ساسکیا ساسن (Saskia Sassen) برجستهترین متفکر جامعهشناسی شهری و یکی از برجستهترین نظریهپردازان جهانی شدن است. او را همرده با بری ولمن و مانوئل کاستلز برجستهترین جامعهشناسان جامعه اطلاعاتی میدانند. ساسن مبدع نظریه شهر جهانی است و با وجودی که مستقیما کتابی در مورد جامعه اطلاعاتی ندارد، تاثیری پررنگ بر متفکران جامعه اطلاعاتی داشته است. او فناوری جدید را بخشی از فرآیند جهانی شدن میداند که رابطهای دوسویه با تغییر نظم اجتماعی و تغییر نظم اقتصادی در شهر جهانی دارد. ساسن 64 سال دارد و همسر ریچارد سنت (Richard Sennett) جامعهشناس مشهور آمریکایی است. در این شماره تلاش کردم تصویری دقیق از اندیشه و نظریههای کلیدی ساسن ارائه دهم و سه کتاب اصلی او را معرفی کنم.
ساسن جهانی شدن را همانند موجودی زنده میپندارد که هر روز به چابکی و نیرویش افزوده میشود. او معتقد است برای درک تغییرات ناشی از جهانی شدن در حوزههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی باید تمام جنبههای جهانی شدن بررسی و نمودهای مختلف حضورش مطالعه شود. ساسن اعتقاد دارد ظهور فناوری جدید موجب تسلط فرآیند جهانی شدن بر جهان امروز شده و جهانی شدن را به امری گریزناپذیر تبدیل کرده است. فناوری جدید در آغاز صرفا وجهی ابزاری دارد که تحت تاثیر تحولات اجتماعی-اقتصادی ظهور میکند اما اکنون خود به عنصری تاثیرگذار و بازیگری محوری در تحولات تبدیل شده است. به عبارت دیگر، در آغاز فناوری تابع و نتیجه تحولات اجتماعی اقتصادی بود اما اکنون خود عامل تغییرات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. ساسن استدلال میکند تحولات عصر جدید را صرفا در شهر میتوان مطالعه و نمودهای مختلف تحولات را پیگیری کرد. به همین دلیل نظریه «شهر جهانی» را مطرح کرد که تاثیری چشمگیر بر متفکران جامعه اطلاعاتی داشته است. به اعتقاد او، شهرها در دوران جهانی شدن مناسبات رایج را به هم میزنند و ما در شهر جهانی با نظم نوین اجتماعی و نظم نوین اقتصادی روبهرو هستیم. ساسن در آثارش به خوبی شرح میدهد که شهر جهانی چگونه شکل گرفت و ویژگیها و وجه تمایز آن با جهانشهر چیست. او طبقههای نوظهور جهانی و الگوی جدید مهاجرت را مورد بحث و بررسی قرار میدهد و تاکید میکند درک تفاوتهای مهاجرت در جامعه اطلاعاتی با مهاجرت در جامعه سنتی نیازمند پیگیری تغییرات پیچیده و دقیقی است که در فرآیندهای مهاجرت، ساختارهای ایدئولوژیک و معنای انتزاعی این فرآیندها برای خود مهاجران رخ میدهد. ساسن در آثارش بسیاری از باورهای رایج در مورد نقش دولت، مهاجرت، جرائم سازمانیافته، فناوری ارتباطات، خدمات مالی، طبقات اجتماعی و تاثیر آن در توسعه کشورها را به چالش میکشد. مطالعه آثارش سبب میشود بسیاری از...