا کوتاه  این حوزه را در ایران متحول کند.

او توضیح می‌دهد:‌ «ما امروز با ۲۷ فروشگاه همکاری داریم و  ترافیک ورودی این پذیرندگان در این یک ماه چند برابر شده است. پس ما با پایگاه کاربران اسنپ و یک میلیون کاربری که در حال حاضر از خدمات اسنپ‌پی استفاده می‌کنند، به معرفی و توسعه این پذیرندگان کمک کرده‌ایم و این برای ما هزینه مستقیم بازاریابی یا هزینه فرصت دارد. وقتی ما این کار را می‌کنیم، طبیعتا قصدمان انتفاع است.»

مدیرعامل اسنپ‌پی تاکید می‌کند:‌ «ما به لحاظ حقوقی و قانونی هیچ‌وقت قرارداد انحصاری با هیچ پذیرنده‌ای نبستیم و نمی‌بندیم. ما در واقع برای پذیرندگان خدمات بازاریابی انجام می‌دهیم و به آنها دو پیشنهاد می‌دهیم. پیشنهاد اول اینکه هزینه بازاریابی که ما برای آنها انجام می‌دهیم را بپردازند و با هر ارایه‌دهنده‌ای  که دوست دارند کار کنند. اما اگر قرار است بازاریابی توسط ما و با هزینه (هزینه فرصت) ما انجام شود، طبیعتا ما این هزینه را نمی‌پردازیم که به توسعه رقبای خود کمک کنیم و این موضوع ساده و مشخصی است.»

حسامی ادامه می‌دهد: «نکته دیگر آن است که ما سه ماه است که وارد این بازار شده‌ایم و با پذیرندگان خارج از اکوسیستم اسنپ همکاری می‌کنیم؛ سایر مجموعه‌ها قبل از ما چندین سال این بازار را در اختیار داشتند، و در این سال‌ها فرصت کافی برای جذب پذیرندگان و ساختن روابط عمیق تجاری با آنها را داشته‌اند. باید از فروشگاه‌ها پرسید که چرا حاضر هستند وقتی چند سال است که با لندتک دیگری همکاری  داشته‌اند، آن را کنار بگذارند و متمایل به همکاری اختصاصی با اسنپ‌پی باشند. در نهایت این نکته را هم مجددا تاکید کنم که اندازه این بازار به قدری بزرگ است و سهم لندتک از این بازار آنقدر کوچک است که حداقل در حال حاضر رقابت روی پذیرنده نیست. هزاران پذیرنده هنوز در بازار هستند که هیچ لندتکی به سراغ آنها نرفته است.»

پیوست در شماره شهریور ماه خود به سراغ موضوع اعتبارات خرد رفته و در این زمینه گفت‌وگوهایی بامدیران مجموعه‌های لندتک ایرانی انجام داده است که به زودی می‌توانید آن را در شماره جدید ماهنامه می‌خوانید. متن کامل تمامی این مصاحبه‌ها را می‌توانید در شماره ۱۰۴ ماهنامه پیوست بخوانید.