معرفی کتاب: دفتر رمزها کتابی درباره تاریخ رمزنگاری

پدربزرگ سایمون سینگ، در دهه ۱۹۳۰ میلادی از پنجاب به بریتانیا مهاجرت کرد. سایمون در ولینگتون به دنیا آمد و بزرگ شد. Imperial College London فیزیک خواند و مدرک دکترای فیزیک ذرات بنیادی (فیزیک کوانتومی) را از دانشگاه کمبریج اخذ کرد.

سینگ در عین حال که مفاهیم حوزه رمزنگاری را در این کتاب به‌دقت شرح می‌دهد، از زبانی استفاده می‌کند که قابل فهم است؛ داستان‌ها و ماجراهایی که تعریف می‌کند، نمی‌گذارند کتاب خسته‌کننده شود. و ما قصه کسانی را می‌شنویم که رمزنگاری را اختراع کردند یا سراغش رفتند و آنها را به کار گرفتند یا با عواقب جبران‌ناپذیرش مواجه شدند یا اینکه چگونه چگونه رمزها را شکستند.

دانلود نسخه PDF کتاب دفتر رمزها

رمزگشایی تاریخ

سینگ در مقدمه‌اش بر کتاب به دو مقصود اصلی اشاره می‌کند: یکی نشان دادن نحوه تکامل کدها و رمزها و دومی به تصویر کشیدن ارتباط آنها با جامعه امروز.

او انواع کدها و رمزها را شرح می‌دهد و و کاربردهای متفاوت رمزگذاری را برایمان توضیح می‌دهد، از زندگی شخصی گرفته تا اعتراضات و جنگ‌ها.

رمزنگاری (cryptography ) و رمزگذاری (Encryption)  ریشه در دنیای اعداد و نظریه ریاضی دارند، اما سینگ در چاه یک‌سو نگری نمی‌افتد و به عناصر انسانی نیز توجه می‌کند. هنگامی که سینگ سروقت تاریخ می‌رود، می‌توانیم انسان‌های دوره ویکتوریا را ببینیم که از ستون‌های روزنامه‌های محلی استفاده می‌کنند تا برای همدیگر پیغام‌های عاشقانه بفرستند یا ریاضی‌دان‌ها و دیگر متخصصان را ببینیم که رمز را می‌شکستند. کتاب همه این‌ها را برای‌مان تعریف می‌کند. حتی مرگ تراژیک ماری، ملکه اسکاتلند (Mary Queen of Scots).

به این ترتیب سینگ کتاب را با ردپاهای رمز در تاریخ باستان آغاز می‌کند و خواننده را با خود تا دوره جنگ جهانی اول و دوم که استفاده از رمزها رایج بود همراه می‌کند. مثلا اشاره می‌کند که آمریکایی‌ها از زبان ناشناخته سرخ‌پوستان ناواهو در این دوره استفاده کردند تا ژاپنی‌ها نتوانند پیغام‌هایشان را رمزگشایی کنند. سینگ همچنین کدهای جدیدتری مثل RSA و PGP را شرح می‌دهد.

کتاب سایمون سینگ می‌تواند دیدگاه خواننده را نسبت به تاریخ و رانه‌های آن تغیییر دهد و در عین حال به طور ضمنی به خواننده بگوید که ایمیل‌هایی که می‌فرستد، تا چه اندازه خصوصی‌اند.

همیشه رمزها

رمزنگاری کلاسیک به هزاران سال قبل برمی‌گردد: جنگ، جاسوسی، تجارت و قلب و میل آدمی، نیاز به ارتباطات مخفیانه را به وجود می‌آورند، نیازی که همیشه حس می‌شده. و کشاکش بین آنهایی که پیغام‌ها را پنهان می‌کنند و آنهایی که می‌خواهند رمزورازها را کشف کنند.

در دهه ۱۹۶۰ کم‌کم روش‌های رایانشی به کار گرفته شدند تا رمزها را رمزگشایی کنند. پابه‌پای این موفقیت، تقاضا تغییر کرد و دیگر محدود به رازهای سازمانی یا نظامی نبود و پا به حوزه های عمومی‌تر مثل تجارت و بانکداری و خصوصی‌تر مثل خانه آدم‌ها گذاشت.

بدین ترتیب، مساله توزیع کلیدها به مساله‌ای بنیادین بدل شد و راه‌حلش رمزنگاری کلیدهای عمومی بود که ریاضیدان‌ها در اواسط دهه ۱۹۷۰ میلادی توسعه دادند و علم رمزنگاری  کلید عمومی یا رمزنگاری نامتقارن ( Public-key cryptography)  را متحول کرد؛ تحولی که امروز انبوه کارت‌های بانکی، عملیات مالی و خریدهای اینترنتی وامدارش هستند.

رمزنگاری کلید عمومی فقط کسب‌وکارها را تسهیل نکرد، بلکه به همه امکان داد از روش‌های رمزنگاری استفاده کنند. سینگ نشان می‌دهد که ارزش رمز در عصر اطلاعات چطور افزایش می‌یابد و رمزنگاری کوانتومی چه پتانسیل عظیمی دارد.

او در آخرین صفحات کتاب خود می‌نویسد «رمزنگاری کوانتومی سیستم رمزگذاری‌ای است که نمی‌توان کدهایش را شکست. شاید این حرف، اغراق‌آمیز به نظر بیاید… در واقع امکان ندارد از پیغام محافظت‌شده با رمزنگاری کوانتومی سر درآورد. اگر بتوان چنین کاری کرد، به این معناست که نظریه کوانتومی عیب‌ و نقص دارد و این یعنی پیامدهایی ویرانگر گریبان‌گیر فیزیکدان‌ها می‌شود…».

سینگ در نهایت کتاب را با این سوال به پایان می‌رساند:

«تنها سوالی که باقی می‌ماند این است که آیا دولت‌ها به ما شهروندان اجازه می‌دهند از این فناوری {رمزنگاری کوانتومی} استفاده کنیم؟ آنها چگونه مقررات حوزه رمزنگاری کوانتومی را تنظیم خواهند کرد…»؟

بیش از ۲۰ سال از انتشار کتاب سیگ می‌گذرد، اما همچنان این کتاب از کتاب‌های مرجع است که در سطح دانشگاهی و تخصصی به آن ارجاع داده می‌شود، و طرفداران غیرمتخصص خود را نیز دارد. این کتاب درس‌های زیادی برای شهروندان «متصل به اینترنت» امروز دارد: اینکه مستوری یا پنهان‌کاری (secrecy) نیرومندترین سلاح فکری است. و اینکه هیچ ضمانتی در کار نیست. هر رمزی هر قدر هم پیچیده و پیشرفته باشد، روزی در هم می‌شکند.