همه استارت‌آپ‌های شناخته شده ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات گرفته‌اند

به گزارش پیوست، سال‌هاست که بحث ورود سرمایه‌های چند صد هزار میلیاردی به بازار استارت‌آپی و دانش‌بنیان کشور شنیده می‌شود؛ اما وقتی پای صحبت اکثر مدیران این شرکت‌های نوآور بنشنید اکثر آنها از نبود سرمایه‌گذار و سرمایه در این بازار گله‌مندند. با این حال علی وحدت، رئیس هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی کشور به پیوست می‌گوید که تمام استارت‌آپ‌های بزرگ و سر شناس طی آذر ۹۷ که او وارد صندوق نوآوری شده تا کنون ۵۰ میلیارد تسهیلات از این صندوق دریافت کرده‌اند. براساس اظهارات او در اسفند ۹۸ و به دنبال شیوع کرونا نیز هرکدام از این استارت‌آپ‌های بزرگ برای حمایت از کسب‌وکارشان ۱۵ میلیارد تسهیلات گرفته‌اند. وحدت اعلام می‌کند که برخی از آنها نمی‌خواهند نامی از آنها گفته شود و این صندوق هم براساس قانون اجازه فاش کردن نام این شرکت‌ها را ندارد.

وحدت با اعلام اینکه از نزدیک ۵ هزار ۸۰۰ شرکت دانش بنیان بزرگترین دسته شرکت‌ها، شرکت‌های دسته ICT  با بیش از ۲هزار ۶۰۰ شرکت مربوط به حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند تاکید می‌کند که نسبت خدماتی هم که صندوق به این شرکت‌ها می‌دهد به نسبت دیگر شرکت‌ها رعایت می‌شود. وحدت در پاسخ به این سوال که چه میزان سرمایه از طریق تسهیلات، وام و ضمانت‌نامه وارد این اکوسیتم کرده است به پیوست گفت: «از آذر ۹۷ که بنده در سمت مدیرعامل این صندوق مشغول به کار هستم بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان به شرکت‌های دانش بنیان که استارت‌آپها هم جزو آنها بوده تسهیلات و خدمات مالی داده است. در واقع عمده سرمایه در این دوسال از طریق صندوق تزریق شده است. مجموع کل سال‌های قبل یعنی تقریبا از سال ۹۳ تا نیمه ۹۷ کمتر از هزار میلیارد تومان بوده است.»

وحدت می‌گوید صندوق نوآوری و شکوفایی به عنوان اصلی‌ترین بخش برای تامین مالی اکوسیستم نوآوری کشور نمی‌تواند آمار دقیقی در مورد میزان سرمایه‌ای که دولت در یک دهه گذشته به این بازار تزریق کرده است را اعلام کند. او در این زمینه توضیح می‌دهد: «نمی‌توان به صورقت دقیق آماری در این زمینه داد چرا که بخش‌های مختلف دولت به این بخش سرمایه وارد کرده‌اند. برای نمونه وزارت ارتباطات سال گذشته از محل وام وجوه اداره شده نزدیک به ۱۴۰ میلیارد تومان به استارت‌آپها تزریق کرده است. وزارت صمت هم سالانه میانگین شاید ۱۰۰ میلیارد تومان برای کمک به شرکت‌های این حوزه بودجه در نظر می‌گیرد در بهترین حالت شاید بگویم این وازتخانه در پنج سال اخیر که فعالیت استارت‌آپها پررنگ‌تر شده در مجموع ۵۰۰ میلیارد تومان در آن سرمایه‌گذاری کرده است.»

به گفته او معاونت علمی و فناوری هم یکی از بخش‌های جدی است که به دانش‌بنیان‌ها کمک و سرمایه‌گذاری می‌کند. وحدت تصریح می‌‌کند که این معاونت اعتبارات زیادی را به روش‌های مختلفی به شکل غیرمستقیم به این حوزه وارد می‌کند. آنطور که او می‌گوید فقط در دو سال اخیر نزدیک ۵ هزار میلیارد تومان بانک‌ها به شرکت‌های این حوزه با واسطه‌گری صندوق نوآوری و شکوفایی به این شرکت‌ها وام داده‌اند. وحدت در مورد همکاری صندوق با بانکها کفت: « با ۱۱ بانک قرارداد بستیم که صادرات، تجارت،  آینده، کارآفرین، ملت، پارسیان به ترتیب بیشترین همکاری را با ما داشته‌اند.»

تقویت صندوق‌های بورسی

وحدت یکی دیگر از راه‌های وارد شدن سرمایه به شرکت‌های نوآور را صندوق‌های بورسی می‌داند؛ اما اعلام می‌کند که این صندوق‌ها در چند سال اخیر ضعیف عمل کرده‌اند. او در این مورد گفت: «عملکرد صندوق‌های بورسی تاکنون ضعیف بوده است. یعنی همان ۸ صندوق جسورانه بورسی که ۲۲۵ میلیارد تومان سرمایه داشتند، براساس آمار ما کلا روی کمتر از ۱۰ پروژه کار کرده بوده‌اند. برداشت شخصی من از این ضعیف عمل کردن هم این بود که ریسک‌پذیری کمی داشتند و از این ابزار مترقی به خوبی استفاده نکردند.» وحدت اعلام می‌کند که آنها با هدف ترویج و رشد صندوق‌های جسورانه بورسی و رونق به این بخش از بازار به شکل غیر مستقیم و بدون دخالت وارد شده‌اند.

او در این مورد توضیح داد: «کاری که ما کردیم این است که گفتیم هر موردی که بخواهد صندوق جسورانه بورسی تشکیل دهد، ما حاضر هستیم تا ۶۰ درصد از سرمایه را بیاوریم؛ اما مدیریت صندوق با همان کسانی است که سرمایه اولیه را می‌آورند. با این کار در کنار آن ۸ صندوق، ۷ صندوق جسورانه بورسی با مشارکت صندوق نوآوری و  با سرمایه ۹۰۰ میلیارد تومان در این دو سال شکل گرفته است.» براساس توضیحات او نام  این ۷ صندون هم پیشگام با سرمایه ۲۴۰ میلیارد تومان، پویا الگوریتم با سرمایه ۵۰ میلیارد، سروپایدار یکم با سرمایه ۱۶۰ میلیارد، مایسا پیشرفت با سرمایه ۱۵۰ میلیارد، سپهر یکم، ستاره برتر و بازی‌های رایانه‌ای با سرمایه ۱۰۰ میلیارد بوده است.  از ۷ صندوق جسورانه بورسی جدید که با مشارکت صندوق نوآوری شکل گرفته‌اند درحال حاضر تنها  ۳ صندوق پذیره‌نویسی آنها تمام شده است.

وحدت در مورد تکلیف ۸ صندوق بورسی قبلی نیز گفت: «به ۸ صندوق قبلی هم چون شکل گرفته بودند، اعلام کردیم اگر روی پروژه‌ای سرمایه‌گذاری کردید، به شکل هم‌سرمایه‌گذاری وارد پروژه‌های شما می‌شویم؛ که تا کنون این ۸ صندوق خروجی به ما نداده‌اند. البته خیلی هم از این صندوق‌ها انتظاری نمی‌رفت چون اگر فعال بودند باید زوتر کاری انجام می‌دادند و از طرف دیگر مدت اعتبار این صندوق‌ها هم ۵ سال است و آنها بعد ۵ سال منحل می‌شوند.» وحدت ابراز امیدواری می‌کند که در سال ۱۴۰۰ در کنار ۹۰۰ میلیارد تومان، هزار میلیارد هم ظرفیت جدید برای VCکردن اضافه شود، او سال ۱۴۰۰ را سال تحرک صندوق جسورانه بورسی می‌داند.

ابزار جدید برای سرمایه‌گذاری روی شرکت‌های بزرگ

اما تسهیلات در قالب وام و ضمانت‌نامه شاید بتواند کار شرکت‌های کوچک یا متوسط را راه بی‌اندازد و شرکت‌های بزرگ برای رشد و توسعه بازار خود به مبالغ بیشتری نیازمندند. وحدت در پاسخ به این سوال پیوست که صندوق نوآوری و شکوفایی برای جذب سرمایه شرکت‌های بزرگ چه کاری انجام داده است گفت: « یک ابزار برای شرکت‌های بزرگتر که نیازهای ۴۰۰تا۵۰۰ میلیارد تومانی برای تامین مالی خود دارند، تعریف کردیم که پارسال تمام کارهایش انجام شده است. این ابزار اوراقی تحت عنوان «صکوک نوآوری» است. مجوز این طرح از بورس گرفته شد تا این اوراق در بورس منتشر شوند.» او ادامه داد: «اینجا صندوق نوآوری، نقش ضامن را بازی می‌کند و شرکت‌ها می‌توانند با اینکه در بازار بورس نیستند از این بازار جذب سرمایه کنند.» براساس ادعای او درخواست ۵ شرکت بزرگ دانش‌بنیان و استارت‌آپی برای استفاده از این ابزار به صندوق آمده و درخواست آنها برای بررسی بیشتر در بورس قرار دارد. وحدت می‌گوید تا زمان انتشار اوراق این ۵ شرکت در بورس، نمی‌تواند نام آنها را ذکر کند.

وحدت در پاسخ به این سوال پیوست که به جز این ابزار خود صندوق نوآوری و شکوفایی تا کنون به چه تعداد شرکت بزرگ استارت‌آپی تسهیلات داده است گفت: «بیشتر شرکت‌های بزرگی که شما می‌شناسید، از صندوق تسهیلات گرفته‌اند؛ اما ما نمی‌توانیم نام‌شان را اعلام کنیم، این جزو قوانین کشور است و بانک‌ها هم اجازه ندارند اعلام کنند چه شرکتی از آنها وام گرفته است. شرکت‌های بزرگ‌تر استارت‌آپی که همه می‌شناسند در مجموع صندوق نوآوری حدود ۵۰ میلیارد تومان وام گرفته‌اند( از مجموع بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان).»

او با اشاره به تسهیلات صندوق در زمان کرونا به این شرکت‌ها اعلام کرد: «در دوران کرونا و از همان اسفند ۹۸ شرکت‌های بزرگ استارت‌آپی که دانش بنیان بودند و به مشکل برخوردند، ‌ما خیلی سریع و یک هفته‌ای ۱۵ میلیارد تومان اعتبار به آنها دادیم. این کارها انجام شده است. وحدت با اشاره به اظهارت برخی که این ارقام را تنها روی کاغذ می‌دانند نه در واقعیت تاکید می‌کند که او در این صندوق در مورد آرزو صحبت نمی‌کند و در مورد آنچه اتفاق افتاده است صحبت می‌کند.

*نسخه کامل مصاحبه با رئیس هیات عامل صندوق نوآوری و شکوفایی را در پرونده شماره اردیبهشت (۸۹) بخوانید.