چطور شرکت جیو به عزیز سیلیکون ولی تبدیل شد؟

تمامی این پیشرفت‌ها با وجود شیوع ویروس کرونا انجام گرفت و حالا این شرکت در حدود ۶۵ میلیارد دلار ارزشگذاری شده و بیشتر از کل اکوسیستم استارتاپی هند در سال ۲۰۱۹ جذب سرمایه‌ کرده است.

تعداد کمی از شرکت‌های فعال در حوزه ارتباطات همانند جیو توجه سرمایه‌گذاران را به خود جذب کرده‌اند. تعداد کمی می‌توانند خود را همانند یک شرکت تکنولوژی ارزشگذاری کنند و حتی تعداد کمتری قادرند غول‌هایی همچون فیسبوک و گوگل را با هم به سرمایه‌گذاری مجاب کرده و در عین حال با مایکروسافت (که آنهم طبق گزارش‌ها در حال مذاکره برای سرمایه گذاری است) نیز همکاری استراتژیک داشته باشند. در نظر داشته باشید که شرکت مادر جیو یعنی ریلاینس یک شرکت بزرگ هندی با تمرکز روی نفت و گاز است. جیو از کجا پدید آمد و چطور به یک باره به عزیز سیلیکون ولی تبدیل شد؟

از نفت تا اینترنت موبایل

شرکت مادر جیو یعنی ریلاینس (Reliance Industries )در سال ۱۹۶۶ توسط  «دیروبهائی آمبانی» به عنوان یک شرکت معاملاتی تاسیس شد. آمبانی شروع به معامله الیاف ترکیبی کرد. طی ۴۰ سال این شرکت به یکی از قطب‌های صنعتی تبدیل شد و با توسعه در عرصه تولید به حوزه‌های پتروشیمی، تصفیه برای ساخت سوخت و نفت و گاز پا گذاشت. این شرکت پس از مرگ بنیان‌گذار چیزی نمانده بود که همانند بسیاری از شرکت‌های خانوادگی قربانی بی‌کفایتی نسل دوم شود؛ اما در نهایت این شرکت به دو بخش تقسیم شد و یکی از فرزندان (موکاش) تجارت اصلی یعنی بخش پتروشیمی را در اختیار گرفت و فرزند دیگر (انیل) بازوی ارتباطات این شرکت را به ارث برد. بااین حال بعدها بازوی ارتباطات این شرکت در سال ۲۰۱۹ اعلام ورشکستگی کرد و از میدان تجارت خارج شد.

سرمایه‌گذاری هوشمندانه روی 4G

ورود موکاش آمبانی به حوزه ارتباطات جسورانه اما در خفا صورت گرفت. دولت هند در سال ۲۰۱۰ طیف دسترسی به تکنولوژی 3G و پهنای باند بی‌سیم یا 4G را به مزایده گذاشت. شرکت‌های ارتباطی، انرژی خود را روی طیف 3G متمرکز کردند و در مزایده پهنای باند بی‌سیم شرکتی ناشناخته که تنها حدود ۳۲ هزار دلار درآمد داشت،  پیروز شد. یک روز پس از اعلام نتایج این مزایده شرکت ریلاینس این شرکت را خریداری و اعلام کرد که قرار است، شبکه پهن‌باندی برای متحول کردن بازار هند راه‌اندازی کند.

زمانی که موکاش آمبانی به تجارت 4G وارد شد رقبای این شرکت میلیون‌ها کاربر را برای خدمات 3G ثبت نام کرده بودند و درنتیجه مشتریان احتمالی کمی برای ریلاینس باقی مانده بود. همچنین 4G یک تکنولوژی تازه بود در حالی که شبکه‌های 3G در سراسر جهان فعال و در واقع آزمایش خود را پس داده بودند. همچنین هزینه دستگاه‌های 4G نیز نسبت به دستگاه‌های 3G پایینتر بود زیرا در آن زمان تولید کنندگان کمی دستگاه‌های 4G تولید می‌کردند. اما حالا می‌دانیم که سرمایه‌گذاری ریلاینس روی شبکه داده 4G سرمایه‌گذاری درستی بود و به آنها اجازه داد تکنولوژی فعلی را دور زده و شبکه داده‌ای راه‌اندازی کنند که تماس صوتی را با هزینه‌ای نسبتا پایین در اختیار کاربران قرار دهد.

این مسئله هسته اصلی شرکت ارتباطات تازه ریلاینس یا جیو را تشکیل داد. جیو در سال ۲۰۱۶ به صورت رسمی از سوی ریلاینس راه‌اندازی شد. جیو با پیشنهاد تماس صوتی رایگان و بدون هزینه جابجایی وارد بازار شد. هزینه داده‌های اینترنتی این شرکت نیز فوق‌العاده ارزان بود. در همان ابتدای راه‌اندازی شبکه 4G جیو ۱۸ هزار شهر و بیش از ۲۰۰ هزار روستا را تحت پوشش خود داشت. این شرکت وعده داده بود که در طول ۶ ماه بیش از ۹۰ درصد از جمعیت هند را تحت پوشش قرار دهد. آمبانی می‌خواست هرچه زودتر به ۱۰۰ میلیون کاربر برسد.

شرکت جیو در همین سه سال ابتدای راه‌اندازی خود حوزه دیجیتال هند را متحول کرد. شبکه پایه در اکثر قسمت‌های این کشور در حال حاضر 4G است و جیو در سال ۲۰۱۹ حدود ۷۰ درصد از ترافیک 4G هند را به خود اختصاص می‌داد. در طول ۴ سال این شرکت ۳۸۸ میلیون مشتری جذب کرده است. طرح‌های اینترنت ارزان باعث استقبال هندی‌ها از این شرکت شد. هندی‌ها در سال ۲۰۱۹ به طور میانگین ۱۲ گیگابایت داده در ماه مصرف می‌کردند که نسبت به ۹۰ مگابایت ماهیانه‌ای که در سال ۲۰۱۴ ثبت شده بود افزایش بسیار قابل توجهی داشت. این کشور در حال حاضر دومین بازار بزرگ آنلاین در جهان محسوب می‌شود. همه اینها به واسطه شرکت جیو امکان پذیر شد. این آمار نشان می‌دهد که چرا این شرکت در این حجم جذب سرمایه‌ کرده است.

جیو چه نفعی خواهد برد؟

سرمایه‌گذاری‌های خارجی چند ماه گذشته برای جیو درست به موقع از راه رسیدند. جیو از آنجایی توانست در مدتی کوتاه به این مقیاس دست پیدا کند که ۳۰ میلیارد دلار روی توسعه شرکت خود سرمایه‌گذاری کرده بود و بزرگترین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تاریخ هند محسوب می‌شد. شرکت والد جیو یعنی ریلاینس که در حوزه نفت و گاز فعال است با سقوط قیمت نفت تحت فشار قرار گرفت و از سوی بازار برای پرداخت بدهی‌های خود تحت فشار قرار داشت. ریلاینس به همین دلیل جذاب‌ترین بخش شرکت خود یعنی جیو را برای جذب سرمایه ارائه کرد و با جذب سرمایه خوب این شرکت توانست تمامی بدهی‌ای خود را ظرف تنها چند ماه پاک کند.

موکاش آمبانی،‌ در جلسه‌ای با سهام دارن شرکت اعلام کرد که ریلاینس احتمالا بیشتر در حوزه ارتباطات پیشروی خواهد کرد و قصد دارد تجارت خود را در حوزه‌های گوناگون به پیش برد. شرکت جیو در همین راستا و برای افزایش تنوع تجاری وارد حوزه اپلیکیشن‌ها نیز شده است و جیو‌میت یکی از اپلیکیشن‌هایی است که در هند با اپلیکیشن معروف زوم رقابت می‌کند و تا الان بیش از ۵ میلیون بار دانلود شده است. این شرکت همچنین قرار است با گوگل در ساخت سیستم عامل قابل تنظیم اندروید همکاری داشته باشد.

با توجه به تنش‌های اخیر بین هند و چین، شرکت جیو به روشنی قصد دارد از حس ملی‌گرایانه مردم حداکثر استفاده را داشته باشد. هرگونه پیشرفتی که این شرکت در حوزه حذف وابستگی هند نسبت به گوشی‌های ارزان چینی داشته باشد یک موفقیت عظیم برای شرکت محسوب خواهد شد. آمبانی در جلسه ماه جولای همچنین از برنامه‌های این شرکت  برای تکنولوژی بومی 5G خبر داد و در واقع خود را به کارزار اخیر نخست وزیر مبنی بر «اتکا به داخل» متصل کرد. همچنین این شرکت از پتانسیل صادرات این راه حل نیز سخت گفته است. آمبانی همچنین سعی دارد از این موقعیت برای تبدیل شدن به یک بازیگر بین‌المللی نیز استفاده کند. 

سرمایه‌گذاری‌های اخیر نه تنها از لحاظ مقیاس بلکه از لحاظ بازیگران دخیل در آن بسیار حائز اهمیت بوده‌ و این شرکت همچنین روابط نزدیکی با دولت فعلی هند دارد. البته چندین دهه است که شرکت ریلاینس صرفنظر از حزب حاکم بر هند با اتهام همدستی و نزدیکی با دولت روبرو است و در حالی که گوگل، فیسبوک، آمازون و اپل در آمریکا با بررسی‌های کنگره روبرو هستند و باید در مقابل کنگره شهادت دهند، ریلاینس در سطح ملی و استانی روابط عمیقی را با دولت ایجاد کرده و با اینکه دولت در تنش‌ها دخالت مستقیم نخواهد داشت؛ اما این شرکت توانسته است در مواقع لزوم قوانین را به نفع خود منعطف کند.

فیس‌بوک و گوگل چه نفعی خواهند برد؟

برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند از بازار پر پتانسیل هند استفاده کنند چه گزینه‌ای بهتر از جیو؟  برای مثال فیس‌بوک بیشتر از هر کشور دیگری در هند کاربر فعال دارد و هنوز نیز جای رشد بیشتری دارد. اما فیس‌بوک در مسائل قانونی با مشکل روبرو است. تلاش این شرکت در سال ۲۰۱۴ برای راه‌اندازی یک ارائه‌دهنده خدمات اینترنت با نام فری بیسیکس (Free Basics) در هند از سوی قانونگذاران سد شد و هنوز هم این شرکت نتوانسته است سیستم پرداخت خود از طریق واتس‌اپ را به خوبی در هند راه‌اندازی کند. این غول شبکه اجتماعی با سرمایه‌گذاری عظیم روی شرکت جیو به دنبال راه‌اندازی سیستم پرداخت برای خرده فروشی‌های کوچک و متوسط  است. ریلاینس دسترسی و زیرساخت لازم را دارد و درنتیجه همکاری فوق‌العاده برای فیس‌بوک محسوب می‌شود.

گوگل نیز به نظر با این همکاری قصد دارد در بازار گوشی‌های هوشمند هند توسعه پیدا کند و اینتل و کوالکام که سهام کمتری در جیو دارند نیز به دنبال ایفای نقش در استراتژی 5G این شرکت هستند. 

همچنین تنش بین آمریکا و چین نیز باعث شده تا گرایش شرکت‌هایی آمریکایی به هند و درنتیجه شرکت ریلاینس افزایش یابد. چین بزرگترین بازار کاربران اینترنتی را دارد و مرزهای خود را بیش از پیش به روی شرکت‌های تکنولوژی آمریکایی مسدود کرده است. هند دومین بازار بزرگ جهان هم از این شرکت‌‌های آمریکایی استقبال می‌کند و هم بازاری بکر برای سرمایه‌گذاری دارد. ریلاینس خود را به نماینده هند برای همکاری با شرکت‌های خارجی و جذب سرمایه بدل کرده است. 

گام بعدی ریلاینس چیست؟

استراتژی ریلاینس برای جیو و نحوه اجرای آن تحسین برانگیز بوده است؛ اما ادامه مسیر دشوارتر است. سوالات زیادی در این باره وجود دارد که ریلاینس چطور قرار است بازوی جوان و دیجیتالی خود و تجارت سنتی نفت را متعادل کند. آیا این شرکت می‌تواند یک لایه نرم‌افزاری را نیز با موفقیت راه‌اندازی کند. شرکت جیو در این حوزه هنوز در خطر رقبا قرار دارد. این شرکت در حال حاضر بیش از ۲۰ اپلیکیشن در حوزه آموزش، خرده فروشی، موسیقی و تماشای فیلم دارد؛ اما هیچ یک از این اپلیکیشن‌ها موفقیت چشم‌گیری نداشته‌اند.

نقطه قوت ریلاینس در حقیقت در ارائه زیرساخت است، قدرتی که قصد دارد در حوزه خرده فروشی نیز به آن دست پیدا کند. در انتهای ماه می، ریلاینس اعلام کرد که قرار است یک بازوی تجارت الکترونیک به نام جیومارت (JioMart) را در ۲۰۰ شهر راه‌اندازی کند. جیومارت به لطف پاندمی کرونا کار خود را با فروش مواد غذایی که بیشترین تقاضا را داشت آغاز کرد. این شرکت شبکه خرده فروشی‌های خاص خود را دارد و در سال گذشته چندین فروشگاه کیرانا (kirana یا mom and pop) نیز برای استفاده از جیو مارت ثبت نام کرده‌اند. جیومارت در حال حاضر ۲۵۰ هزار سفارش روزانه دارد که در این زمینه آمازون و بیگ‌بسکت را که زمانی فروشندگان بزرگ هند بودند مغلوب کرده است. 

موکاش آمبانی در جلسه خود در ماه جولای با سهامداران تصریح کرد که همکاران استراتژیک و اقتصادی این شرکت تمایل خود را برای سرمایه‌گذاری روی بازوی خرده فروشی ریلاینس نشان داده‌اند. براساس گزارشها آمازون به دنبال کسب سهام در این شرکت است. فصل بعدی پیشرفت‌های شرکت ریلاینس احتمالا روی استفاده از زیرساخت جیو برای گسترش خرده فروشی دیجیتال تمرکز خواهد داشت. این همین حالا آغاز شده است.

منبع: marker.medium