بازاری برای همه، نه علیه کسی؛ مسئله رقابت سالم است نه حذف یک برند

در سال‌های اخیر، پرونده‌هایی در شورای رقابت مطرح شد که به بررسی رویه‌های تجاری برخی از بازیگران اصلی بازارهای دیجیتال ایران اختصاص داشت؛ از خدمات حمل‌ونقل و سفارش غذا تا پرداخت اعتباری و خرید اقساطی. در همه این موارد، مسئله بر سر رقابت بود، نه حذف یک برند خاص.

تصمیم‌های شورای رقابت درباره رفتارهای تجاری برخی بازیگران اصلی در بازارهای دیجیتال کشور، واکنش‌های مختلفی را در پی داشته است، در واکنش به برخی فضاسازی‌ها و مظلوم‌نمایی‌ها که پس از صدور آرای شورای رقابت از سوی برخی شرکت‌ها مطرح شده، باید بگویم که نقد رفتارهای ضد‌رقابتی، به‌هیچ‌وجه به معنای نفی جایگاه آن‌ها در بازار نیست. بر عکس، چون ایران نیازمند حضور قدرتمند و رقابت‌پذیر همه بازیگرانش است؛ از اسنپ و دیجی‌پی گرفته تا تپسی، زودکس و ازکی‌وام.

رقابت، نبرد حذف نیست؛ فرصت ارتقاست

مرکز مطالعات توسعه و رقابت، در جایگاه یک نهاد تخصصی مستقل، همواره بر یک اصل پافشاری کرده است: بازار سالم یعنی بازاری که در آن نوآوری جایگزین حذف رقبا می‌شود، نه ابزار آن. تجربه‌های جهانی و داخلی به‌خوبی نشان داده‌اند که انحصار، نه‌تنها به زیان مصرف‌کننده و سرمایه‌گذار است، بلکه در نهایت، مسیر توسعه پایدار را نیز مسدود می‌کند.

نخست باید بر این نکته تأکید کنیم که پرونده‌های مطرح‌شده در طی این سال‌ها در حوزه خدمات حمل‌ونقل آنلاین، سفارش غذای اینترنتی و پرداخت اعتباری، نه تقابلی شخصی و نه برخوردی سلیقه‌ای است. آنچه در این فرایندها موضوع بررسی بوده، شیوه‌هایی از تنظیم قراردادها و طراحی مدل‌های کسب‌وکار است که می‌تواند در بلندمدت به کاهش رقابت، محدودسازی ورود بازیگران جدید و در نهایت، آسیب به منافع مصرف‌کنندگان منجر شود.

از همین رو، نقد این رویه‌ها و تلاش برای اصلاح آن‌ها، به‌هیچ‌وجه به‌معنای نفی موفقیت‌ها یا انکار سهم پررنگ برخی از این شرکت‌ها در توسعه اکوسیستم دیجیتال کشور نیست. ما باور داریم که ایران، بیش از هر زمان، به حضور پرقدرت، رقابت‌پذیر و نوآور همه شرکت‌های فناوری‌محور خود نیاز دارد. اما این حضور، تنها در بستری پایدار، رقابتی و سالم می‌تواند به نفع کل بازار، مصرف‌کننده، سرمایه‌گذار و حتی خود شرکت‌ها ادامه یابد.

هدف از مشاوره‌ها و خدمات  بانا، نه حذف یک بازیگر یا جانبداری از دیگری، بلکه ایجاد چارچوبی شفاف برای رشد هم‌زمان رقابت و نوآوری در بازار بوده است.امروز بیش از هر زمان نیازمند آن هستیم که بازیگران اصلی بازارهای دیجیتال، به‌جای دامن زدن به قطب‌بندی‌های کاذب، به ظرفیت همکاری، تعامل و اصلاح ساختارها بیندیشند. اصلاح قواعد بازی، تهدید نیست؛ فرصتی است برای بازطراحی مسیر رقابت‌پذیری، جلب اعتماد ذی‌نفعان، و تقویت سرمایه اجتماعی.

هیچ‌کس دشمن هیچ‌کس نیست

ما در بازار، در کنار هم هستیم، نه در برابر هم و اگر رقابت، آن‌گونه که باید، در بستری منصفانه جریان یابد، همه برنده خواهند بود: مصرف‌کننده با حق انتخاب و قیمت منصفانه، شرکت‌ها با رشد پایدار و دسترسی به بازار، و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی با چشم‌اندازی مطمئن‌تر.

مسیر رقابت سالم و قانونمند، نه تنها به توسعه کسب‌وکارها آسیبی نمی‌زند، بلکه زمینه‌ساز اعتماد عمومی، مشارکت گسترده و امنیت سرمایه‌گذاری بلندمدت در کشور است. این مسیری است که همه ما چه نهادهای مشورتی، چه شرکت‌های خصوصی، و چه نهادهای تنظیم‌گر باید دست در دست هم برای تحقق آن گام برداریم.

در پایان از تمامی فعالان اقتصادی دعوت می‌کنیم که این پرونده‌ها را به‌عنوان نقطه عطفی برای شکل‌دادن به یک بازار رقابتی، آزاد و منصفانه ببینند؛ بازاری که در آن، همه می‌توانند سهمی از موفقیت داشته باشند، بدون آنکه موفقیت‌شان مشروط به شکست دیگران باشد.هدف نهایی، رفاه مصرف‌کننده، توسعه پایدار، و اعتماد سرمایه‌گذار است؛ و این تنها از مسیر شفافیت، رقابت سالم و هم‌افزایی ممکن خواهد بود.