دبیر شورای عالی فضای مجازی: نباید راه گفت‌وگو با پلتفرم‌های خارجی را ببندیم

به گزارش پیوست، مصوبه ۸ ماده‌ای الزامات پیشگیری و مقابله با نشر اطلاعات، اخبار و محتوای خبری خلاف واقع در فضای مجازی، سیاست‌های مشخصی برای نظارت بر محتوای فضای مجازی و جلوگیری از هرگونه انتشار اخبار و محتوای خلاف واقع در این فضای مجازی را مشخص کرده است. اما برخی از بند‌های آن با ابهامات و نگرانی‌هایی همراه است. برای نمونه  یکی از نکات جالب  وظیفه‌ای است که به وزارت ارشاد سپرده شده است. این وزارتخانه ملزم به تهیه و اجرای سازوکار جمع‌آوری اطلاعات نقاط تماس درگاه‌ها و پیام‌رسان‌های اجتماعی خارجی و مواجهه فعال با آنها در مواقع نشر اخبار، اطلاعات و محتوای خبری خلاف واقع با همکاری وزارت امور خارجه شده است. در این زمینه در مصوبه منظور از نقطه تماس مشخص نشده و اشاره نشدن به حریم خصوصی افراد در این زمینه باعث شده تا گروهی نسبت به رعایت نشدن حریم خصوصی در این مصوبه ابراز نگرانی کنند.

ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، در اختتامیه نمایشگاه دستاوردهای بومی شبکه ملی اطلاعات در پاسخ به پیوست در مورد این بند از مصوبه اینگونه توضیح داد: «قرار نیست نقطه تماسی جمع‌آوری شود که حریم خصوصی افراد به خطر بیافتد. بحث این است که وزارت ارشاد به صورت عادی با تمام مطبوعات داخل کشور و مطبوعات و رسانه‌ها، ماهواره‌ها، کانال‌های تلویزیونی، رادیویی در تماس است و با آنها ارتباط دارد اما این ارتباط در مورد رسانه‌های فضای مجازی متاسفانه برقرار نشده است.» به باور او در حال‌حاضر بیشترین اخبار خلاف واقع توسط رسانه‌های فضای مجازی در دنیا تولید می‌شود و متاسفانه در ایران هیچ کانال ارتباطی با این رسانه‌های فضای مجازی وجود ندارد تا جلوی انتشار این اخبار اشتباه که مربوط به کشور ماست گرفته شود.

او در مورد در نظر گرفتن وظایف متعدد در این مصوبه برای وزارت خارجه به پیوست گفت: «وزارت ارشاد باید با کمک وزارت خارجه این ارتباط با پلتفرم‌های خارجی و سکوهای خارجی را برقرار کند. در کشور ما نحوه برقراری این ارتباط به خوبی برقرار نشده بوده و به خاطر همین وزارت‌خارجه خودش را مکلف نمی‌دانست که در این زمینه به وزارت ارشاد کمک کند.» او تاکید می‌کند که این نقطه تماس با پلتفرم‌ها و رسانه‌های فضای مجازی باید برقرار شود تا اخبار خلاف واقع که از طریق کانال‌های مختلف منتشر و باعث مشکلات مذهبی و قومی در کشور می‌شود، متوقف شود. فیروزآبادی می‌گوید که ارتباط سکوهای خارجی با کشورهای اروپایی و کشورهای سراسر دنیا به صورت روتین برقرار است اما این ارتباط تنها با ایران برقرار نیست که باید مشکلات در این زمینه برطرف شود. او در این مورد گفت: «با تصویب این مصوبه تلاش می‌کنیم راه گفت‌وگو با صاحبان پلتفرم‌ها و سکوهای خارجی را نبندیم، چون وقتی راه بسته باشد و ارتباط دوطرفه‌ای برقرار نباشد، خدایی نکرده بعضا اقداماتی از سمت ما صورت می‌گیرد که طرفدار این روش نیستیم.»

فیروزآبادی در حالی در تلاش برای ارتباط گرفتن با سکوها و پلتفرم‌های خارجی صحبت می‌کند که پیش از این بارها پست‌های کاربران ایرانی در اینستاگرام به دلایل مختلف حذف شده و تا کنون پیگیری‌های وزارت‌خارجه و همچنین وزارت‌ارتباطات برای حل این مشکل به جایی نرسیده‌است. فیروزآبادی در پاسخ به این سوال پیوست که قرار است با توجه به تحریم و بی‌توجه بودن رسانه‌های فضای مجازی خارجی به خواسته‌های ایران، چگونه این ارتباط برقرار شود گفت: «این مصوبه تصویب شده تا همین مشکلات رفع شود.»

از دیگر نگرانی‌های در مورد یکی از بندهای مصوبه  الزامات پیشگیری و مقابله با نشر اطلاعات، اخبار و محتوای خبری خلاف واقع ماده یک آن است. در این ماده تاکید شده تنها با درگاه‌های نشری که خبر کذب منتشر کرده و بیش از ۵ هزار مخاطب دارند برخورد می‌شود. در این ماده اشاره نشده که اگر کانالی کمتر از ۵ هزار عضو داشته باشد و اقدام به انتشار اطلاعات خلاف واقع کند چه تکلیفی برای آن در نظر گرفته خواهد شد. همچنین در این ماده به نوع برخورد و چگونگی رعایت حریم خصوصی افرداد صاحب این رسانه‌ها فضای مجازی اشاره نشده است.

فیروزآبادی در پاسخ به این ابهام در بند یک این مصوبه به پیوست گفت: «اجرای این بند به زیرپا گذاشتن حریم خصوصی ارتباطی ندارد. در نشریات می‌گوییم هرچیزی که چاپ می‌شود نشریه است مخصوصا اگر به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه و … باشد. نشریات در قانون مطبوعات تعریف دارد و این در حالی است که در قانون مطبوعات ما تعریفی به نام رسانه‌های فضای مجازی نداریم.» او ادامه داد: «این بند از قانون که در مصوبه دیده می‌شود مربوط به مصوبه‌ دوسال پیش شورا است. در آن مصوبه تعریف شده بود که هر رسانه‌ای در فضای مجازی مانند یک صفحه در اینستاگرام که ۵ هزار فالور دارد و به صورت مرتبط خودش را موظف به انتشار خبر می‌داند، ما آن را رسانه تلقی می‌کنیم. در حالی که نشریات زیادی داریم که تیراژشان زیر هزار است، یعنی در اینجا ما سقف را هم خیلی پایین نگرفتیم.» به باور او در بسیاری از کشورها این عدد انتخاب شده و انجام این کار بی ارتباط با بی‌توجهی به حریم خصوصی است.

مخالف اینترنت ماهواره‌ای نیستیم

چندی پیش خبری در خصوص کارگروه و ارائه مجوز برای مقابله با اینترنت ماهواره‌ای از قول دبیر شورای عالی فضای مجازی منتشر شد. ابوالحسن فیروزآبادی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفته بود که برای مواجهه با فناوری اینترنت ماهواره‌ای کارگروهی تشکیل شده تا با تدابیری از خدشه دار شدن حکمرانی در فضای مجازی جلوگیری شود. حالا اما فیروزآبادی در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سوال ایرنا در زمینه این اظهارات گفت: « متاسفانه در انعکاس اخبار مربوط به تشکیل کارگروه اینترنت ماهواره ای بیشتر جنبه محدودسازی اینترنت مدنظر قرار داده شد در حالی که نگاه ما این بود که برای این تحول بزرگ که در دنیا اتفاق می افتد تمهیدات مناسبی پیش‌بینی کنیم.»

او ادامه داد: «ما موظف هستیم هم راستا با این تحول بزرگ در کشور، آماده‌سازی‌های مناسب را انجام دهیم. این آماده‌سازی هم در حوزه مقررات‌گذاری است و هم در حوزه فنی. در حوزه فنی ما در دو بعد در حال مطالعه هستیم. یک بعد شبکه ثابت است که این شبکه باید به مراتب سرویس‌های بهتری از منظومه‌های ماهواره ای به مردم  کشور ارائه کند.»

دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه ما در حوزه اینترنت ثابت در کشور عقب افتادگی‌هایی داریم اعلام کرد: «ما به دنبال این هستیم که بتوانیم شاخص‌های خدماتی شبکه ثابت را افزایش دهیم. همینطور نیز تمهیداتی در حوزه فضایی اندیشیده‌ایم تا بستری فراهم شود تا شرکت‌های خصوصی با کمک بخش‌های دولتی به صورت مشارکت عمومی – خصوصی منظومه کوچک ماهواره‌ای ملی را راه‌اندازی کنند تا دراین حوزه وابستگی صد در صدی به کشورهای دیگر نداشته باشیم، ضمن این که مایل هستیم از این منظومه‌های ماهواره‌ای حتما در نقاط دور افتاده کشور استفاده کنیم.»

فیروزآبادی تاکید کرد که  با استفاده از قابلیت‌هایی که بخش فضایی کشور دارد، بخش دولتی و خصوصی  در حوزه ساخت و پرتاب ماهواره وارد حوزه ساخت ماهواره‌های «کیوب ست» که مخصوص ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای است خواهد شد.

او در این مورد گفت: « در حال مذاکره هستیم تا اگر امکان داشته باشد از همکاری چین و روسیه در رسیدن به این هدف استفاده کنیم. این کشورها نیز پروژه‌هایی در این زمینه دارند و طبق برنامه زمان‌بندی آنها نیز به صورت پایلوت منظومه ماهواره‌ای در مدار قرار خواهند داد و بتوانیم کار مشترکی در این حوزه انجام دهیم.»

فیروزآبادی تاکید کرد که تلاش آنها بر این است که تا جایی که امکان دارد کشور از منظومه‌های ماهواره‌‌ای بی نیاز باشد؛ اما به هیچ وجه آنها به دنبال ممنوعیت استفاده از این ماهواره‌ها نیستند.