صنعت پرداخت ایران؛ از اغما تا احیا

با اختراع اولین پول‌ها، فرایند مبادله و تجارت وارد انقلابی عظیم شد. از پول‌‌های کالایی گرفته تا بلاک‌چین، شیوه پرداخت دستخوش تحول و دگرگونی‌های مداوم بوده است. در سالیان اخیر بر اثر افزایش شدت تغییرات تکنولوژیکی، صنعت جهانی پرداخت تحولاتی بیش از پیش را تجربه می‌کند. پرداخت‌های بیومتریک، پرداخت‌های بدون تماس و موبایلی، بلاک‌چین، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) و... از جمله این تغییرات مهم در سالیان اخیر هستند. همزمان با این تحولات عظيم، شرکت‌های PSP فعال در صنعت پرداخت ایران، از این قافله جا مانده‌ و به اغما رفته‌اند! گویی نه جانی برای تحرک مانده و نه رمقی برای خلاقیت و نوآوری. آنها هستند که باشند! وضعیت قرمز: افت شاخص‌های صنعت طی سال‌های اخیر، از یک سو همزمان با افزایش چشمگیر هزینه‌ها، رشد نرخ ارز و بالا رفتن قیمت تجهیزات (خصوصاً کارتخوان) و از سوی دیگر در نبود نوآوری و ایجاد محل‌های جدید درآمدی، حاشیه سود شرکت‌های PSP روزبه‌روز در حال کاهش است و پیش‌بینی می‌شود با ادامه این روند طی چند سال آینده شاهد زیان‌دهی این صنعت خواهیم بود. با وجود رشد اسمی مبلغ تراکنش‌های شاپرکی، ارزش حقیقی آن در طول چند سال گذشته افت محسوسی پیدا کرده است. این کاهش ناشی از افت ارزش واقعی مبالغ تراکنش‌های کارتخوان بوده است که منبع اصلی درآمد شرکت‌های پرداخت به شمار می‌رود (نمودار 1). شرکت‌های پرداخت در حالی در یک رقابت ناسالم بر تعداد کارتخوان‌های خود (مطابق نمودار ۲) طی این سالیان افزوده‌اند که کل بازار کارتخوان در حال کوچک‌تر شدن بوده و اقیانوس قرمزتر از همیشه است! مشکل بازار کارتخوان تنها محدود به بازارِ رو به افول آن نیست، بلکه با افزایش بالای نرخ ارز قیمت این دستگاه‌ها به میزان زیادی بالا رفته و عملاً کل انرژی و منابع شبکه پرداخت برای سرپا نگه ‌داشتن شبکه کارتخوان در حال هدررفت است و محلی برای سرمایه‌گذاری‌های جدید باقی نگذاشته است....