۹ مهر ۱۴۰۳
دبیر کارگروه فرهنگی اجتماعی مركز ملي فضای مجازی:
نمیخواهیم کسی را به زور اخلاقمدار کنیم
پیشنویس مرامنامه اخلاقی در فضای مجازی بهانهای شد تا سری به متولی این طرح در مرکز ملی فضای مجازی بزنیم. عزیز نجفپور، دبیر کمیته فرهنگی اجتماعی این مرکز و دانشآموخته حوزه فلسفه علم و تكنولوژي و اخلاق فناوري است. او اعتقاد دارد در زمینه اخلاق در فضای مجازی کار جدی صورت نگرفته و این پیشنویس میتواند حداقل برای افرادی که میخواهند در این حوزه اخلاقی زندگی کنند، کارا باشد. البته این گام نخست آنها برای تدوین این پیشنویس است و در ادامه قصد دارند با دقیقتر کردن مصادیق و کدهای اخلاقی در این مرامنامه، آن را با نظام جزایی و قانونی کشور نیز پیوند بزنند که مشخصاً این امر بستگی به تصمیمهای آتی شورای عالی فضای مجازی در این خصوص خواهد داشت. در واقع این حرکت، یک فعالیت در جهت جدیتر کردن مقوله اخلاق در فضای مجازی بوده که مرکز ملی فضای مجازی از آن حمایت کرده است. در این زمینه گفتوگویی با عزیز نجفپور آقابيگلو - مشاور پژوهشهاي علوم انساني و دبیر کارگروه فرهنگی اجتماعی مركز ملي فضای مجازی انجام دادهایم که در زیر میخوانید:
چه شد که به فکر نوشتن مرامنامه اخلاقی در فضای مجازی افتادید و هدف شما از نوشتن این مرامنامه چه بوده است؟ اول اینکه برخلاف نگاه سنتی رایج که فضای مجازی را به فناوري فاوا تقلیل میداده، نگرش مرکز ملی فضای مجازی از بدو تاسیس تاکنون به صورت عمده این بوده که فضای مجازی فراتر از فاواست و به عبارت دقیقتر امتداد زندگی انسانی اجتماعی انسان بر بستر فناوریهای فاواست. پس بنابراین نیاز است برای کسانی که در این فضا -که نوعی زیستبوم انسانی است- زندگی میکنند، آداب زیستن در آن روشن شود. حال کسانی که در این فضا زندگی میکنند ممکن است کاربران، طراحان، دولتها و سیاستگذاران باشند. دوم اینکه فضای مجازی به عنوان ساحت دوم زندگی جامعه ایرانی برای کاربران ما دقیقاً شناختهشده نیست و ما بايد برای ارتقاي سواد رسانهاي كاربران فضاي مجازي كشور اهتمام به خرج دهيم و آنها را با ساختار، ابعاد و مكانيسمهاي جاري در آن آگاهيبخشي و توانمندسازي کنیم كه تعيين و معرفي مصاديق فعل اخلاقي يا كدهاي اخلاقي در فضاي مجازي به نوعي يكي از مولفههاي ارتقاي سواد رسانهاي است. در فضای مجازی کاربران در عین حال که اصول کلی اخلاقی را میدانند اما با مصادیق، کدها و جزئیات اخلاقی كمتر آشنا هستند. اینکه من وقتی میخواهم ایمیلی برای تعدادی از افراد ارسال کنم و نشانی ایمیل آنها را در قسمت bcc وارد نمیکنم، باعث میشود همه آن افراد بتوانند ایمیل یکدیگر را مشاهده کنند. شاید یکی نخواهد ایمیلش را دیگران داشته باشند. یا اینکه وقتی وارد سایتی میشوم و مطلبی را جستوجو میکنم، باید چند بار از اسکرول استفاده کنم و به قسمت پایینی صفحه سایت بیایم تا به مطلب مورد نظر برسم و در این فاصله مجبورم یکسری تبلیغات ببینم. مواردی هستند که رفتارهای غیراخلاقی به حساب میآیند؛ لازم است اینها برای کسانی که میخواهند اخلاقی زندگی کنند، شفاف شود....