فیل سفید را رها کن

می‌گویند در گذشته‌ها پادشاه تایلند به برخی از مهمانان خود فیل سفیدی هدیه می‌داد. فیل سفید در کشورهای آسیایی به‌ خصوص تایلند، هند، سری‌لانکا و میانمار به عنوان حیوان مقدسی شناخته می‌شد و گونه‌ای کمیاب بود که شرایط و هزینه ویژه‌ای برای نگهداری لازم داشت. این فیل سفید به‌رغم ارزشمند بودن، پس از مدتی به دردسر مالک آن تبدیل می‌شد و در عین حال نمی‌شد آن را در طبیعت رها کرد یا کشت. سال‌ها بعد اصطلاح فیل سفید وارد علم اقتصاد شد و امروز به پروژه‌هایی گفته می‌شود که برای به ثمر رساندن آنها زمان و هزینه زیادی صرف شده؛ اما سودآوری چندانی ندارند و در عین حال، رها کردن آنها سخت است.این اصطلاح به خصوص در اقتصاد سیاسی بسیار کاربرد دارد و به پروژه‌هایی گفته می‌شود که سیاستمداران برای اجرای آنها هزینه مادی و معنوی بسیاری کرده‌اند اما در نهایت بازدهی چندانی برای کشور ندارند. از این دست پروژه‌ها در ایران کم نیستند؛ اما برای اینکه از سیاسی شدن یادداشت جلوگیری شود یافتن آنها را به شما واگذار می‌کنم.متاسفانه در صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز از این دست فیل‌های سفید کم نداریم. پروانه‌ای که در سال‌های گذشته در زمینه‌های مختلف صادر شده‌اند امروز به معضلی لاینحل برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تبدیل شده‌اند. عجیب اینکه بیشتر این پروانه‌های مشکل‌دار در شرایطی واگذار شده‌اند که اصول اولیه واگذاری در آنها رعایت نشده.اپراتور سوم تلفن همراه، که نزدیک به ۱۲ سال از زمان واگذاری پروانه آن می‌گذرد، بر اساس آمارهای رگولاتوری حدود یک میلیون مشترک دارد. این اپراتور از ابتدا نتوانست شریک خارجی برای خود بیابد و در ادامه نیز با انواع و اقسام مشکلات اقتصادی، مدیریتی و قانونی روبه‌رو شد. اپراتور سوم اکنون با میلیاردها تومان زیان انباشته روی دست سازمان تامین اجتماعی مانده و این سازمان که خود مشکلات اقتصادی زیادی دارد نمی‌داند باید با آن چه کند.یکی دیگر از پروانه‌هایی که به سرانجام نرسید اپراتور فیبرنوری بود. اپراتوری که دولت وقت بسیار علاقه داشت آن را اپراتور چهارم بنامد، سال‌ها پس از دریافت پروانه در وضعیتی است که می‌توان به‌ طور قطع آن را شکست مطلق دانست. کنسرسیومی که برای تملک این اپراتور تشکیل شد به همراه دولت، تلاش‌های بسیاری برای بیرون کشیدن این پروانه از تارعنکبوت شکست کردند؛ اما موفق نشدند و در نهایت مجبور شدند به تعلیق پروانه رضایت دهند.واگذاری ۱۷ پروانه FCP به تمامی درخواست‌کنندگان نیز یکی دیگر از راه‌هایی بود که دولت برای ایجاد رونق در ارتباطات ثابت کشور طی کرد و به جایی نرسید. کمتر از چهار سال پس از واگذاری این پروانه، گرچه اصرارها برای ادغام و ایجاد کنسرسیوم ادامه دارد، اما تقریباً همه می‌دانند این راه هم به جایی ختم نمی‌شود. حالا دولت به فکر صدور پروانه‌ای جدید برای رهایی از این مشکلات است. پروانه‌ای که از همین حالا می‌توان به شکست آن نیز باور داشت.در کنار همه این راه‌های اشتباهی که رفته شده یک راه دیگر نیز وجود دارد و آن رها کردن فیل سفید است. گرچه دولت برای این اپراتورها هزینه‌های بسیاری داده و اعلام شکست آنها احتمالاً هزینه‌های معنوی زیادی دارد، اما در روزهایی که کشور با انواع و اقسام مشکلات اقتصادی درگیر است هزینه نکردن برای پروژه‌های شکست‌خورده احتمالاً بهترین راهی است که وجود دارد، حتی اگر چندان شیرین نباشد.