۴۰ درصد محتوای ویدئویی تولید شده در کشور غیر مجاز منتشر می‌شود

به گزارش پیوست، این نشست که با هم‌اندیشی جمعی از صاحب‌نظران عرصه فناوری اطلاعات برگزار شد ، سعی داشت به برخی سوالات ریشه‌ای پاسخ دهد که آیا مقررات موجود در کشور برای محافظت از حقوق تولیدکنندگان آثار کافی هستند؟ استفاده از فناوری‌های تنظیم بازار چه کمکی به حفظ مالکیت فکری می‌کند؟ آیا بازار ایران و فناوری‌های تنظیم‌یار به سطحی از بلوغ رسیده‌اند که تمام بازیگران کوچک و بزرگ از حقوق محتوای  تولیدی خود بهره‌مند شوند؟

محمدباقر اصغری اقامشهدی دبیر چهارمین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذاری عمومی با اشاره به راهکارهای عملیاتی، نوآورانه و فناورانه به دغدغه کپی رایت بر بستر آنلاین پرداخت از محمدحسن شانه‌ساززاده، رئیس هیات مدیره شاتل موسس سرویس نماوا درباره وضعیت پخش آنلاین و نحوه مقابله و رعایت کپی رایت در پلتفرم‌های آنلاین پرسید و شانه ساز زاده نیز با اشاره تولید محتوای ویدیویی در ایران گفت: «جامعه آماری مخاطبان سینما ایران نسبت به سایر کشورها در جهان بسیار محدودتر است زیرا این محتوا فقط برای داخل نهایتا چند کشور همسایه اطراف تولید و فرستاده می‌شود در این شرایط نیز حدود ۴۰ درصد محتوای ویدئویی تولید شده در داخل کشور به‌صورت غیرقانونی و غیرمجاز منتشر می‌شود.»

شانه‌ساز زاده دلیل این رفتار غیرقانونی و عدم امکان کنترل لینک‌های صفحاتی مثل اینستاگرام و تلگرام دانست و افزود: «البته در اینستاگرام با ریپورت صفحه‌ایی که رعایت قانون کپی رایت را نمی‌کند آن صفحه حذف می‌شود اما تلگرام تقریبا غیر ممکن است.»

درآمد دیتا سنترها از پهنای باند است

این در حالی است که وحید فرهمند، قائم‌مقام حقوقی سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر، با توضیح و به چالش کشیدن گفته‌های شانه‌ساز زاده گفت: «شاتل علاوه براینکه ارائه‌دهنده خدمات دسترسی است، ارائه‌دهنده خدمات میزبانی برای سایت‌ها نیز هست و ممکن است برخی از این سایت‌ها در شاتل میزبانی شده باشند. سوال این است آیا شاتل برای اینکه این سرویس‌های غیرقانونی در دامن شان پرورش پیدا نکنند آیا سازوکار تنظیم‌گرایانه‌ای دارد؟»

شانه‌ساز زاده در پاسخ گفت:«دیتاسنترها اصولا درآمدشان از پهنا باند و سرویس‌هایی است که ارایه می‌دهند. سایت‌های غیرقانونی فیلم از آنجایی که آپلینگشان بسیار زیاد است، برای دیتا سنترها بسیار جذاب است؛ و عملا مشتری خوبی برای دیتاسنترها به شمار می‌روند. در قراردادهای شاتل این نکته وجود دارد حتی اگر مشتری از شاتل پهنه باند دریافت کند و نزد شاتل سرور نداشته باشد و فقط پهنه باند را از شاتل پهنای باند خریده باشد چنانچه کپی رایت را رعایت نکند یا کارغیرقانونی کند، شاتل اجازه دارد با دستور قضایی سریع آن سرویس را مسدود کند .»

او  با اشاره به اینکه این نوع برخوردها توسط دیتاسنترها اثربخش نیست اضافه کرد: «نکته قابل توجه این است که اگر حتی شاتل اجازه فعالیت به این خدمات غیرقانونی را ندهد، اما این خدمات می‌تواند در دیتاسنتر دیگر هاست شوند و همان فعالیت را حتی با تعرفه نیم‌ بها انجام می‌دهند. درواقع یارانه‌ای که دولت ایران برای ترافیک فاخر ایرانی گذاشته، عملا در این موارد برای محتوا غیرقانونی استفاده می‌شود.»

شانه‌ساززاده افزود: «همان سایتی که نقض قانون کپی رایت کرده است، بعد مدتی با یک محتوا دیگر دوباره شروع به کار می‌کند. از همین‌رو من معتقدم قانون‌گذار باید قانونی جلوی آن فردی را بگیرد که این فعالیت را انجام می‌دهد و مشخص است کیست و چگونه درآمد کسب می‌کند.»

شانه‌ساززاده درباره موضوع صیانت از مالکیت فردی در شاتل گفت:«بیشترین نظارت ما روی پهنای باند است. جنس کار مبتنی بر آی پی است. ما الگوهای ترافیکی مانیتور می‌کنیم و وارد محتوا نمی‌شویم و بحثمان بیشتر امنیتی است از همین رو صیانت مالکیت فردی جو ماموریت‌های ما نیست.»

مالک اثر پیگیر نیست

اصغری دبیر همایش گفت شاید یکی از دلایلی که کپی رایت در ایران رعایت نمی‌شود، عدم پیگیری صاحب با مالک اثر است. معمولا صاحبان آثار به صورت حقوقی مالکیت آثار خود را پیگیری نمی‌کنند.

این گفته اصغری مورد انتقاد فرهمند، قائم مقام حقوقی ساترا قرار گرفت و گفت: « تا زمانی که تنها تولیدکننده محتوا در کشور سازمان صداوسیما بود شاید این گفته درست بود چرا که صدا و سیما تنها دغدغه‌اش رسیدن محتوا دست مخاطبش بود اما با ورود بخش خصوصی به این بازار حالا شاهد پیگیری سفت و سخت موارد نقض مالکیت فکری هستیم، پس الان اراده بین تولیدکنندگان بسیار زیاد دیده می‌شود.»

جواد موحد، معاون فناوری اطلاعات مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، در پاسخ به این سوال که فناوری در ایران برای جلوگیری از نقض کپی رایت چقدر می‌تواند موثر عمل کند گفت: «با رشد کاربری فضای مجازی آثاری که دارای مالکیت معنوی است به راحتی می‌تواند در پلتفرمی‌های آنلاین عرضه شود و قابل احراز نباشد. اما ما در لایه سرویس باید بتوانیم احراز مالکیت معنوی را مطابق مقتضات فضای مجازی به‌صورت انلاین در دسترس پلتفرم قرار دهیم تا بتواند از مالکیت معنوی آثار و حقوق پدیدآورندگان معنوی صیانت کند.»

موحد با اشاره به اینکه صاحبان آثار می‌توانند در سامانه‌ها اقدام به ثبت آثار کنند گفت: «پدیدآورندگان در تمامی‌حوزه‌ها من جمله آثار ادبی، گواهی ثبت نرم‌افزارهای یارانه‌ای، موسیقی و سینما هرکدام کانال‌های مشخص و سامانه‌های خودشان برای ثبت آثار دارند و در حوزه حقوقی هم اگر تخلفی صورت گیرد مسئولین رسیدگی خواهند کرد.»

حق پدیدآورندگان محتوای خارجی

اصغری توضیح داد که طبق ماده 22 قانون پدیدآروندگان سال 48 آثاری در ایران قابل حمایت هستند که برای اولین بار در ایران عرضه شوند. با توجه به اینکه این حمایت برای بخش اعظم محتوا خارجی صورت نمی‌گیرد، چطور می‌توان برای محتوای داخلی حمایت صورت گیرد. در این راستا شانه ساززاده گفت: «اگر با نگاه کوتاه مدت ببینیم پیوستن به حقوق کپی‌رایت در دنیا زیان است و حمایت از محصول خارجی نیززیان. اما اگرخودمان به قوانینی ملحق شویم که برایشان احترام قائل باشیم این مسئله می‌تواند دوجانبه شود. محتوا خارجی هم فردی خارجی سرمایه‌گذاری کرده و باز هم هزینه‌ای مصرف شده، پس فرق ماهوی میان محتوای داخلی و خارجی وجود ندارد.»

فرهمند با اشاره به محتوای خارجی و قانون مالکیت معنوی گفت: «قصه آنجایی دردناک‌تر می‌شود که براساس همین قانونی که بارها در این پنل به آن اشاره شد، محتوایی که محل انتشار اولیه‌اش کشور ایران نیست، منطقا تحت حمایت حقوق مولفان در ایران نیست، اما به صورت خاص توسط بعضی از مسئولان برایش اسناد مالکیت صادر می‌شود. اسناد مالکیت سایر اتباع ایرانی را محدود می‌کند در حقی که قانون‌گذار محدود نکرده است. با اینکه کاملا این موضوع در قانون رسمی کشور وجود دارد اما عملکرد هشت ساله گذشته کشور دقیقا مغایر با این است.»

در ادامه موحد اضافه کرد: «وزارت فرهنگ باتوجه به ماموریتی که در زمینه حمایت از مالکیت فکری دارد به شکل ویژه‌ای به آن توجه می‌کند و سعی می‌کند در این مسیر همه پدیدآورندگان و آثارشان را در پلتفرم‌ها به صورت مجاز ثبت کند. و حتی این برنامه را دارند که اگر به شکل اتوماتیک مجموعه لانچ شد یا سروری راه‌اندازی شود، به شکل اتوماتیک به سامانه ثبت آثار هنری و ادبی وصل کنند و گواهی وزارت ارشاد هم برایش صادر شود.

او درباره حضور بخش خصوصی در این مسیر گفت هنوز همکاری صورت نگرفته اما بعد شروع کار قطعا بخش خصوصی هم با ارائه پلتفرم همکاری خواهد کرد.