مشکل فنی بانکی موجب تاخیر در تسویه پرداخت‌یارها شد
براساس اطلاعیه پرداختیارهای زرینپال، وندار و جیبیت، تسویه پرداخت‌یاری امروز، یکم آذر ۱۴۰۳، با تاخیر…
۱ آذر ۱۴۰۳
آیا مدل پرداخت‌یاری تمامی مدل‌های تجاری شرکت‌ها را پوشش می‌دهد
۳۰ مرداد ۱۳۹۹
زمان مطالعه : ۱۱ دقیقه
چند هفته مانده به دوسالگی پرداخت‌یارها، شاپرک طی نامه‌ای به مدیران شرکت‌های پرداخت‌یار اعلام کرد که در یک دوره زمانی تعیین شده تمامی آنان باید به مدل کامل پرداخت‌یاری مهاجرت کنند و از این پس علاوه بر اینکه پذیرندگانشان را در سامانه جامع پذیرندگان تعریف کنند بلکه تسویه حساب با پذیرندگانشان نیز باید از طریق مدل پرداخت‌یاری صورت گیرد؛ هر چند این نامه و قید زمان مشخص برای انتقال به پرداخت‌یاری تعدادی از شرکت‌های پرداخت‌یار را که تا پیش از این مقدمات اجرای کار را آماده و به مدل پرداخت‌یاری مهاجرت کرده بودند خوشحال کرد اما برخی دیگر از شرکت‌ها نیز مدل پیاده شده از سوی شاپرک را درست خلاف مدل‌های تجاری‌‌اشان عنوان کردند. برخی دیگر نیز معتقدند که این مدل خلاقیت و نوآوری را در شرکت‌های پرداخت‌یاری که نقطه تمایز این شرکت‌ها با پی‌اس‌پی‌ها هستند از بین می‌برد.
به گزارش پیوست، هر چند شاپرک شرکت‌های پرداخت‌یاری را ملزم کرده تا ۵ مهرماه تمامی پذیرندگان خود را روی مدل پرداخت‌یاری منتقل کنند اما برخی از شرکت‌های فعال در این حوزه معتقدند که این مدل نمی‌تواند مشکلات آنان را رفع کند. بسیاری از آنان می‌گویند که هر چند به مدل پرداخت‌یاری مهاجرت خواهند کرد اما واقعیت این است که این مدل باید تغییر کند وبهینه شود.
ساختار باید تغییر کند
شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا یکی از این شرکت‌هاست؛ معاون فنی شرکت تجارت الکترونیک ارتباط فردا در این خصوص گفت که هر چند که آنان به مدل پرداخت‌یاری مهاجرت خواهند کرد اما این مدل مشکلات آنان را برطرف نخواهد کرد.
حسن مختاریان با اشاره به اینکه حدود یک سال است که زیرساخت‌های این شرکت برای اتصال به مدل پرداخت‌یاری آماده است گفت: «اما برای این اتصال با یکسری از مشکلات مواجه هستیم.»
او به دلیل شکل‌گیری پرداخت‌یاری اشاره کرد و افزود: «قرار بود شرکت‌های پرداخت‌یاری ایجاد شوند تا علاوه بر اینکه شرکت‌های بیشتری در گیر این سرویس‌ها می‌شوند بتوانند ارزش افزوده‌ای روی سرویس‌های موجود شرکت‌های پرداخت ایجاد کنند و در اختیار پذیرندگان قرار دهند.»
او ادامه داد: «اگر قرار باشد همان سرویس‌های قبلی و با همان مدل حتی به صورت محدودتر و با اختلال بیشتر به پذیرندگان ارائه شود مدل پرداخت‌یاری مزیت خود را از دست خواهد داد.»
او با اشاره به دغدغه شاپرک برای ایجاد محدودیت بر فرایند کاری پرداخت‌یارها گفت: «شاپرک نگران است که اگر پول به صورت کامل نزد شرکت‌های پرداخت‌یاری بماند و این شرکت‌ها با پذیرندگان به هر دلیلی تسویه نکنند چه تبعاتی خواهد داشت. این دغدغه، کاملا بجا و قابل درک است اما می‌توان این دغدغه و ریسک را با دریافت ضمانت‌نامه از شرکت‌های پرداخت‌یاری یا محدود کردن سقف انجام تراکنش‌هایشان با توجه به ضمانتنامه‌ای که در اختیار شاپرک می‌گذارند پوشش داد.»
او ادامه داد: «باید توجه داشت که ساختار طراحی شده برای شاپرک یک ساختار نظارتی است این در حالی است که در شرایط فعلی شاپرک با ساختار نظارتی‌اش وارد کار اجرایی و ارائه سرویس شده است. این در حالی است که هنوز زیرساخت‌های لازم برای ارائه سرویس از سوی شاپرک در این مجموعه فراهم نشده است.»
مختاریان در توضیح این مطلب گفت: «اگر قرار باشد که شرکتی اقدام به ارائه سرویس کند باید تعداد توسعه دهندگان برنامه خود را افزایش دهد و بخش پشتیبانی ایجاد کند و مرکز تماس قدرتمندی در اختیار داشته باشد این در حالی است که اگر مشکلی در شرایط فعلی برای پرداخت‌یاران به‌وجود بیاید مثلا فایل تسویه به مشکل برخورد کند یا بخواهند اعلام کنند که فرمت فایل تسویه اشتباه است هنوز مشخص نیست که پرداخت‌یارها باید با کجا تماس بگیرند.»
او افزود: «توجه داشته باشید که هم‌اکنون بیش از ۱۰۰ تفاهم‌نامه پرداخت‌یاری امضا شده است و ۴۰۰ تقاضا در صف بررسی قرار دارد در عین حال تمامی این شرکت‌ها در حال ارائه سرویس به تعداد زیادی از پذیرنده هستند در این شرایط باید ساختاری طراحی شود که مشکلات ایجاد شده در یک دوره زمانی کوتاه برطرف شود.»
او با اشاره به اینکه شاپرک می‌تواند برای شناسایی پذیرندگان راهکارهای دیگری را در پیش بگیرد گفت: «اگر موضوع فقط تعریف پذیرنده است می‌توان طبق چارچوبی که شاپرک تعریف می‌کند پذیرندگان را تعریف کرد اما باید این امکان را به شرکت‌های پرداخت‌یاری بدهد که خودشان فرایند تسویه را با توجه به مدل کاری‌اشان تعریف کنند.»
او در پایان تاکید کرد که این شرکت به مدل پرداخت‌یاری اعلام شده از سوی شاپرک متصل خواهد شد اما به عقیده او باید این مدل با همکاری تمامی ذینفعان این بخش بهبود داده شود و شاپرک نیز باید ساختار خود را با توجه به برنامه‌ای که در پیش گرفته تغییر دهد.
شاپرک مجری است یا رگولاتور
نقش مجری که در اجرای این طرح شاپرک بر عهده گرفته است از سوی سایر شرکت‌های نیز مورد انتقاد قرار گرفت. مدیرعامل جیبیت نیز معتقد است که روشی که شاپرک برای پیاده‌سازی مدل پرداخت‌یاری در پیش گرفته است مدل رایجی نیست چرا که ناظر و رگولاتور خود وظیفه ریل‌گذاری وپیاده‌سازی مدل را در پیش گرفته است.
مهدی شریعتمدارگفت که شاپرک یک مدل از فرایند کاری را پیاده کرده است و می‌گوید همه باید از این روش پیروی کنند این در حالی است که مدل‌های مختلف تجاری وجود دارد و مدل پیاده شده از سوی شاپرک برای مدل پرداخت‌یاری تمامی مدل‌ها را پوشش نمی‌دهد.
او با اشاره به اینکه شاپرک باید وظیفه نظارت را برعهده بگیرد گفت: «شرایط فعلی به گونه‌ای پیش رفته است که شاپرک نقش مجری را پیش گرفته و خودش وارد مرحله اجرا و پیاده‌سازی شده است.»
او افزود: «اگر ورود رگولاتور به مرحه اجرا را نیز بپذیریم اما پیاده‌سازی فقط یک مدل به ضرر تمام کسب و کارهای ایران تمام می‌شود چرا که بسیاری از مدل‌های کاری آنها و نیازهای کاربران نهایی را پوشش نمی‌دهد از همین رو موجب خسران به شرکت‌های نوآور و کسب و کارهای خرد می‌شود.»
او در پاسخ به این سوال که تا زمانی‌که مدل و قانون به صورت کامل اجرا نشده آیا می‌توان خواهان تغییر آن یا بازنگری در آن شد گفت: «قانون یک موجودیت سلب نیست بلکه موجودی دیانامیک و پویا است، با مشخص شدن نقاط ضعف قانون و اضافه شده جزئیات بیشتر بر آن می‌توان در جهت رفع مشکلاتش برآمد.» او تاکید کرد: «برای اینکه یک قانون تغییر کند نیازی به اجرایی شدن حتمی آن نیست بلکه پیش از اجرا نیز با مشخص شدن نقاط ضعفش می‌توان در جهت بهبود آن حرکت کرد.»
به عقیده تعدادی از شرکت‌های فعال در حوزه پرداخت‌یاری مدل پیاده شده از سوی شاپرک برای تمامی کسب وکارها مناسب نیست و فقط می‌توان تعداد محدودی از کسب و کارها را از طریق این مدل پوشش داد.
شریعتمدار نیز روی همین نظر تاکید کرد و گفت: «مدلی که هم‌اکنون شاپرک آن را اجرا کرده است برای کسب وکارهایی که به صورت پلت‌فرمی فعالیت می‌کنند مناسب نیست و فقط هدف نظارت و کنترل را تامین می‌کند نه کیفیت بهتر و تنوع بیشتررا.»
او افزود:«در نظر داشته باشید که در شرایط فعلی ما برای فعالیت با چند شرکت پی‌اس‌پی قرار داد می‌بندیم و هر گاه یکی از شرکت‌ها با مشکلی برخورد کرد تراکنش‌های خود را روی شرکت‌های دیگر منتقل می‌کنیم و تسویه را نیز به صورت هماهنگ انجام می دهیم این در حالی است که در مدل پرداخت‌یاری این امکان از شرکت‌هایی مانند ما گرفته می‌شود چرا که هر پذیرنده زیر مجموعه یک پی‌اس‌پی است و تمامی فرایند کاری از طریق آن انجام می شود و تسویه‌ها نیز از همان طریق خواهد بود و برای خروج پول نیز فقط یک حساب برای پذیرنده تعریف می‌شود.»
او ادامه داد: «نیازهای کسب و کارهای پلت‌فرمی با این روش پاسخ داده نمی‌شود و امکان ارائه راهکارهای جدید را از ما خواهد گرفت.»
مدیرعامل جیبیت در مقابل این سوال که شاید این راهکار پیش‌بینی شده برای ممانعت از بروز خلاف در شبکه پرداخت کشور است گفت: «باید بر اساس داده‌های واقعی قضاوت کنیم. برای مثال طی سال‌های گذشته اختلاس‌های بزرگی در شبکه بانکی صورت گرفته و با این همه نظارت میلیاردها تومان گم شده است، ما نمی‌توانیم به این دلیل کل شبکه بانکی را زیر سوال ببریم و همه چیز را متوقف و یا بسیار محدود کنیم، بلکه باید فرایند ها و روش‌ها را هوشمندانه بهبود دهیم.»
او ادامه داد: «همچنین توجه داشته باشیم که در شبکه پرداخت خصوصی کشور تا کنون پولی مفقود نشده است و این شرکت‌ها در همه موارد پاسخگوی شاکیان و نهادهای ناظر بوده‌اند. علاوه بر این تخلف‌ها نیز در سال‌های اخیر به‌خصوص امسال به شدت کاهش یافته است.»
او تاکید کرد که حتی اگر شاپرک می‌خواهد جلوی برخی از تبادلات مشکوک را نیز بگیرد روش فعلی مناسب نیست چرا که تعداد پذیرندگان به شدت زیاد است و امکان نظارت بر آنها به صورت متمرکز وجود ندارد از سویی پرداخت‌یارهایی که به صورت شفاف کار می‌کنند خودشان مانع بروز تخلف در شبکه‌اشان خواهد شد چرا که برای کسب و کارهایشان ریسک جدی به همراه دارد.
شریعتمدار در خصوص اینکه مدل کاری پرداخت‌یارها با شرکت‌های پی‌اس‌پی متفاوت است گفت: «در شرایط فعلی برخی از پرداخت‌یارها از برخی از شرکت‌های پی‌اس‌پی بزرگتر شده‌اند چرا که با خلق ارزش و ایجاد نوآوری راهکارهایی را به مشتریان خود ارائه کرده‌اند که تا کنون شرکت‌های PSP قادر به ارائه آن نبودند.»
او این مسیر را گامی مثبت ارزیابی کرد و گفت: «در تمامی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نیز همین مسیر طی شده است حال ما باید تصمیم بگیریم که می‌خواهیم تبدیل به کشوری پیشرفته با قابلیت ایفای نقش در جامعه بین الملل باشیم یا می‌خواهیم در جا بزنیم.»
مسیر یکسان امکان مطالبه‌گری را بیشتر می‌کند
برخی دیگر از شرکت‌ها نیز با وجود اینکه مدل پرداخت‌یاری را مدل کاملی نمی‌دانند اما از مهاجرت به سمت آن استقبال می‌کنند چرا که به عقیده آنان وقتی سرویس‌ها و بستر برای همه یکسان شود می‌توان مطالبه‌گری بیشتری از ارائه دهنده آن سرویس داشت.
معاون پرداخت‌دیجی‌پی، محمد اژدری، با استقبال از مدل تعریف شده پرداخت‌یاری در شاپرک گفت: «تا کنون مدل‌هایی که از سوی شرکت‌های مختلف به عنوان پرداخت‌یاری ارائه می‌شد مدل‌های مختلفی بود حال با این رویکرد شاپرک همه پرداخت‌یارها در یک قالب به ارائه سرویس می‌پردازند.» به عقیده او این روش در کوتاه مدت و میان مدت به نفع شرکت‌های پرداخت‌یار خواهد بود.
اژدی با اشاره به اینکه سرویس‌های ارائه شده از سوی پرداخت‌یاران از این پس شفاف می‌شود و از سویی قدرت مطالبه‌گری نیز از سوی این شرکت‌ها ایجاد خواهد شد افزود: «در صورتی که مدل پیشنهادی شاپرک اجرا شود پرداخت‌یاران می‌توانند از شاپرک و شتاب و بخش‌های مختلف شبکه پرداخت در مورد کیفیت ارائه سرویس به آنها مطالبه‌گری کنندو سرویس بهتری را طلب کنند.»
اوادامه داد: «وقتی مدل به صورت کامل و به هماهنگ در تمامی شرکت‌های پرداخت‌یاری اجرا شود ایرادات آن به صورت کامل مشخص خواهد شد و آن وقت می‌توان در جهت حذف آن ایرادات اقدام کرد.»
او با اشاره به اینکه دیجی پی تا کنون پذیرندگانشان را روی پرداخت‌یاری منتقل نکرده است گفت: «ما تاکنون از محصول درگاه اینترنتی هوشمند خود استفاده می‌کردیم اما از این پس در نظر داریم مشتریان جدید خودرا به پرداخت‌یاری منتقل کنیم.»
او افزود: «طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در نظر داریم در آینده پذیرندگان کوچک‌تر یا SMEها را به شبکه پرداخت‌یاری مهاجرت دهیم و پذیرندگان بزرگتر روی همین محصول فعلی باقی بمانند.»
او دلیل این تصمیم‌گیری را قابل اجرا نبودن سرویس بازگشت پول از طریق پرداخت‌یاری عنوان کرد. او گفت: «هم‌اکنون موضوع refund برای کسب وکارهایی مانند دیجی‌کالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بازگشت پول در مدل پرداخت‌یاری در آن اندازه‌ای که مورد نیاز شرکت‌های بزرگ است قابل اجرا نیست.»
او اعلام کرد که در آینده نزدیک محصول جدید پرداخت‌یاری دیجی‌پی به بازار ارائه خواهد شد که این محصول تفاوت‌های زیادی با محصولات مطرح شده در بازار خواهد داشت و می‌تواند تاثیر زیادی روی این بازار داشته باشد.
هرچند که تا هفته‌های آینده تمامی شرکت‌های پرداخت‌یاری باید به سمت مدل کامل پرداخت‌یاری مهاجرت کنند اما به نظر می‌رسد که بازنگری در چهارچوب تعیین شده برای پرداخت‌یاری در آینده قابل چشم‌پوشی نیست و توسعه این مسیر جز با هموار کردن مسیر برای خلق ارزش جدید امکان پذیر نخواهد بود.
ارسال دیدگاه