از نسخه الکترونیکی تا هوش مصنوعی در سامانه‌های آنلاین سلامت

حالا در نوروز ۱۴۰۰ به سر می‌بریم و ویروس کرونا هم همچنان پابرجاست. البته که استارت‌آپ‌های این حوزه در سال جدید تصمیم گرفتند در کنار ارائه خدمات برای کاهش شیوع این ویروس، خدمات جدیدتری برای تسهیل بیشتر رابطه بین پزشک و بیمار عرضه کنند. خدماتی چون استفاده از هوش مصنوعی به عنوان دستیار هوشند دکتر، نسخه الکترونیکی و سامانه‌هایی برای ارزیابی سلامتی مردم.

هوش مصنوعی در خدمت دکتر ساینا

استارت‌آپ «دکترساینا» ازجمله اولین استارت‌آپ‌های سلامت است که در زمینه مشاوره پزشکی ونوبت‌دهی آنلاین فعالیت می‌کند. این استارت‌آپ در بحبوحه کرونا با رشد ۷ برابری کاربران مواجه شد، حالا در سال جدید استفاده از هوش مصنوعی در توسعه سرویس‌های خود را در دستور کار قرار دادند.

مهدی خدادادی، مدیرعامل «دکتر ساینا» درمورد برنامه‌های این استارت‌آپ برای سال جدید به پیوست گفت: «در سالی که گذشت نزدیک دو میلیون از سرویس دکتر ساینا بهره بردند. ۹۸ و نیم درصد از افرادی که در ساینا ثبت‌نام کرده بودند،موفق شدند سرویس خود را دریافت کنند.»

او ادامه داد: «سرویس تماس دکتر ساینا شبانه روزی شد و می‌توان گفت اولین مرکز شبانه‌روزی حوزه سلامت آنلاین در ایران است. نرخnps دکتر ساینا در سال ۹۹ به ۷۰ رسید. براساس آخرین تحقیقی که انجام شده است، میانگین نرخ nps درحوزه سلامت در ایران حدود ۵۲ است.»

به گفته خدادادی، دکتر ساینا استفاده از هوش مصنوعی در خدمات آنلاین را در دستور کار خود قرار داده است. او در این مورد بیان کرد: «اولین محصول ما در اپلکیشن در زمینه هوش مصنوعی، تشخیص‌ هوشمند سلامت است که براساس شرایط بیمار سوالاتی از او می‌پرسد و اطلاعاتی دریافت می‌کند. در پایان هم براساس اطلاعاتی که دریافت کرده، تشخیص می‌دهد که کاربر به چه بیماری دچار شده است. ضریب صحت تشخیص آن هم بالای ۹۶ درصد است. درگام دوم قرار است به دستیار هوشمند برای پزشک معالج تبدیل شود.»

آنطور که خدادادی می‌گوید بیمه پایه را هم برای اولین بار در دکتر سینا تحت پوشش قرار دادند، یعنی کاربرانی که تحت پوشش بیمه‌های خدمات درمانی، تامین اجتماعی و نیروهای مسلح هستند، می‌توانند با بیمه خود از خدمات دکترساینا استفاده کنند و هزینه‌های آنها کاهش پیدا می‌کند.

مدیرعامل دکتر ساینا همچنین تاکید می‌کند که باوجود  اینکه بیمه‌های پایه روانشناسی و تغذیه و دندانپزشکی را تحت پوشش بیمه قرار نمی‌دهند؛ اما مشاوره آنها در این زمینه در دکترساینا تحت پوشش هستند. براساس گفته‌های خدادادی مردم استقبال باورنکردنی از خدمت جدید بیمه در دکتر ساینا کردند و تقریبا تمام کاربران دکتر ساینا این خدمت را استفاده کردند.

او با اشاره به اینکه در سال جدید قصد دارند، با تحت پوشش قراردادن نیازهای مختلف کاربران در حوزه مادران و بارداری محصولی کاملا تخصصی در حوزه سلامت ارائه دهند، گفت: «در سال جدید همچنین قصد داریم از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در سرویس‌هایی که توسعه می‌دهیم، به کار ببریم. بحث خرید یا سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های سلامت را هم در برنامه خود داریم.»

نوبان و دغدغه سلامت پایدار

«نوبان» هم از جمله استارت‌آپ‌های سلامت است که روی ارتباط آسان بین سلامت‌جو (بیمار) و سلامت‌یار (پزشک) تاکید دارد. با اینکه شروع کار آنها با مشاوره و نوبت‌دهی بوده است؛ اما در ادامه راه قصد دارند به دغدغه خود یعنی دست یافتن به سلامت پایدار کاربران برسند. محمود فتاحی، بنیان‌گذار و مدیرعامل نوبان در مورد فعالیت‌های این دوره  نوبان و سال جدید به پیوست گفت: «ما از حدود سال ۹۲ با برند سلام دکتر فعالیت خود را در حوزه نوبت‌دهی آنلاین آغاز کردیم و در ادامه با شروع شیوع کرونا وارد حوزه مشاوره آنلاین شدیم. در سال ۹۸ به درخواست دانشگاه علوم پزشکی ایران سامانه سراسری مشاوره تلفنی رایگان با شماره ۴۲۴۸۹۰۹۰ راه‌اندازی کردیم.»

او ادامه داد: «در این سامانه ۴۰ متخصص دانشگاهی طب ایرانی به صورت برنامه‌ریزی شده در درمانگاه‌ها از ۶ صبح تا ۱۲ شب پاسخگوی مردم بودند. چون با شیوع کرونا در شبکه‌های اجتماعی بحث‌های غیرعلمی و بدون تحقیق درمورد استفاده از داروهای طب سنتی برای درمان کرونا منتشر شده بود. ما در ۴۸ ساعت این سامانه را راه‌اندازی کردیم و مردم با شماره‌گیری به متخصصان متصل می‌شدند.»

براساس گفته‌های فتاحی پس از عید ۹۸، بسیاری از پزشکان مطب خود را تعطیل کرده بودند و نوبان این امکان را فراهم کرد که این گروه به شکل آنلاین مشاوره تلفنی به مردم عرضه کنند. او با اشاره به اینکه مشاوره تلفنی نوبان با مشاوره‌های دیگر تفاوتی دارد، بیان کرد: «مانند مطب‌های پزشک سلامت‌جو نوبت می‌گیرد. سپس سامانه نوبان در روز و زمان وقت بیمار به او زنگ می‌زند وقتی سلامت جو پاسخ تلفن را داد، همزمان به پزشک تماس می‌گیرد و آنها را به هم متصل می‌کند تا در زمان تعیین شده با هم صحبت کنند.»

براساس گفته‌های فتاحی در این مشاوره سلامت‌جو دیگر نیازی به اینترنت ندارد و کافی است تلفن آنها دردسترس باشد، به این صورت هم سلامت‌جو و هم سلامت‌یار دیگر نیازی ندارند نه هزینه تلفن را پرداخت کنند و نه هزینه اینترنت را. او همچنین بیان کرد: «بعد از مشاوره تلفنی، مشاوره تصویری را هم راه‌اندازی کردیم. این دو باعث شدند که حضور در مطب کمتر شود.»

طبق اظهارات بنیان‌گذار نوبان این کسب‌وکار سال گذشته هرماه ۲۰ تا ۳۰ درصد رشد را تجربه کرده است. او تاکید می‌کند که غیر از بحث مشاوره، مهم‌ترین موضوع پایش و مراقبت از سلامتی افراد است. سلامتی دارایی مردم است و باید از این دارایی مراقبت کند تا اگر اتفاقی رخ داد، سیستم بدن در حد اعلای خود فعالیت کند.

فتاحی همچنین بیان کرد: «من و یک تیم حدود ۱۷۰ نفر روی این موضوع کار می‌کنیم و دریافتیم که ۹۰ درصد از افراد جامعه ما به دلیل اینکه سبک زندگی اشتباهی داشتند، بدنشان آمادگی دفاع از بیماری‌های مختلف را ندارد و افراد به سمت کبد چربی و فشار خون و انواع بیماری‌ها می‌روند. آزمایشگاه‌ها و امکانات کنونی هم پس از اینکه مردم مبتلا شدند، تشخیص می‌دهند که او چه بیماری دارد. امکان ارزیابی فرد پیش از مبتلا شدن به یک بیماری خاص وجود ندارد.»

غیر از بحث مشاوره، مهم‌ترین موضوع پایش و مراقبت از سلامتی افراد است. به همین خاطر سامانه‌ای در این زمینه طراحی کردیم
سید محمود فتاحی،بنیان‌گذار و مدیرعامل نوبان

به گفته فتاحی براساس این یافته‌ها هم‌اکنون در حال طراحی یک پلتفرم آنلاین هستند که به زودی در نوبان ارائه می‌شود. او در توضیح بیشتر این سامانه گفت: «دراین سامانه شما به عنوان یک سلامت‌جو وقتی وارد نوبان می‌شوید ارزیابی اولیه از سلامت شما می‌شود و مشخص می‌شود که از ده پله سلامتی روی کدام پله ایستاده‌اید. این امکان را می‌دهیم که با یکسری از دستورات که توسط سامانه به شما داده می‌شود، سلامتی خود را ارتقا دهید و در نهایت به شما کمک می‌کند که به سلامت پایدار برسید.» آنطور که فتاحی می‌گوید فاز پایلوت این سامانه طی شده است و در مهرماه ۱۴۰۰ سامانه را رونمایی می‌کنند.

نوبان از جمله استارت‌آپ‌هایی است که نوبت‌دهی در شهرستان‌ها را هم عرضه می‌کند. فتاحی در این مورد گفت: «در حدود ۴۰ شهر ایران نوبت‌دهی آنلاین را پوشش می‌دهیم. استراتژی اصلی ما این بود تا در این شهرها پزشکی که دسترسی به او دشوار است را در نوبان قرار دهیم. به همین خاطر شعار ما ارتباط آسان بین سلامت جو و سلامت‌یار است. ما قصد داریم سختی را تسهیل کنیم. در این شهرها هم ما تبلیغ خاصی نکردیم؛ بلکه یا پزشکان خودشان عضو سامانه ما شدند یا همکارانشان نوبان را به آنها معرفی کردند.»

بهزی و نسخه الکترونیکی

بهزی یکی دیگر از استارت‌آپ‌های متفاوت در حوزه سلامت است. این استارت‌آپ در زمینه آموزش خود مراقبتی، پیگیری و پایش مستمر بیماران فعالیت می‌کند. بهار مازندرانی، بنیانگذار بهزی از خدمتی جدید در این پلتفرم سخن می‌گوید که این روزها بحث آن داغ است؛ نسخه الکترونیکی.

سال گذشته اعلام شد که دفترچه بیمه تامین اجتماعی از اول اسفند ماه حذف و نسخه الکترونیکی جایگزین آن می‌شود. مازندرانی درمورد اینکه چگونه چنین خدمتی عرضه می‌کنند، گفت: «وقتی قرار است نسخه کاغذی و دفترچه تامین اجتماعی حذف شود، تامین اجتماعی حدود ۱۰ سامانه را برای ارائه نسخه الکترونیکی تایید کرد. ما هم جزو این سامانه‌ها بودیم. پیش از آن نوشتن نسخه از راه‌ دور و به صورت الکترونیکی غیرقانونی بود؛ اما الان پزشکی که از راه‌ دور با بیمار خود در ارتباط است و بیمارش به داروی جدید نیاز دارد، می‌تواند نسخه الکترونیکی بدهد.»

او ادامه داد: «بیمار کد رهگیری دریافت می‌کند و با کد ملی خود به داروخانه مراجعه می‌کند. داروخانه هم متوجه می‌شود که این نسخه توسط چه پزشکی تجویز شده است. به این ترتیب بیمار داروی خود را خریداری می‌کند.»

مازندرانی همچنین در مورد فعالیت سال گذشته بهزی بیان کرد: «در کنار کرونای چینی، کرونای انگلیسی هم شیوع پیدا کرد. کرونای انگلیسی اصلا شبیه کرونای قبلی نبود و ما هم به صورت مداوم آموزش‌های خود برای بیماران را به روزرسانی می کنیم.» او با بیان اینکه درمانگاه‌ها و مطب‌های جدیدی به بهزی اضافه شده است، تاکید کرد که در سالی که گذشت استقبال بیماران و دکترها به سامانه‌های آنلاین بیشتر شده است.