چگونه قراردادهای هوشمند زندگی ما را متحول خواهند کرد؟

به گزارش پیوست، بر اساس این ایده ما می‌توانیم قرارداد‌هایی مانند وثیقه، تعهد، حقوق مالکیت و غیره را در یک سخت‌افزار یا نرم‌افزار تعبیه کنیم و نحوه سازوکار آن به گونه‌ای باشد که در صورت نقض قرارداد توسط هر یک از طرفین، فرد یا افراد خاطی طبق شرایط قرارداد مجازات شوند.

بلاک‌چین به نوعی با بیت‌کوین شناخته می‌شود اما وقتی می‌توان بلاک‌چین دیگری از نو بنا کرد چه نیازی به اکوسیستم محدود بیت‌کوین است؟ تا به امروز می‌توان از اتریوم به‌ عنوان موفق‌ترین بلاک‌چینی که بعد از بیت‌کوین از صفر بنا شده نام برد. اتریوم از ابتدا برخلاف بیت‌کوین با قابلیت سفارشی‌سازی و برنامه‌پذیری شکل گرفته است. قراردادهای هوشمند که با اتریوم به رمزارزها اضافه شد دامنه فناوری بلاک‌چین را به تعداد نامحدودی از عرصه‌ها گسترش داد و دیگر بلاک‌چین صرفاً به پرداخت محدود نبود.

قرارداد هوشمند چیست؟

قرارداد هوشمند به برنامه‌ای رایانه‌ای گفته می‌شود که در شبکه بلاک‌چین ذخیره و اجرا می‌شود. قراردادهای هوشمند برای تسهیل انواع عملکردها شامل مبادله دارایی‌های غیرمتمرکز، وام‌های غیرمتمرکز، صدور دارایی‌های مبتنی بر بلاک‌چین و توکن‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع از قرارداد در ابتدا از سوی نیک سابو، رمزنگار و فعال حوزه کامپیوتر، در دهه ۹۰ میلادی پیشنهاد شد. او ماشین‌های خودکار فروش را نسل اولیه قراردادهای هوشمند نامید. به عقیده نیک، سازوکار ماشین‌های خودکار فروش که باعث می‌شود به ازای گرفتن سکه یک محصول را عرضه کند، نوع اولیه قرارداد هوشمند امروزی است. قراردادهای هوشمند بر اساس مجموعه‌ای از شرایط از پیش تعریف‌شده اجرا می‌شوند و پس از قرارگیری کد آنها در بلاک‌چین تغییر این شرایط بسیار دشوار است.

طراحی قراردادهای هوشمند به‌ گونه‌ای است که هر کسی با دانش تخصصی برای کدنویسی آنها می‌تواند این قراردادها را در بلاک‌چین ذخیره و اجرا کند. از نظر تئوری نیز هرکس با بودجه کافی برای پوشش کارمزد تراکنش‌ها می‌تواند با این قراردادها تعامل کند.

پلتفرم‌های قرارداد هوشمند چیست؟

پلتفرم‌های قراردادهای هوشمند محلی یکپارچه برای ذخیره و اجرای قرارداد‌های هوشمند به‌ صورت غیرمتمرکز محسوب می‌شوند. این پلتفرم‌ها توسط پایگاه‌های توزیع‌شده دارندگان توکن‌ها و اپراتور‌های سخت‌افزار کامپوتری که سانسور را دشوار می‌کند به صورت ۲۴ساعته، اداره و تامین امنیت می‌شوند. این سازوکار به صورت لایه امنیتی پایه در اقتصاد غیرمتمرکز در حال ظهور عمل می‌کند و هرچه روی این لایه ساخته شود، ویژگی‌های امنیت، عملکرد و مقاومت در برابر سانسور این لایه را به ارث می‌برد.

تعریف لایه‌های اقتصاد غیرمتمرکز

پلتفرم‌های پیمانکاری هوشمند لایه اول، شامل قوانینی برای نحوه ایمن‌سازی شبکه‌ها و چگونگی توافق در آ‌نها روی بلاک‌چین می‌شوند. از جمله این پلتفرم‌ها می‌توان از اتریوم به عنوان بستری برای راه‌اندازی برنامه‌های کاربردی نام برد. این پلتفرم‌ها چارچوبی امنیتی برای توسعه‌دهندگان در جهت استقرار بلاک‌چین‌ها فراهم می‌کنند. در این بین زنجیره‌های جانبی یا به طور کلی زنجیره‌های خاص بلاک‌چین‌هایی با فرایند اجماع متمایز هستند که برای تامین امنیت خود از ویژگی‌های لایه زیرین خود یا همان پلتفرم‌های هوشمند استفاده می‌کنند.

راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری یکی دیگر از لایه‌های بلاک‌چین را تشکیل می‌دهند. این راه‌حل‌ها که هدف‌شان بهبود عملکرد پلتفرم‌های لایه اول است به عنوان راه‌حل‌های لایه دو شناخته می‌شوند. راه‌حل‌های لایه دو با بارگذاری تراکنش‌ها روی یک زنجیره جداگانه باعث کاهش فشار بر لایه اصلی می‌شوند و به این ترتیب شبکه توان پردازش تعداد بیشتری تراکنش را خواهد داشت. همچنین این لایه برای تامین امنیت خود به لایه اصلی وابسته است و برای چارچوب‌های امنیتی خود به پلتفرم لایه اول تکیه می‌کند.

پلتفرم‌های لایه اول چگونه امنیت را تامین می‌کنند؟

بلاک‌چین در لایه اول نیاز به تامین امنیت در سطحی دارد که نتیجه آن به وجود آمدن محیطی برای راه‌اندازی شبکه‌ای مشارکتی توسط افراد مختلف با نیت‌های خوب یا بد باشد. مکانیسمی که برای تامین امنیت در این سطح مورد استفاده قرار می‌گیرد سیبیل (sybil) نام دارد. بلاک‌چین‌ها معمولاً برای دستیابی به سطوح بالای امنیت یک ساختار انگیزشی ایجاد می‌کنند که هدف آن جلوگیری از یک یا چند کاربر یا نهاد مخرب است که سعی دارند شبکه را به نفع خود یا به ضرر دیگر مشارکت‌کنندگان شبکه تغییر دهند.

تا به امروز سه مکانیسم اصلی سیبیل به کار گرفته شده است.

• اثبات کار (PoW)
• اثبات سهام (PoS)
• اثبات اقتدار (PoA)

هدف این سه مکانیسم دستیابی به امنیت از طریق موارد زیر است:

• تشویق شرکت‌کنندگان به اجماع (توافق) در مورد وضعیت بلاک‌چین از طریق یک فرایند رقابتی
• پاداش دادن به برخی یا همه شرکت‌کنندگان برای توافق
• تنبیه شرکت‌کنندگانی که تلاش می‌کنند شبکه را از دستیابی به توافق باز دارند یا در جهت براندازی شبکه تلاش می‌کنند

جدول زیر نمای کلی این مکانیسم‌های مختلف و نحوه عملیاتی شدن آنها را نشان می‌دهد.

تا به امروز اکثر فعالیت‌ها در اکوسیستم‌های بلاک‌چینی بزرگ به‌ وسیله گواهی اثبات کار یا PoW‌ مانند بیت‌کوین و اتریوم، مرسوم است. در این شبکه‌ها انجام کار محاسباتی برای شبکه در جهت کسب پاداش انجام می‌شود و معمولاً امنیت این شبکه‌ها با اندازه‌گیری میزان دشواری برای به دست آوردن ۵۱ درصد از کل توان محاسباتی شبکه سنجیده می‌شود. در اختیار گرفتن ۵۱ درصد از توان محاسباتی شبکه موضوع مهمی در بلاک‌چین محسوب می‌شود. هنگامی که یک یا چند موجودیت ۵۱ درصد از کل توان پردازشی شبکه را در اختیار داشته باشند می‌توانند شبکه را سانسور یا تراکنش‌ها را دستکاری کنند.

در مقابل پلتفرم‌هایی که از PoW برای تامین امنیت شبکه استفاده می‌کنند می‌توان به پلتفرم‌های قرارداد هوشمند اشاره کرد. اکثر پلتفرم‌های قرارداد هوشمند از اثبات سهام یا PoS‌ استفاده می‌کنند. این شبکه‌ها انگیزه اقتصادی پیرامون سهامداری را به عنوان روش تامین امنیت انتخاب کرده‌اند. نحوه سنجش امنیت در این شبکه‌ها بر اساس ۳۳ درصد از کل سهام سنجیده می‌شود. به گونه‌ای که یک یا چند موجودیت با به دست آوردن ۳۳ درصد از کل سهام مالی مورد استفاده برای تامین امنیت شبکه می‌توانند شبکه را سانسور کنند و مانع توافق شوند.

به طور خلاصه می‌توان گفت توان محاسباتی و سرمایه مالی دو محور اصلی در تامین امنیت شبکه‌های بلاک‌چینی به‌ حساب می‌آیند؛ دو سازوکاری که به خوبی تاکنون توانسته‌اند امنیت را در سطح جهانی برقرار کنند اما تفاوت در مصرف انرژی این دو سازوکار تفاوت دیگری است که امروزه به یکی از موضوعات اصلی در بحث‌ بین موافقان و مخالفان بلاک‌چین تبدیل شده است.

گواهی اثبات کار یا PoW با فاصله تا به امروز برترین مکانیسم سیبیل بوده است. انجام عملیات محاسباتی بیشتر در ازای دریافت پاداش بیشتر از سیستم و کارمزد تراکنش‌ها جای تعجبی برای عطش روزافزون ماینرها نمی‌گذارد و در این بین از افزایش قیمت بیت‌کوین و اتریوم در سال‌های اخیر نیز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد.