هدف نوآفرین استفاده از ظرفیت‌های قانون به جای قانون‌گذاری جدید است

طرح نوآفرین تقریبا یک سال بعد از مطرح شدن آن در هیات دولت و رد آن توسط برخی وزیران دولت دوازدهم، توانست با اعمال تغییراتی از سوی سازمان فناوری اطلاعات در یک نسخه جدید تدوین و اردیبهشت ماه سال جاری در جلسه هیات وزیران به تصویب برسد. طرحی که سعی می‌کند بخشی از مشکلات بیمه‌ای، مالیاتی و سرمایه‌گذاری که شرکت‌های استارت‌آپی همزمان با شروع کار خود با آن دست به گریبان‌اند را حل کنند.
به گزارش پیوست، وزارت ارتباطات و در راس آن سازمان فناوری اطلاعات در حالی امیدوار است که با این طرح بتوانند به رشد اکوسیستم استارت‌آپی کشور کمک کنند که برخی فعالان این اکوسیستم نه تنها از تصویب این طرح خوشنود نیستند؛ بلکه آن را عامل دیگری برای ایجاد موانع جدید پیش روی شرکت‌های استارت‌‌آپی می‌دانند. در بین اعتراض گروهی از فعالان استارت‌آپی به شفاف نبودن این طرح سروش قاضی‌نوری، معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات به عنوان فردی که در تدوین و جزییات طرح نوآفرین نقش داشته در گفت‌وگو با پیوست اعلام می‌کند که هر طرحی ضعف‌های خود را دارد؛ اما نوآفرین تلاش کرده به جای قانون‌‌گذاری جدید که می‌تواند سال‌ها طول بکشد از ظرفیت‌های فعلی قانون برای حل مشکلات شرکت‌های استارت‌آپی استفاده کند.

رسمیت بخشیدن به شرکت‌های استارت‌آپی

در نگاه اول و با توجه به بند‌های مختلف طرح نوآفرین به نظر می‌آید که این طرح اصلی‌ترین هدفش حل مشکلات بیمه، مالیات و جذب سرمایه است. اما سروش قاضی‌نوری، معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات در گفت‌وگو با پیوست اعلام می‌کند که اولین هدف این طرح به رسمیت شناختن هویت جدیدی به نام استارت‌آپ است که تا به حال کسی به آن کاری نداشته است.
او در این زمینه می‌گوید: «نوآفرین شرکت‌های بسیار کوچکی که یا تیم هستند یا درآمدی ندارند را به رسمیت شناخته است. حالا اینها مشکلاتی دارند. برای نمونه خیلی از این تیم‌ها در مراکز رشد یا شتاب‌دهنده‌ها مشغول کار هستند؛ اما بیمه اعلام می‌کند که بر اساس قانون آنها را به عنوان شرکت و کارمند شرکت قبول ندارد چون در دفتر مشخص کار نمی‌کنند و کد کارگاه هم ندارند. بنابراین یکی از مسائلی که نوآفرین تلاش می‌کند حل کند همین موضوع است.» او می‌افزاید:‌ «یکی از بندهای نوآفرین این است که از بیمه و مالیات می‌خواهیم تیم‌های فعال در فضای کار اشتراکی را به عنوان یک شرکت بپذیرد و به یک میز در این فضاهای کار اشتراکی یا شتاب‌دهنده هم کد کارگاه یا کد مالیاتی بدهد.»

تلاش برای استفاده از ظرفیت‌های فعلی قانون

از زمان تصویب این آیین‌نامه انتقاد‌های بسیاری از سمت شرکت‌های استارت‌آپی نسبت به نوآفرین مطرح شده است. برخی می‌گویند این طرح هم مانند بسیاری از طرح‌های دیگر مشکلات را حل نمی‌کند و تنها گره‌ای به مشکلات فعلی شرکت‌های استارت‌آپی اضافه می‌کند. سروش‌ قاضی نوری اعلام می‌کند که حل مشکلات این حوزه به آسانی که گفته و یا ادعا می‌شود نیست.

او در این زمینه توضیح می‌دهد:‌ «این ‌طرف میز که می‌نشینید، مساله‌ها به این آسانی نیستند. ما خیلی از مشکلات استارت‌آپ‌ها را می‌دانیم ولی خیلی از این مشکلات نیازمند قانون‌گذاری است. شما نمی‌توانید با بردن یک آیین‌نامه به هیات دولت این مشکلات را حل کنید. تجربه من به عنوان کسی که سال‌ها با مجلس کار کرده این است که الزاماً طرحی را که شما برای مجلس می‌نویسید پس از طی فرایند بررسی الزاما آنچیزی نیست که مدنظر شما بوده‌است.»
او با تاکید بر اینکه آیین‌نامه نوآفرین تلاش کرده تا در محدوده اختیارات هیات وزیران صحبت کند می‌گوید:‌« خیلی پیشنهادهایی خوبی برای حل مشکلات این اکوسیستم وجود داشت؛ اما اجرای آن نیاز به قانون و تغییر قانون داشت. ما عزم‌مان این بود که فعلاً در این تصویب‌نامه کاری با قانون نداشته باشیم. چون تصویب قانون وارد فرایندی می‌شود که چند سال طول می‌کشد و در آخر هم معلوم نیست چه چیزی تصویب شود.»
او تاکید می‌کند که ممکن است درطرح نوآفرین تمام نکات مد نظر شرکت‌های استارت‌آپی دیده نشده باشد اما تلاش شده تا از ظرفیت‌های فعلی قانون بدون ایجاد مشکل برای شرکت‌های استارت‌آپی استفاده شود.

یک طرح باید مورد قبول همه وزیران باشد

اما قاضی نوری‌ در واکنش به این انتقاد که طرح نوآفرین فاقد جزییات دقیق و شفاف برای حل مشکلات استارت‌آپی است می‌گوید:‌ «طبیعتاً در یک طرح نمی‌توانید تمام جزئیات مد نظر همه گروه‌ها را جای دهید؛ برای مثال وقتی شما به کمیسیون اقتصاد هیات دولت می‌روید همه دستگاه‌ها مانند وزارت دارایی، وزارت اقتصاد، کار، دارایی، بیمه و غیره نشسته‌اند؛ در این جلسات باید مواردی بیان شود که مجموعه این دستگاه‌ها هم بتوانند آن را قبول کنند. در این جلسات وقتی وارد جزئیات شوید دستگاه‌ها برایشان گرفتاری پیش می‌آید یا این دید وجود دارد که حق دیگران ضایع می‌شود.»
او با تاکید بر اینکه نوآفرین قطعا یک طرح کامل که تمام مشکلات این اکوسیستم را حل کند نیست، می‌افزاید: « من نمی‌گویم نوآفرین یک طرح بهینه است، می‌گویم در ظرف زمان خودش می‌تواند یک حرکت روبه‌جلو برای حل مشکلات باشد. نوآفرین یک قطعه از پازل است. این قطعه پازل هم شامل ایجاد فضای کار، تشکیل صندوق برای تسهیل سرمایه‌گذاری در حوزه، تسهیل مشکلات بیمه‌ای و مالیاتی- آن هم نه به صورت صددرصد- است.»

قاضی‌نوری با ذکر مثالی توضیح می‌دهد: « برای مثال ماده ۲ آیین‌نامه کارآفرین به دریافت پروانه بهره‌برداری از وزارت ارتباطات اشاره می‌کند هر چند این ماده شاید این تصور را ایجاد کند که ما مجدد مانع ایجاد کرده‌ایم اما هدف ما استفاده از شرایط معافیت مالیاتی برای کسب و کارهای نوپاست.»

او با اشاره به اینکه طبق قانون رفع موانع تولید، دارنده پروانه بهره‌برداری تولید فناوری اطلاعات چند سال از پرداخت مالیات معاف است گفت: «از همین روست که ما در نظر داشتیم با دادن پروانه بهره‌برداری فناوری اطلاعات به شرکتهای نوپا بتوانند از معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند.»
براساس اظهارات او  اعطای معافیت مالیاتی فقط با دستور مجلس امکان‌پذیر است  اما نوآفرین سعی کرده به جای رفتن به سمت قانو‌ن‌گذاری جدید و منتظر ماندن در صف مجلس برای تایید از ظرفیت‌های قانونی‌ای موجود برای حل مشکلات بیمه‌ای، مالیاتی و سرمایه‌گذاری شرکت‌های استارت‌آپی استفاده کند.

*متن کامل مصاحبه با معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات را می‌توانید در پرونده ویژه شماره تیر ماه پیوست بخوانید.