نحوه ثبت معامله آنلاین خودرو روی پلتفرم‌ها مشخص شد

به گزارش پیوست، مدل فعالیت پلتفرم‌های ثبت معامله آنلاین خودرو با مصوبه هیات وزیران مشخص شد و این پلتفرم‌ها می‌توانند با دریافت مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی و همچنین دریافت تاییدیه فنی از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اقدام به ثبت معاملات آنلاین خودرو کنند.

بر این اساس درخواست سکو مبنی بر صدور گواهی صلاحیت برای معاملات الکترونیکی وسایل نقلیه، به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه می شود و این وزارتخانه با بررسی و ارزیابی فنی سکو از طریق آزمایشگاه معتمد، ظرف دو ماه از تاریخ درخواست، تأیید یا عدم تأیید خود را اعلام و در صورت تأیید، گواهی مذکور را صادر می‌کند.

در برنامه هفتم توسعه وزارت ارتباطات مکلف شده بود: «با همکاری نهادها و سازمان‌های دارای اطلاعات راجع به وسایل نقلیه موتوری از جمله فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، امکان استعلام برخط اطلاعات و سوابق مربوط به اموال مورد معامله و همچنین صلاحیت و اهلیت معاملاتی اشخاص را مشروط به رضایت طرفین معامله با رعایت ملاحظات محرمانگی و حفظ حریم خصوصی، برای سکو(پلتفرم‌)های بخش خصوصی فراهم کند. در این راستا فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مکلف است امکان ثبت معاملات وسایل نقلیه موتوری پیش از تعویض پلاک را از طریق سکوهای مذکور فراهم کند.» حال با تصویب و ابلاغ آیین‌نامه اجرایی این بند از قانون برنامه هفتم مدل فعالیت پلتفرم‌های ثبت معامله آنلاین مشخص شده است.

طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته در این مصوبه، تمامی تبادل اطلاعات صورت گرفته طبق این آیین‌نامه اجرایی به موجب مصوبات کارگروه تعامل پذیری و از طریق مرکز تبادل اطلاعات صورت خواهد گرفت، البته مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه باید امکان استعلام اهلیت معاملاتی اشخاص طرف معامله را مشخص کند.

برای فراهم شدن امکان ثبت معاملات خودرو به صورت آنلاین سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است امکان استعلام وکالت‌نامه‌های مرتبط با انتقال مالکیت یا تعویض پلاک وسیله نقلیه را فراهم کند. همچنین در هنگام تنظیم اسناد رهنی، صلح و هبه وسایل نقلیه، اطلاعات این اسناد را به صورت برخط و آنی به پایگاه وسائط نقلیه کشور اعلام کند.

با تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه اجرایی که در آخرین ماه سال گذشته صورت گرفت مدل فعالیت این پلتفرم‌ها تغییر کرد. پیشتر پلتفرم‌ها براساس مصوبه‌ای که ذیل قانون بودجه سال ۱۴۰۲ تصویب شده بود فعالیت می‌کردند. در مصوبه پیشین که مهرماه ۱۴۰۲ ابلاغ شده بود هر چند وظایف فعالیت دستگاه‌های مختلف برای ارائه سرویس‌های مختلف مشخص شده بود اما نحوه تعامل آنها با یکدیگر و چگونگی سرویس‌گیری پلتفرم‌ها مشخص نشده بود. همچنین محدوده وظایف و مسئولیت‌های پلتفرم‌ها نیز در آن مصوبه مشخص نبود. در مصوبه‌ای که هم‌اکنون شکل اجرایی به خود گرفته  است بر همان وظایف پیشین برای دستگاه‌های اجرایی تاکید شده است.

وزارت کشور طبق مصوبه هیات وزیران برای ثبت معامله آنلاین خودرو روی پلتفرم‌ها و سکوهای داخلی مکلف شده امکان استعلام اقلام اطلاعاتی برای احراز هویت و وضعیت حیات متعاملین را از طریق سازمان ثبت احوال کشور و نیز استعلام وضعیت، نوع، اعتبار و تاریخچه معاینه فنی وسیله نقلیه و احراز هویت و وضعیت حیات اتباع خارجی را فراهم کند.

فراجا نیز مکلف است امکان استعلام قابل معامله بودن یا نبودن وسیله نقلیه مبتنی بر تطبیق مالکیت و وضعیت توقیف یا رهن وسیله نقلیه و همچنین استعلام اطلاعات میزان سرجمع جرائم تخلفات رانندگی، سابقه تعویض ارکان وسیله نقلیه، تاریخچه نقل و انتقال، مشخصات وسیله نقلیه مشتمل بر نوع (تیپ)، سامانه (سیستم)، سال ساخت و رنگ و همچنین مبلغ بدهی ها و دیون قانونی وسیله نقلیه را فراهم کند.

در این مصوبه وزارت صمت موظف است امکان استعلام وضعیت تضمین (گارانتی) وسیله نقلیه و همچنین سوابق تعویض قطعات وسایل نقلیه و تعمیرات آن در نمایندگی های مجاز شرکت های تولیدکننده، واردکننده و ارائه کنندگان خدمات پس از فروش وسایل نقلیه را فراهم کند. در مصوبه گذشته نیز همین وظیفه به وزارت صمت سپرده شده بود و تمامی شرکت‌های تولید کننده، وارد کننده و ارائه کنندگان خدمات پس از فروش وسایل نقلیه موظفند تمامی اطلاعات موضوع این ماده را در اختیار وزارت صمت قرار دهند.

شرکت‌های بیمه نیز باید امکان استعلام بیمه خودرو را نیز فراهم کنند.

نحوه فعالیت پلتفرم‌های ثبت معامله آنلاین خودرو

پلتفرم‌هایی که شرایط فعالیت برای ثبت معامله آنلاین خودرو را دارند باید اطلاعات هویتی طرف‌های معامله خودرور را از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات برای فراجا ارسال کنند و فراجا نیز پس از دریافت رضایتی از طرف‌های معامله و در صورت تایید شناسه موقت برای ثبت معامله وسیله نقلیه را صادر و از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات به سکو اعلام کند.

فراجا برای صدور شناسه موقت باید قابل معامله بودن وسیله نقلیه، اهلیت طرفین معامله و هویت افراد طرف معامله را از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات از هر کدام از بخش‌های مختلف استعلام بگیرد.

هر شناسه موقت ۴۸ ساعت زمان دارد و طرفین معامله باید ظرف ۴۸ ساعت فرایند معامله را نهایی کنند و فراجا مکلف است در صورت وجود یک شناسه موقت یا معامله فعال از صدور شناسه موقت دیگر خودداری کند.

همچنین فراجا باید امکان انصراف از فرآیند ثبت معامله از طریق ابطال شناسه موقت را برای طرف‌های معامله فراهم کند و در صورت ابطال نتیجه را از طریق سکو به طرف‌های معامله اعلام کند.

پس از صدور شناسه موقت معامله، سکو اقدام به تنظیم قرارداد براساس قوانین و مقررات و اخذ امضای الکترونیکی طرف‌های معامله کرده و بلافاصله قرارداد امضا شده را از طریق مرکز تبادل برای فراجا ارسال می‌کند.

فراجا نیز در صورت احراز صحت امضای الکترونیکی و قابل معامله بودن وسیله نقلیه، بلافاصله معامله را ثبت و شناسه رهگیری آن را به صورت آنی صادر کرده و شناسه رهگیری را در بستر مرکز تبادل از طریق سکو به طرف‌های معامله اعلام می کند و اگر امکان ثبت معامله نیز وجود ندارد باید دلایل نبود امکان ثبت معامله را نیز از طریق سکو به طرف‌های معامله اعلام کند.

فراجا باید بلافاصله پس از صدور شناسه رهگیری، اطلاعات معامله را از طریق مرکز تبادل اطلاعات در اختیار سامانه جامع تجارت قرار دهد.

تمام دستگاه‌ها و نهادهای اخذکننده دیون قانونی وسایل نقلیه از قبیل مالیات نقل و انتقال، عوارض آزادراهی و غیره با همکاری فراجا ظرف ۶ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه، امکان پرداخت تمامی دیون مذکور را حین ثبت معامله، به صورت تجمیعی از طریق سکو فراهم کنند.

پلتفرم نیز باید هم‌زمان با تنظیم قرارداد، برای پرداخت هریک از وجوه و حقوق مرتبط با معامله، شناسه قبض مورد تأیید بانک مرکزی صادر کند و آن را به همراه شماره حساب مقصد، عنوان تعهد، زمان سررسید تعهد، مبلغ تعهد از طریق مرکز تبادل اطلاعات به همراه شناسه موقت معامله برای فراجا ارسال کند.

چگونگی نقل و انتقال وجوه

بانک مرکزی و بانک‌ها مکلفند امکان استعلام انجام پرداخت وجوه را از طریق مرکز تبادل اطلاعات برای فراجا، سکو و طرف‌های معامله فراهم کنند.

برای اینکه فرایند نقل و انتقال وجوه ساده‌تر و ایمن‌تر شود در این مصوبه بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور ملزم شده‌اند تا امکان انتقال وجوه معامله از طریق حساب‌های امانی یا سایر روش‌های پرداخت در شبکه بانکی را برای معاملات وسایل نقلیه به نحوی فراهم کند که پس از انجام تعهدات معامله، وجوه به حساب ذی نفع منتقل شود. سقف واریز وجه نیز متناسب با قیمت معامله وسیله نقلیه افزایش خواهد یافت.

مرکز تبادل اطلاعات مکلف است امکان استعلام وجود معامله فعال، نام انتقال دهنده، نام انتقال گیرنده، مبلغ معامله و سایر اطلاعات لازم را برای بانک مرکزی ایران فراهم کند.

البته طرف‌های معامله حتما نباید از این روش پرداخت استفاده کنند و استفاده از این روش پرداخت اختیاری خواهد بود.

وظایف پلتفرم‌های ثبت معامله آنلاین خودرو

سکو یا پلتفرم‌ ثبت معامله آنلاین خودرو باید امکان اخذ تأییدیه از انتقال گیرنده درخصوص تحویل گرفتن وسیله نقلیه و متعلقات مورد توافق آن در قرارداد، اسناد و مدارک وسیله نقلیه و حسب مورد وکالت‌نامه تعویض پلاک وسیله نقلیه را فراهم کند و صرفاً نسبت به تنظیم قرارداد معاملاتی اقدام کند که عوض معامله، وسیله نقلیه یا وجه رایج کشور باشد.

در اصل طبق این بند امکان معاوضه خودرو با مسکن یا معاوضه خودرو با رمزارز در این پلتفرم‌ها نیست.

در ثبت معامله وسایل نقلیه، قیمت هر وسیله نقلیه باید در قرارداد درج شود.

سکوها برای قرار داد انجام معامله یا باید از قراردادهای از پیش تهیه شده استفاده کنند یا شرایطی را به صورت خاص در قرار دادها رعایت کنند یکی از آنها انتقال وجه معامله از طریق سازوکارهای مورد تایید بانک مرکزی با قابلیت استعلام الکترونیکی است یا اینکه وجه معامله باید به صورت مستقیم به حساب فروشنده خودرو واریز شود همچنین ضمانت اجراهایی نیز برای تعویض پلاک وسیله نقلیه در نظر گرفته شود.

همچنین باید شرطی در قرار داد ذکر شود که « متعاملین، حق انتقال (تعویض پلاک) وسیله نقلیه را به نام شخصی غیر از انتقال گیرنده ندارند.»

با این وجود ذکر شده باید عبارت «چنانچه به دلیل ایراد حقوقی مرتبط با متن قرارداد که مستند به سکو در تنظیم قرارداد یا اجازه به ثبت معامله است، از قبیل وجود شرطِ باطل یا شرط باطل و مبطل عقد، خسارتی به هر یک طرفین معامله وارد شود، سکو مسئول جبران خسارت خواهد بود» را در قرارداد درج کند.

نحوه نگهداری داده‌ها

هرگونه داده ذخیره یا پردازش یا تبادل شده یا در دسترس قرار داده شده در سامانه‌ها و سکوها محرمانه محسوب می‌شود و به جز موارد مجاز قانونی، هیچ شخصی نمی‌تواند بدون رضایت طرفین معامله از طریق سکوها به آنها دسترسی داشته باشد. صرفاً سکوهایی می‌توانند در اجرای این آیین نامه فعالیت کنند که دستورالعمل‌ها و شیوه نامه‌های مربوط به ایمنی و امنیت خود را با رعایت قانون به تأیید کارگروه تعامل پذیری برسانند.

همچنین هرگونه پردازش، اشتراک گذاری، دسترسی، ذخیره و نگهداری داده‌های شخصی اعم از اطلاعات هویتی، شماره تماس، نشانی، اطلاعات اموال و شماره حساب ها توسط سکوها و سامانه ها باید با رعایت مصوبات کارگروه تعامل‌پذیری و به میزان ضروری و متناسب با اجرای این آیین‌نامه باشد.

داده‌های اخذشده پس از انجام هر معامله و در هر مورد حداکثر پس از یک ساعت از ورود طرفین معامله، به جز موارد قانونی که نیاز به حفظ داده‌های یادشده است، به طور کلی از هر محل ذخیره متعلق یا مربوط به سکو حذف (پاک) می شود. در صورت نقض این حکم، مطابق قوانین مربوط و مصوبات کارگروه، با سکوی متخلف رفتار خواهد شد.

در صورت لغو یا تعلیق گواهی صلاحیت که از سوی وزارت ارتباطات صادر شده یا پروانه کسب که از سوی اتحادیه کسب و کارهای مجازی صادر شده، ارائه خدمات توسط سکو متوقف و تمام خدمات برای ثبت معامله جدید قطع می‌شود.

متن کامل مصوبه نحوه فعالیت پلتفرم‌های ثبت آنلاین معامله خودرو