فیلتر «گوگل ادز» تیری در تاریکی

به گزارش پیوست، هاتف تالویی مدیرعامل آژانس دیجیتال مارکتینگ HDM نیز در این باره می‌گوید: در هفته‌های اخیر، دامنه‌ کلیدی و عملیاتی googleadservices.com که از اجزای اصلی عملکرد تبلیغات گوگل (Google Ads) است، در ایران فیلتر شد. این دامنه محتوایی برای کاربران ندارد، اما نقشی حیاتی در ثبت کلیک کاربران، هدایت لحظه‌ای آن‌ها به وب‌سایت تبلیغ‌دهنده و تکمیل فرآیند ردیابی تبلیغات ایفا می‌کند. به زبان ساده، مانند یک پل فنی است که اگر قطع شود، تبلیغات گوگل به مقصد نمی‌رسند.

او ادامه می‌دهد: پس از جنگ اخیر و اعمال «اینترنت ملی» و محدودیت‌های گسترده در فضای مجازی، دو بحران مهم، کسب‌وکارهای آنلاین را دچار اختلال جدی کرد. در پی قطعی اینترنت بین‌الملل، گوگل نتوانست صفحات وب‌سایت‌هایی را که روی سرورهای داخلی ایران میزبانی می‌شدند، بخواند یا ایندکس کند. در نتیجه، تبلیغات این وب‌سایت‌ها به‌صورت خودکار توسط گوگل متوقف شدند (Disapproved Ads). دلیل توقف این بود که ربات‌های گوگل نمی‌توانستند صحت صفحه‌ فرود (Landing Page) را تأیید کنند، چون به آن دسترسی نداشتند. از طرف دیگر، کاربران داخل کشور هم به دلیل محدودیت‌های شدید و فیلترینگ دامنه‌ها، نمی‌توانستند از طریق تبلیغات به وب‌سایت مقصد برسند. یعنی حتی اگر تبلیغی در گوگل فعال باقی می‌ماند، باز هم کاربران نمی‌توانستند وارد سایت شوند؛ تبلیغ عملاً بلا‌استفاده می‌شد.

کمتر از ۵ درصد ظرفیت تبلیغات گوگل در ایران فعال است

طبق گفته تالویی این دو مشکل به‌صورت هم‌زمان باعث شدند بسیاری از کسب‌وکارهای آنلاین، نه تنها دسترسی به مشتریان جدید را از دست بدهند، بلکه عملاً سرمایه‌گذاری تبلیغاتی آنها نیز بی‌اثر شود و حالا کمتر از ۵ درصد ظرفیت تبلیغات گوگل در ایران فعال است؛ آن هم فقط برای کاربرانی که فیلترشکن دارند.

تالویی درباره تکرار این اتفاق در گذشته نیز می‌گوید: در آبان ۱۳۹۸ و سپس در سال ۱۴۰۱ در پی محدودسازی اینترنت، بارها اختلال‌هایی مشابه رخ داد. در آن زمان، بسیاری از وب‌سایت‌ها برای دسترسی راحت‌تر کاربران داخلی، به سرورهای داخل کشور منتقل شدند. اما همین باعث شد ربات‌های گوگل نتوانند به این سایت‌ها دسترسی پیدا کنند و تبلیغات آنها توسط گوگل رد شود (Disapproved Ads). این مسئله ماه‌ها طول کشید تا به‌تدریج برطرف شود.

استدلال مدافعان فیلترینگ گو‌گل ادز

تالویی همچنین راجع به استدلال مدافعان فیلترینگ گوگل ادز می‌گوید: برخی رسانه‌ها از جمله خبرگزاری فارس، در روزهای گذشته ویدئویی منتشر کرده‌اند و به موضوع نمایش تبلیغات دشمن از طریق Google Ads به کاربران ایرانی پرداخته‌اند؛ تبلیغاتی که توسط رژیم صهیونیستی برای جذب نیرو از داخل ایران و تأثیرگذاری بر افکار عمومی منتشر می‌شود.

طبق گفته تالویی اصل این ادعا درست است؛ اما اشتباه بزرگ این رسانه‌ها آن است که به جای هدف قراردادن تبلیغ‌دهنده که دشمن کشور است، بستر تبلیغاتی را مقصر نشان می‌دهند.

او توضیح می‌دهد: دامنه‌ googleadservices.com صرفاً مسیری برای انتقال کاربر و ثبت کلیک‌هاست و خودش به تنهایی هیچ محتوایی ارائه نمی‌کند. بنابراین، فیلتر کردن این دامنه نه تنها مانع از دیده شدن تبلیغات دشمن نشده، بلکه فقط به کسب‌وکارهای داخلی لطمه زده است.

طبق گفته تالویی در واقع این اقدام، یک تدبیر اشتباه و ناکارآمد است. چرا که تبلیغات دشمن نه از طریق تبلیغات سرچ گوگل، بلکه دقیقاً از طریق اپلیکیشن‌های VPN و بسترهایی که برای دور زدن فیلترینگ ایجاد شده‌اند به دست کاربران ایرانی می‌رسد.

تالویی اضافه می‌کند: با فیلتر کردن googleadservices.com، فقط دسترسی کسب‌وکارهای ایرانی را قطع کرده‌ایم؛ کسب‌وکارهایی که نفسشان به تبلیغات گوگل بند است و در شرایط امروز، بیش از همیشه به این مسیر نیاز دارند. طی هفته‌های گذشته نامه‌‌ها و درخواست‌های متعددی توسط آژانس‌های تبلیغاتی و کسب‌وکارهای آنلاین، به نهادهای قانون‌گذار ارسال شده است اما متأسفانه تا امروز، هیچ پاسخ روشنی مبنی بر حل موضوع یا حتی ورود جدی به مسئله ارائه نشده است. دامنه‌هایی مانند googleadservices.com ستون فقرات تبلیغات دیجیتال هستند. ما به عنوان آژانس‌های فعال این حوزه آمادگی کامل برای مشارکت در طراحی مانیتورینگ گرفته تا تنظیم استانداردهای فنی را داریم و مطمئنیم مسدود کردن راهکار نیست.

این وعده‌ رییس جمهور به فعالان کسب و کار نبود

آرمان باباگل مدیر عامل GMaxads هم در این باره می‌گوید: لرزه‌های جنگ کم بود، لرزه‌های اصلی را خبرگزاری فارس با گزارش مغرضانه خود از موضوع گوگل‌ادز در کسب و کارها ایجاد کرد. در شرایطی که معاونت علمی فناوری و خیلی نهادهای دیگر صحبت از وام و حمایت می‌کنند و فضای کشور در التهاب کامل است با تصمیمات اشتباه شرایط کسب و کارها را بدتر می‌کنند. شرکت‌ها برای اینکه بتوانند دوباره به درآمد قبل خود برگردند باید ورودی داشته باشند و مسئله همینجاست که با فیلتر گوگل ادز ورودی شرکت‌ها بسته شده است. فیلتر گوگل ادز آدرس اشتباه به کسب و کارهاست و اگر پای عناد با اقتصاد کشور در میان نباشد این رفتار دست کم حاصل فقر علمی و آگاهی است. این وعده‌ای نبود که رییس جمهور به فعالان کسب و کار می‌داد.

او اضافه می‌کند: سرعت در بازگشت وضعیت گوگل به پیش از جنگ یکی‌از موثرترین مسائل برای بازگشت شرکت‌ها به درآمد پیشین و حفظ نیروی کار آنها خواهد بود. در شرایطی که بارها صدا و سیما میزبان کلاهبرداران بوده است گوگل یکی‌ از سالم‌ترین پلتفرم‌های تبلیغاتی را با خطوط قرمز بسیار جدی داشته و دارد.

فیلتر گوگل ادز باعث افزایش قابل توجه هزینه جذب مشتری شده است

نیما محمدحسنی، مدیر ارشد بازاریابی تپسل نیز فیلترینگ گوگل ادز را قطع یک شریان حیاتی در اقتصاد دیجیتال ایران می‌داند و می‌گوید: حذف یا محدودیت یک کانال کلیدی تبلیغات آنلاین، پویایی و تنفس بسیاری از کسب‌وکارها را مختل می‌کند. در کوتاه‌مدت، این محدودیت باعث افزایش قابل توجه هزینه جذب مشتری (CAC) و کاهش اثربخشی تبلیغات برای برندهای کوچک و متوسط شده است. بسیاری از کسب‌وکارها که پیش‌تر به‌صورت مستقیم یا از طریق واسطه‌ها با گوگل ادز کار می‌کردند، حالا ناچارند به پلتفرم‌های داخلی، شبکه‌های اجتماعی یا کانال‌های کم‌اثرتر پناه ببرند؛ مسیری که هم پرهزینه‌تر است، هم ریسک بالاتری دارد.

محمدحسنی همچنین درباره علت فیلترینگ؛ و تبعات آن نیز می گوید: مدافعان سیاست فیلترینگ معمولاً بر حفظ امنیت و کنترل محتوا، مخصوصاً محتوای تبلیغاتی تأکید دارند. همچنین هدایت بودجه‌های تبلیغاتی به سمت پلتفرم‌های داخلی را عاملی برای تقویت صنعت تبلیغات بومی می‌دانند. اما باید تأکید کرد که تجربه جهانی بارها نشان داده است که حذف ابزارهای کارآمد و ایجاد انحصار، در بلندمدت به کاهش شفافیت، افت کیفیت و تضعیف رقابت سالم منجر می‌شود.گوگل ادز تنها یک کانال تبلیغاتی نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از ابزارهای پیشرفته برای هدف‌گیری دقیق، بهینه‌سازی کمپین‌ها، و تحلیل رفتار کاربران است. حذف آن نه‌تنها کسب‌وکارها را از این مزایا محروم می‌کند، بلکه تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده (Data-Driven) را هم با چالش جدی مواجه می‌سازد.

محمدحسنی راهکار این مشکل را تشکیل یک کارگروه تخصصی میان‌رشته‌ای با حضور نمایندگان دولت، بخش خصوصی، انجمن‌های صنفی تبلیغات و استارت‌اپ‌ها می‌داند و می‌گوید: متأسفانه تا امروز فقط با پاسخ‌های کلی مثل «در حال بررسی» روبه‌رو بوده‌ایم و هیچ جدول زمانی مشخصی برای تصمیم‌گیری یا اصلاح سیاست‌ها ارائه نشده است.تصمیم‌گیران باید بدانند که در دنیای امروز، رشد پایدار دیجیتال با انزوا ممکن نیست. آینده اقتصاد دیجیتال ایران نیازمند گفت‌وگوی واقعی، تصمیم‌سازی شفاف و تعامل هوشمندانه با دنیاست؛ نه پاک‌کردن صورت مسئله.

ورودی‌‌ها مسدود شده است

امیرمحمد بیکیان، مدیر اجرایی فرست ادز (از خطوط کسب‌وکاری گروه یکتانت) هم در این باره به پیوست می‌گوید: فیلتر گوگل‌ادز باعث شده عملاً نمایش از سمت گوگل اتفاق نیفتد و از آنجا که تبلیغ نمایش خاصی صورت نمی‌گیرد، ورود مشتری به سایت‌ها کم شده و کسب‌وکارهایی که گوگل ادز کانال اصلی دیجیتال مارکتینگ‌شان است فروششان به شدت کاهش پیدا کرده است.

او ادامه می‌دهد: در خصوص منطق و استدلال فیلتر شدن گوگل ادز هم می‌توانم بگویم استفاده از این فضا و غیر قابل‌ کنترل بودن تبلیغاتی که در این فضا نمایش داده می‌شود، ظاهراً برای رگولاتوری مهم است و از آنجا که رگولاتوری روی این داستان تسلطی ندارد. حاکمیت را مثل همیشه به سمت فیلترینگ برده است.در صورتی که خیلی از کسب و کارهای خدماتی و فروشگاهی به این سیستم وابسته هستند و به تبع فروش این دسته کسب و کارها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است.

طبق گفته بیکیان آستانه تحمل این کسب و کارها محدود است و با توجه به محبوبیت و همه‌گیری گوگل نمی‌توانیم متصور باشیم که روش دیگری برای جایگزینی گوگل ادز داشته باشیم. اگر یک موتور جستجوی محبوب دیگر مانند گوگل وجود داشت و مردم از آن استفاده می‌کردند شاید می‌توانستیم به جایگزینی برای گوگل‌ ادز فکر کنیم. اما حالا که این را نداریم بهتر است مثل سایر کشورهای جهان به اینترنت آزاد و رقابت آزاد بیشتر توجه کنیم.