وضعیت دولت الکترونیکی در پایان دولت دوازدهم مشخص شد

به گزارش پیوست، این ارزیابی که توسط دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات صورت گرفته است ۱۶۰ دستگاه دولتی را از نظر ارائه خدمات الکترونیکی مورد بررسی قرار داده است. طبق این گزارش هر کدام از دستگاه‌‌های وزارت تعاون، سازمان فناوری اطلاعات و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ۱۰۰ درصد خدمات شناسنامه‌دار خود را الکترونیکی کرده‌اند. بیشترین تفاوت این سه دستگاه با یکدیگر در امتیاز مربوط به دولت کاربرمحور و دولت شفاف است. هر چند مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از نظر دولت کاربرمحور امتیاز بالاتری (۹۵.۶۲ درصد) نسبت به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (۹۰.۸۵ درصد) و سازمان فناوری اطلاعات (۸۹.۰۲ درصد) دارد؛ اما در مقابل در زمینه دولت شفاف امتیاز پایین‌تری کسب کرده است. در بخش دولت شفاف وزارت تعاون و سازمان فناوری ۱۰۰ درصد امتیاز را دریافت کرده‌اند اما امتیاز مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ۷۷.۵ درصد اعلام شده است.

در بخش دولت کاربرمحور الکترونیکی شدن خدمات قابل ارائه به کاربران مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد و در دولت شفاف میزان شفافیت هر یک دستگاه‌ها بررسی می‌شود. در دولت یکپارچه تبادل اطلاعات با دیگر دستگاه‌ها ارزیابی می‌شود. در بخش دولت مشارکتی میزان تعاملات دستگاه‌ها با دستگاه‌های دیگر از اهمیت ویژه‌ای برخودار می‌شود.

ارزیابی صورت گرفته از میان ۱۶۰ دستگاه دولتی نشان می‌دهد که وزارت امور اقتصادی و دارایی، بیمه مرکزی، شرکت پست، سازمان حج و زیارت، سازمان تامین اجتماعی، پست بانک، وزارت ارتباطات در رتبه‌های چهارم تا دهم این رده‌بندی قرار می‌گیرند.

هر چند وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در رتبه‌بندی دستگاه‌ها در رتبه دهم قرار گرفته است اما در میان وزارتخانه‌ها با کسب امتیاز ۷۷.۶۰ درصد رتبه اول را به خود اختصاص داده است و پس از وزارت ارتباطات وزارت تعاون و وزارت اقتصاد هر کدام با امتیاز ۷۵.۰۸ و ۶۵.۱۶ در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.

بررسی‌های صورت گرفته در دور هفتم نشان می‌دهد که فقط ۱۴ دستگاه دولتی در خصوص ارائه خدمات دولت الکترونیکی در سطح عالی هستند و ۳۰ دستگاه در سطح خوب قرار گرفته‌اند. بیشترین تعداد دستگاه‌های اجرایی یعنی حدود ۶۹ دستگاه از نظر ارائه خدمات الکترونیکی در سطح متوسط قرار دارند این در حالی است که در دور ششم ارزیابی تعداد دستگاه‌هایی که در خصوص ارائه خدمات الکترونیکی در سطح خوب قرار داشتند ۵۵ دستگاه بود.

دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات دلیل این امر را سختگیرانه‌‌تر شدن ارزیابی‌ها عنوان کرده است. طبق اعلام دبیرخانه شورای اجرایی فناوری‌اطالعات در ارزیابی دور هفتم به علت سخت‌گیرانه‌تر شدن معیارهای ارزیابی خصوصا شاخص‌ها و اولویت‌های مربوط به دولت یکپارچه و همچنین اضافه شدن ۲۱ دستگاه جدید در ارزیابی‌ها در مجموع امتیاز میانگین کشوری نسبت به دور قبل پایین‌تر آمده و بخش قالب دستگاه‌ها از سطح خوب به سطح متوسط منتقل شده‌اند.

متوسط‌ها

یکی از دستگاه‌هایی که شاید الکترونیکی شدن خدمتشان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند تحولی در ارائه خدمات ایجاد کند، گمرک است. این ارزیابی نشان می‌دهد گمرک با امتیاز ۶۸.۹۶ درصد در رتبه ۱۶ دستگاه‌های اجرایی قرار گرفته است و فقط موفق شده ۴۷.۵۰ درصد از امتیاز دولت شفاف را به دست آورد و در بخش دولت یکپارچه نیز امتیازش به ۶۲.۵۰ درصد می‌رسد.

وزارت صنعت معدن و تجارت نیز رتبه ۱۹ را به خود اختصاص داده و در بخش دولت شفاف فقط توانسته ۴۷.۵۰ درصد و در بخش دولت مشارکتی ۵۵ درصد امتیاز را به دست آورد و در مجموع ۶۴.۱۴ درصد امتیاز به دست آورده است.

در این میان وزارت کشور نیز در رتبه ۳۰ قرار گرفته است هر چند به نوعی ۱۰۰ درصد خدماتش را الکترونیکی کرده است اما در بخش دولت شفاف فقط ۳۷.۵ درصد امتیاز به دست آورده است و در بخش دولت یکپارچه فقط ۵۷.۵۰ درصد و در بخش دولت مشارکتی ۵۵ درصد امتیاز را به دست آورده است. امتیاز کلی وزارت کشور در این رتبه‌بندی ۵۵.۶۹ درصد اعلام شده است.

سازمان ثبت احوال با وجود اینکه یکی از سازمان‌های اصلی کشور است و متولی ارائه یکی از اصلی‌ترین سرویس‌ها به تمامی دستگاه‌های اجرایی کشور است در رتبه ۳۹ قرار دارد و امتیاز شفافیتش به ۴۵ درصد می‌رسد و امتیاز دولت مشارکتی‌اش فقط ۲۵ درصد است و در مجموع توانسته است امتیاز کلی ۵۳.۴۳ درصد را به دست آورد.

بانک مرکزی یکی از دستگاه‌هایی است که با امتیاز ۵۰.۹۳ درصد در رتبه ۴۴ در میان ۱۶۰ دستگاه دولتی قرار گرفته است. در شرایطی بانک مرکزی این رتبه را کسب کرده است که طی سال‌های گذشته همواره داعیه پیشرو بودن در ارائه خدمات الکترونیکی را داشته است. امتیاز شفافیت بانک مرکزی ۲۵ درصد است و امتیاز دولت مشارکتی این دستگاه دولتی ۳۰ درصد است. این اولین دوری است که بانک مرکزی حاضر به شرکت در ارزیابی خدمات دولت الکترونیکی شده است.

ضعیف‌ها

وزارت آموزش و پرورش جزو دستگاه‌های ضعیف در ارائه خدمات دولت الکترونیکی طبقه‌بندی می‌شود. طبق این ارزیابی این وزارتخانه فقط توانسته است ۹۰ درصد خدمات شناسنامه‌دار خود را الکترونیکی کند و در بخش دولت کاربرمحور امتیاز ۶۰.۹۷ درصد و در بخش شفافیت امتیاز ۲۲.۵۰ درصد را به دست آورده است. همچنین این وزارتخانه در بخش دولت یکپارچه ۲۲.۵۰ درصد و در بخش دولت مشارکتی امتیاز ۵۰ درصد را کسب کرده است. امتیاز کلی این وزارتخانه از سوی دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات ۴۶.۷۹ درصد اعلام شده است.

وزارت نیرو با امتیاز ۴۱.۸۸ در رتبه ۶۱ و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با امتیاز ۴۰.۲۱ درصد در رتبه ۶۶ قرار گرفته‌اند. سازمان برنامه و بودجه نیز از وضعیت مناسبی در زمینه الکترونیکی کردن خدمات خود برخوردار نیست به گونه‌ای که با امتیاز ۳۹.۱۸ درصد در رتبه ۷۱ قرار دارد.

شهرداری‌های کشور با محوریت شهرداری تهران رتبه ۷۴ را در میان دستگاه‌های مختلف به خود اختصاص داده‌اند و امتیاز ۳۷.۶۰ را به دست آورده‌اند. در این میان سازمان ملی زمین و مسکن در رتبه ۷۹ قرار دارد و امتیاز ۳۷ درصد را کسب کرده است این در حالی است که با توجه به حیطه فعالیتش الکترونیکی شدن خدمات و ارائه الکترونیکی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

خیلی ضعیف‌ها

در این دور از ارزیابی‌ها از رتبه ۱۱۴ تا ۱۶۰ امتیازشان با رنگ قرمرز مشخص شده است و به نظر می‌رسد جزو گروه‌ خیلی ضعیف باید آنها را طبقه‌بندی کرد در این خصوص قرار گرفتن سازمان‌هایی مانند سازمان توسعه تجارت ایران با توجه به نوع فعالیت و خدماتی که ارائه می دهد جای تعجب دارد.

همچنین سازمان هدفمندی یارانه‌ها با توجه به تعداد مراجعات به این سازمان در رتبه ۱۳۴ قرار دارد. در اصل این سازمان هیچ خدمتی را به صورت الکترونیکی ارائه نمی‌دهد مشمولان یارانه نه می‌توانند از طریق سایت سازمان هدفمندی سرپرست خانوار خود را تغییر دهند نه عضوی به آن اضافه یا کسر کنند. در شرایطی که ارائه این خدمات از سوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها جزو ملزومات کاری این سازمان است.

وزارت دادگستری نیز در این دسته‌بندی در رتبه ۱۴۲ قرار دارد. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیز در رتبه ۱۵۵ قرار می‌گیرد میزان شفافیت این دستگاه دولتی ۵ درصد اعلام شده است و در بخش دولت یکپارچه امتیاز صفر گرفته است.

نگاهی به روند امتیازها نشان می‌دهد میان رتبه شفافیت و توسعه یافتگی در زمینه ارائه خدمات الکترونیکی ارتباط مستقیمی وجود دارد و هرچه امتیاز شفافیت بیشتر باشد دستگاه مورد نظر از رتبه بهتری در زمینه خدمات دولت الکترونیکی برخوردار است.

پایش و ارزیابی دولت‌الکترونیکی در ایران به طور رسمی از سال ۹۵ توسط دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات آغاز شد و تاکنون ۷ دوره پایش صورت گرفته است. طبق تکلیف مشخص شده در قانون برنامه ششم توسعه کشور باید این ارزیابی هر ۶ ماه یکبار صورت گیرد.

متن کامل نتایج نهایی ارزیابی دور هفتم پایش وضعیت دولت‌الکترونیکی در ایران